اصطلاح “گاه گريو” به معني وقت و هنگام مويه است. به آن “گوگريو” هم گفته مي شود که به معني امر به مويه گري است. مقام گاه گریو به معني ميتولوژيک در موسيقي عزاي بختياري در عصر حاضر هم وجود دارد؛ اگر چه علت ظهور آن ديگر، به جا آوردن آيين ها مطابق با اجزاي […]
ساز کوبه ای دوار و از نوع دوطرفه است که با یک چوب بزرگ به نام “چوگان” Chogan و یک چوب کوچک به نام “ترکه” Tarkeh نواخته می شود. گاهی به جای استفاده از چوگان و ترکه، آن را با دست می نوازند. به ویژه اگر اجرا در مکان سربسته باشد. دهل غالباً در کنار […]
ریشه ساز قانون ایرانی است که پس از اسلام به موسیقی عرب نیز راه یافت. این ساز تا دوره صفویه همچنان درایران رایج بود. ولی بعد از افول امپراطوری صفوی و اشغال ایران توسط افغان ها، بسیاری از جلوه های هنری از جمله ساز قانون به فراموشی سپرده شد. قدیمی ترین سند مربوط به آن […]
ساز کوبه ای دوار و یک طرفه با قطری حدود ۳۵ تا ۴۵ سانتی متر است. در برخی موارد حلقه هایی به آن آویزان می کنند تا صدای متفاوتی ایجاد شود. دایره به طور معمول ساز مجالس شادی است و تقریباً در تمام ایران رواج دارد. پوست آن از پوست بره تهیه می شود. در […]
عود سازی زهی است که در خاورمیانه و کشورهای عربی رایج است و از قدیمیترین سازهای شرقی به شمار می‌رود. درباره تاریخ پیدایش و خاستگاه این ساز، نظرات متفاوتی وجود دارد. عده‌ای با استناد به تصاویر حجاری شده، ریشه آن را در هند و برخی دیگر بلخ را خاستگاه آن می‌دانند. البته گسترش این ساز […]
نی انبان یکی از قدیمیترین سازهایی است که در کشورهای زیادی آنرا به عنوان ساز اصیل می‌شناسند ولی شکل ظاهری آن مقداری با هم تفاوت دارد. در زمان‌های قدیم مردمی که از جایی به جای دیگر می‌رفتند، این ساز را نیز با خود جابه جا می‌کردند وبا تغییر دادن شکل ظاهری آن، آن ساز را […]
ساز کوبه ای دوار و از نوع یک طرفه با قطری حدود ۷۰ سانتی متر است. روی آن پوست گوسفند یا بز می کشند و مجموعه زنجیرهایی نیز به آن متصل می کنند که صدای ویژه ای تولید می کند. خاستگاه اصلی ساز دف، کردستان است ولی شکل های مختلفی از آن با نام هایی […]
دوتار یکی از سازهای مضرابی موسیقی خراسان شمالی است دوتار دارای کاسه‌ای گلابی‌شکل و دسته‌ای نسبتاً بلند و دو رشته سیم (تار) است. طول دستهٔ آن حدود ۶۰ سانتی‌متر و کل ساز حدود ۱ متر است.[ این ساز را معمولاً با مضراب نمی‌نوازند بلکه با ناخن، زخمه می‌زنند. ۱قسمت گلابی‌شکل این ساز از چوب درخت […]
اول موسیقی شهری ایران تبدیل شد. مهم ترین و معروف ترین نوازندگان این دوره نیز همگی تارنواز بودند و همچنین ردیف موسیقی دستگاهی ایران نیز به کوشش نوازندگان تار شکل گرفت. به جز منطقه آذربایجان، هیچ شکلی از تار در موسیقی های بومی ایران وجود ندارد. اما شکل متفاوتی از آن به نام رباب در مناطق وسیعی از بلوچستان، افغانستان و تاجیکستان از گذشته های دور به یادگار مانده است....
سه‌تار از سازهای زهی و مضرابی موسیقی ایرانی است که آن را با ناخن انگشت اشاره‌ی دست راست می‌نوازند. این ساز، دارای ۴ سیم از جنس فولاد و برنج است که به موازات دسته، از کاسه تا پنجه کشیده شده‌اند. سه‌تار دارای ۲۶ پرده‌ی قابل حرکت از جنس روده‌ی حیوانات یا ابریشم است. صدای آن […]
عنصر تم به معنی ضربه بزرگ بر وسط و بک به نشانه ضربه های ضعیف بر کناره های پوست ساز است. در نتیجه ترکیب تم + بک به واژه تمبک منجر شده است.این ساز علاوه بر موسیقی هنری ایران، در موسیقی های بومی لرستان و کردستان نواخته می شود و همچنین در موسیقی عامه پسند شهری موسوم به مطربی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. این ساز از نظر شیوه...
سنتور سازی است که با دو مضراب چوبی نواخته می شود و شباهت اش به ساز قانون تنها در شکل ظاهری اش می تواند جستجو شود. این ساز تا اواسط حکومت صفویه دست کم در موسیقی رسمی و شهری آن روزگار وجود نداشت. اما در مینیاتورهای بعدی نشانی از سنتور دیده می شود. سنتور که […]
و افراست. این نوع کمانچه‌ها معمولاً خوش صداتر هستند و چون کاسه سبکی دارند، نوازندگی شان راحت تر است. نوع دیگری از کمانچه با کاسه ای مخروطی شکل وجود دارد که نمونه های آن را عموماً در موسیقی های بومی ایران می توان یافت. این سازها به کمانچه های پشت باز معروف اند و بیشتر درغرب ایران در استان های لرستان و چهارمحال و بختیاری نواخته می...
رباب جزو سازهای زهی مضرابی است که بومی استانهای شرقی ایران،خاصه سیستان و بلوچستان می باشد. امروزه به جهت نقصان در سازهای بم ( Base ) در موسیقی ایران حضور رباب شکل پررنگتری به خود گرفته است. برای افزایش حجم صدای رباب شبکه ایی در حد فاصل گریپ و پوست تعبیه شده است و نیز […]
قرنه سازی است قبومی که به طور معمول در محافل عروسی و جشن های میدانی نواخته می شود. جنس آن از نی است ولی باریکتر و کوتاه تر از ساز نی موسیقی سنتی یا لـله وا است. ساز قره از سه قسمت تشکیل شده است: سری، بدنه و شاخ دتار(دوتار). ساز قرنه به عنوان ساز […]
جشن مهرگان از جشن های بسیار مهم و باشکوه ایران باستان به شمار می رود . مهرگان در نیمه دوم سال یعنی هنگامی برگزار می شد که گرمای سوزان تابستان سپری می شد و هوای خنک و فرح افزای پاییزی جای آن را می گرفت , جشن مهرگان در دهم مهرماه و به مدت شش […]
این یک اصل کلی و مسلم است که موسیقی نماینده ذوق و احساسات و روحیات و طبایع مردم و یکی از آثار ملیت آن جامعه می باشد . و پاسخ این سوال که چرا موسیقی قشقایی غم انگیز است ! ریشه در احساسات ایل قشقایی دارد . موسیقی آثاری است که طی قرون متمادی از […]
ساز کوزک سازی است خود صدا و عموما از جنس سفال که با ضربه مستقیم انگشتان دست نواخته می شود. ساز کوزک با شکل‌ها و شیوه‌های نواختن گوناگون در استانهای جنوبی و جنوب شرقی ایران دیده می شود. در هرمزگان کوزه را با نام جله می‌شناسند و نحوه نواختن آن با کوزه سیستان متفاوت است. […]
ساز سفید مهره سازی است محلی که در تقسیم بندی سازها در گروه موسیقی نواحی و جزء سازهای بادی به شمار می آید که در مراسم عزادری امام حسین(ع) نواخته می شود. ساز سفید مهره در محلی که در چترود به«سفید ماره» معروف است. ساز سفید مهره نوعی از صدف بزرگ یا گوش ماهی است […]
اشعاری که برای خواندن با بربط و دیگر ابزار موسیقایی , ساخته و پرداخته باربد بوده اند , خسروانی می خوانده اند .وی ۳۶۰ داستان و نوای توام با شعر و موسیقی ساخته بود که هرکدام ویژه ی روزی از سال بود . از جمله هفت دستان وی ویژه ی ۷ روز هفته بوده و […]
واژه ترانه در فرهنگ واژگان فارسی به مفهوم تازه و جوان آمده است . خلف تبریزی درباره این واژه می نویسد : ترانه بر وزن بهانه جوان خوش صورت و شاهد تر وتازه و صاحب جمال را گویند و به اصطلاح اهل نغمه تصنیفی است که آن سه گوشه داشته باشد هرکدام به طرزی , […]
دعای شالیزار- زمانی که کشاوزران می خواستن به شالیزار بروند جو را به مکان مقدسی مثل امامزاده می بردند و دعا می کردند، خدایا!کمک کن تا امسال محصولم بیشتر شود .
سایا چیست؟ فولکلور آذری: عنصر ترک، پس از اسکان در آذربایجان و مناطق اطراف آن و گردن نهادن به اسلام و ترکیب و تحلیل با بومیان پروترک و جزء آن مناطق، موجودیتی بدیع و نوظهور از تلفیق مدنیّت بومیان و آداب و رسوم و معتقدات ساده‌ی خانه به دوشی خود به وجود آورد که سبب […]
در گذشته زندگی بدون حسد بود و ازدواجها ساده بود.اما جامعه فرهنگی آن زمان مرد سالار به نظر می رسد. آنچه قابل بررسی است ، انسجام هنر موسیقی گیلان است. به عنوان مثال؛ در مراسم عروسی قدیم کشتی گیله مردی برگزار می شد .
جفتی ساز بومی ، محلی و اصیل هرمزگانی است و کمتر در جاهای دیگر مشاهده شده است. در مناطق جنوبی ایران سازهایی مشابه ساز جفتی وجود دارد اما تفاوت هایی نیز بین آنها از نظر صدا، نوازندگی و گنجایش نت وجود دارد. نت جفتی هفت بند است یعنی هفت سوراخ یا هفت نت دارد . […]
سوت بیشتر شامل:ترانه های حماسی مازندران می شود، عامه مردم با این ملودی اشعار قهرمانان و پهلوانان وحماسه های ملی و میهنی خود را بیان می کنند. نزدیکترین سوت یا سورت به زمان ما،سوت مشتی است که مربوط به حدود بیش از پنجاه سال پیش می باشد. مشتی ، تفنگداری بود اهل روستای پلور که […]
این ملودی سازی است یعنی بدون کلام است وچنانچه ازاسم ملودی پیداست آن را قبل از شروع عروسی می نوازنند تا اهالی از مکان عروسی با خبر شوند. به عبارت یا روایت دیگر چون یک روز قبل از شروع عروسی قبل از نماز مغرب در خانه عروس یا داماد این ملودی نواخته می شود آن […]
موری یکی دیگر از آوازهای آیینی است که پس از مرگ عزیزان توسط بستگان معمولا زنان خوانده می شود. موری از نظر محتوا بسیارحزن انگیز است و تقریبا می شود گفت نوعی مرثیه مازندرانی است که اغلب دو یا سه نفر از بستگان درجه یک یاغیره یکی بعد از دیگری جهت از دست دادن عزیزی […]
دستگاه ماهور، یکی از گسترده‌ترین دستگاه‌های موسیقی ایرانی است و در ردیف‌های گوناگون در حدود ۵۰ گوشه دارد. دستگاه ماهور به علت حالت و ملودی روانی که دارد اغلب به صورت موسیقی شاد در جشن ها و اعیاد نواخته می شود. این دستگاه دارای گوشه های متنوعی است که با مقام های کاملاً متفاوت در […]
در میان دستگاه های ایرانی، شور از همه بزرگ‌تر است. زیرا هر یک از دستگاه‌ها دارای یک عده آوازها و الحان فرعی است ولی شور غیر از آوازهای فرعی دارای ملحقاتیست که هر یک به تنهایی استقلال دارد. آوازهای مستقلی که جزء شور محسوب می‌شود و هر یک استقلال دارد از این قرار است: ابوعطا، […]
