تاریخ خبر : ۱۳۹۲/۱۲/۱۳ – فقط چند روز دلت را به تماشای دور دست‌هایی که به دیدن می‌ارزند، قرض بده، چمدانت را بردار و بگذار سفر تو را ببرد، بگذار جاده‌ها تو را از روزمرگی بدزدند، بگذار جاده‌ها بفهمند تو هنوز هم با آنها پیوند داری … گوش کن زیبایی‌های کویر، تو را صدا می‌زند…
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه کویر، اگر برای سفرهای نوروزی خود برنامه‌ریزی دارید حتما بیش از چند روز را به بازدید از استان کرمان اختصاص دهید.
تنوع آب و هوایی، فرهنگ و هنر صبور و جذاب، با مردمی سختکوش، شکیبا و میهمان نواز، کرمان را در میان استان‌های مختلف ایران متمایز کرده است.
جغرافیایی اسرارآمیز که گرمسیر را در آغوش سردسیر می‌نشاند، فرهنگی کم‌مانند که انگشتان دست بافندگانش آن را به سان قالی، ترمه و شال‌های ظریف نمایان می‌سازد، در کنار یادگارهای شگفتی چون ارگ بم و مسجد جامع، مجموعه و آمیزه‌ای از کرمان می‌کند که هر ساله هزاران مسافر داخلی و خارجی را به خود می‌کشاند.
اما برترین و بزرگ‌ترین امتیاز کرمان، مردمان آنند. زنان و مردان صبور، قانع، سختکوش و میهمان نواز که قرن‌هاست با دشواری‌های طبیعی و تاریخی دیار خود، کنار آمده‌اند و به آبادانی سرزمین خویش مشغول هستند.
در گشت و گذاری در شهر، نخستین نقطه‌ای که مسافر را به خویش می‌خواند، «راسته بازار» است. این بازار ۳ کیلومتر طول دارد و در زمان‌های مختلف ساخته شده است. آن بخشی که در دوره صفویه و قاجاریه ساخته شده، طاق های ضربی و گنبدهای متعددی دارد و بر بالای هرگنبد، نورگیری هست که فضای نیمه تاریک بازار را روشن می کند.
بازار گنجعلی‌خان و بازار وکیل از این دست است و بازار سراج‌ها و چند نقطه دیگر، به نظر می‌رسد چند صد سال قدیمی‌تر باشند. در راستای بازار، دروازه‌های مختلفی وجود دارد که مسافر را به کاروانسراهای قدیمی راهنمایی می‌کند، حیاط های چهار ضلعی سنگفرش که در وسط، باغچه و درختی دارد و در اطراف، حجره‌هایی که تجارتخانه است و یادآور داد و ستد دوران‌های پیشین.
در راسته بازار دو حمام معروف و قدیمی وجود دارد که هر یک در نوع خود، زیبایی شگفت انگیزی دارند: حمام گنجعلی خان که به موزه مردم شناسی بدل شده و در آن با مجسمه‌هایی، شیوه استحمام مردم در گذشته نشان داده شده و دیگری حمام وکیل است که با چندین پله به زیر‌زمین می‌رود و اکنون به قهوه‌خانه سنتی زیبایی بدل شده است.
پس از طی بازار سرپوشیده، از در کوچکی می‌توان وارد مسجد جامع شد. این مسجد از مساجد مهم و معروفی که می‌گویند در زمان “عمربن عبدالعزیز” بنا نهاده شده است.
کرمان یکی از نادر شهرهای ایران است که ایرانیان باستان در آن آیین‌های خود را محفوظ نگه داشته‌اند. در این محله‌ها، بیشتر کوچه ها سنگفرش است و دیوار‌ها بلند و دروازه‌ها در قلب یک سر در بزرگ تعبیه شده است. خانه‌ها هم چندان وسیع است که گاهی در هر کوچه فقط یک دروازه دیده می‌شود.
در محله قدیمی زردشتیان که می‌گویند در زمان نادرشاه خراب شده است، سه زیارتگاه به نام‌های پیر غیب، پیرمراد و پیر سبزپوشان وجود دارد. محله کهن دیگری که نمی‌توان از آن یاد نکرد، محله «خواجه خضر» است که به چهل تنان نیز شهرت دارد.
می‌گویند مسجد خواجه خضر را ترکان خاتون، زوجه “اتابک سعدبن ابی بکر” بنانهاده است، بدین ترتیب، قدمت آن به قرن هفتم باز می‌گردد.
می‌گویند در آنجا چهل خانه بوده که مردم چله می‌نشستند. چهل روز ریاضت می‌کشیدند تا “خضر” بر آنها ظاهر شود و حاجاتشان را برآورد.
این محله‌ها، بخش‌هایی از بافت قدیمی کرمان است. کرمان تازه وجوان هم در جای خود دیدنی است. بزرگ‌ترین خیابان کرمان که فرودگاه را به جنگل قائم می‌پیوندد، ۲۴ کیلومتر طول دارد. این خیابان، بعد از راسته بازار، مهم‌ترین محل کسب و کار و داد و ستد مردم کرمان است.
مسجد جامع کرمان
مسجد جامع کرمان، یکی از مفاخر فرهنگ و تمدن ایران به شمار می‌رود. در این مکان مقدس، هنر معماری دست به دست عشق و ایمان داده و یاد بودی پر ارزش بر جای گذارده که نشان از عظمت اندیشه و خلاقیت این دیار دارد.
خلاقیتی که با شکیبایی و صبر، کاشی‌ها را یک به یک بر هم چیده تا گنبدی سترگ، مناره‌هایی سر به آسمان کشیده و شبستان‌هایی بی نظیر پدید آورد.
این مسجد به سال ۷۵۰ ه . ق ساخته شد. بنای آن را به “امیر مبارزالدین محمد مظفری”، سرسلسله آل مظفر نسبت می‌دهند.
بنابر تاریخی که برسنگی در داخل مسجد منقوش است، محلی که مسجد در آن بناشده، ابتدا در بیرون شهر کرمان جای داشت، اما به مرور که شهر گسترده شد، مسجد در داخل شهر قرار گرفت. مسجد جامع با سردر عالی، کاشی کاری معرق و کتیبه تاریخی، یکی از بناهای پر ارزش کرمان است.
بر سنگ‌های مرمرین محراب آن آیات قرآن کریم با خطی بی‌نهایت خوش و زیبا نقش بسته و کاشی‌های معرق در گوشه و کنار آن دیده می‌شود.
گنبد جبلیه
بنای این گنبد در دامنه کوه قلعه دختر، در شمار یکی از زیباترین آثار هنر معماری ایران جای دارد. تاریخ بنای آن را به دوره سلجوقی نسبت می‌دهند، اما از معماری آن چنین برمی‌آید که آتشکده‌ای مربوط به دوره ساسانی بوده است.
ساختمان گنبد، هشت ضلعی است و حدود ۲۰ متر ارتفاع دارد و دور اضلاع آن طاق نماهای متعدد و تو در تو ساخته شده که از قطر دیواره‌ها کاسته است.
در هر سوی این ساختمان، ۸ درگاه به پهنای دو متر دیده می شود که برای استحکام و پیشگیری از ویرانی، با سنگ مسدودشان کرده و فقط یکی را باز گذاشته اند. در ساختمان این بنا، پاره سنگ‌هایی در اندازه‌های گوناگون به کار رفته که با ملات سفت و سختی بر هم چیده شده و گفته می‌شود که گچ و گل آن را با شیر شتر آمیخته‌اند! در منابع تاریخی، نام این گنبد به اسامی جبلیه، جبال سنگ، گنبد گبری و معبد سنگی آمده است.
گنبد مشتاقیه
بنای این گنبد که مزار مشتاق علی شاه در آن جای دارد، در زمان قاجاریه ساخته شده و در مشرق مسجد جامع واقع است.
بنای مشتاقیه از دو گنبد کاشی کاری و یک گنبد ساده تشکیل شده و به همین دلیل به “سه گنبد” هم مشهور است.
گنبد مشتاقیه، گنبد کوثر علی شاه و گنبد شیخ اسماعیل
گنبد مشتاقیه کاشی و ساقه بلندی دارد و تزئینات داخلی آن در خور توجه است. مقبره مشتاق علی شاه در سمت شمال بنا واقع است و روبه روی آن حیاطی است که حوضی در میان دارد. در این گنبد، منبر نفیسی از زمان‌های پیش برجامانده است. در سال‌های اخیر، نسبت به تکمیل کاشی کاری، تعمیر و بازسازی نمای این بنا، اقداماتی انجام شده است.
حمام گنجعلی خان
این حمام را که هزار مترمربع مساحت دارد، گنجعلی خان، حاکم کرمان در زمان صفویه بنا کرد. کاشی کاری‌ها، نقاشی‌ها، گچ بری‌ها، مقرنس کاری‌ها و تزئینات بسیار ظریف، آن را در شمار اثری بسیار بدیع جای داده است. حمام از دو بخش رختکن و گرمخانه تشکیل شده و دو سنگ مرمر بزرگ، در نورگیری گرمخانه تاثیر بسیار داشته است. این حمام که بعدها با تغییرات بسیار به موزه مردم شناسی بدل شده، در بازارکرمان واقع است.
قلعه دختر
قلعه دختر یکی از آثار معروف تاریخی شهر کرمان است که در شمال شرقی و در داخل محدوده شهر کرمان قرار دارد. بنای آن را به هفتواد یابلاش اشکانی نسبت می‌دهند. البته افسانه ها و اعتقادات مردم با پژوهش تاریخی در باب وجه نامگذاری این اثر، مغایرت چندانی ندارد.
بنابر افسانه‌ها و داستان‌های محلی، گویند دختری بر این قلعه فرمانروایی داشته که با دردست داشتن طلسمی آن را ناگشودنی ساخته بود، اما پژوهش‌های تاریخی برآن است که نام دختر برای پاره‌ای قلاع درگوشه و کنار کشور بدان دلیل بوده که آن قلاع استوار و ناگشودنی و بکر بوده‌اند.
قدمت این قلعه به دوران ساسانی می‌رسد و بازمانده معبدآناهیتا(الهه ناهید، نگهبان آب ها، زنان، گیاهان و باروی) است.
ساختمانهای این قلعه روی هم به دو قسمت مجزا تقسیم می‌شود: قسمتی که بر فراز قله نسبتا مرتفع جنوب شرقی قرار دارد و به طور کامل به علت وضع طبیعی آن از قلعه مجزا‌ست و قسمت دوم بر تپه کوتاه‌تری قراردارد. در زمان سلجوقیان نیز، قلعه دختر پناهگاه کرمانیان محسوب می‌شده است.
قلعه اردشیر
قلعه اردشیر در مجاورت قلعه دختر قرار دارد که هر دو از آثار پیش از اسلام هستند و در بالای تپه مرتفعی واقع شده که با سطح جلگه کرمان نزدیک ۱۵۰ متر ارتفاع دارد. دیوارهای قلعه از خشت‌های بسیار ضخیم ساخته شده که از ابعاد خشت‌های معمولی و متداول بسیار حجیم تر است. در فاصله بین دو قلعه، ساختمان‌هایی مثل قصر، عبادتگاه و دیگر مکان‌ها دیده می‌شود.
از وجود برخی قطعات کاشی در این قلعه‌ها مشخص می‌شود، در ساخت این سازه‌ها از هنرهای منحصر بفردی استفاده شده که به مرور زمان از بین رفته‌اند. این قلعه منسوب به “اردشیر بابکان” است.
اردشیر بابکان بنیان گذار سلسله شاهنشاهی ساسانی، در اوایل تشکیل حکومت مقتدر مرکزی، پس از فروکش کردن شورش شهرهای “داراب گرد” و “نی ریز” در استان فارس به قصد باز پسگیری کرمان حرکت کرد.
چون در آن زمان حاکمی به نام “ولخش” از سلسله اشکانی برکرمان حکومت می کرد و دم از استقلال می‌زد، اردشیر بابکان با او جنگید، او را اسیر و پسر خود را حاکم کرمان کرد.
از قطعات کاشی که “میجر ساکس” در محوطه قلعه دیده، برمی آید که بعضی از ساختمانهای آن علاوه بر جنبه نظامی، جنبه بزمی نیز داشته و هنرهای ظریف در تزئین آن دخالت کرده است. در رشته جنوبی قلعه اردشیر صخره‌ای نسبتاً بلند دیده می‌شود که از اواسط صخره پلکانی برای رسیدن به قله آن تراشیده‌اند که ۱۳۴ پله دارد و ساکس احتمال داده است که این محل نقاره خانه قلعه بوده است.
ماهان؛ بهشت زمین در دل کویر
شهر ماهان در فاصله ۴۲ کیلومتری جنوب شرقی کرمان، در مسیر راه کرمان – بم واقع شده است. این شهر که در دامنه ارتفاعات قرار دارد، به دلیل وجود آرامگاه “شاه نعمت‌الله ولی” عارف مشهور، شهرت یافته است.
وجود این مجموعه موجب گسترش دایره وار شهر در طول زمان شده، با این حال این شهر نسبت به سایر شهرهای استان کرمان از وسعت زیادی برخوردار نیست. ماهان از دیرباز به دلیل وضع خاص جغرافیایی خود در حکم ییلاق مردم کرمان بوده، همچنین وجود مزار شاه نعمت الله ولی، عاملی در جهت جذب زائران و سبب استمرار جاذبه ماهان شده است.
خانقاه و آرامگاه شاه نعمت الله ولی
شاه نعمت الله ملقب به نورالدین، از عارفان بنام ایران است. سال وفات او را ۸۳۴ ه . ق ذکر کرده‌اند و آرامگاهش در ماهان، در ۴۲ کیلومتری کرمان قرار دارد.
براساس شرح کتیبه معرق سردر ساختمان اصلی آرامگاه، این بنا به دستور یکی از مریدان وی به نام احمدشاه رکنی به سال ۸۴۳ ه. ق بنا شده و در زمان شاه عباس اول صفوی، محمدشاه و ناصرالدین شاه قاجار ملحقاتی بدان افزوده اند. ساختمان آرامگاه شامل سردر، گلدسته ها، صحن اتابکی، صحن وکیل الملکی، رواق شاه عباسی، چله خانه و صحن است و باغی بسیار زیبا دارد.
سایر آثار تاریخی
از دیگر بناهای تاریخی استان کرمان، باغ شاهزاده در چند کیلومتری ماهان بوده که در زمان قاجار بنا شده است. در خیابان اصلی این باغ که با شیبی تند از جلوی ساختمان تا در ورودی آن کشیده شده، حوضچه‌هایی ساخته‌اند که آب از آنها مانند آبشاری فرو می‌ریزد.
همچنین می توان از مجموعه وکیل، شامل بازار، حمام، مسجد و کاروانسرا نام برد که به سال ۱۲۷۵ ه . ق بنا شده و حمام آن اکنون یک چایخانه سنتی است. مقبره خواجه اتابک از آثار دوره سلجوقیان، میل نادری – بنایی آجری به بلندی ۵۵ متر که به امر نادرشاه برای راهنمایی کاروان حامیان ناحیه بم و فهرج ساخته شده – و ارگ بم که قدمت آن به حدود دو هزار و ۵۰۰ سال پیش می‌رسد اشاره کرد.
ارگ بم یادگار تمدنی درخشان
افسانه‌ای، بم را منتسب به بهمن پسر گشتاسب می‌داند که بر بلندای کویر، شهری مستحکم ساخت تا در برابر تاخت و تاز قبایل وحشی و در شرق سرزمین بزرگ ایران، ارگی استوار با ۳۸ برج و بارو سینه ستبر بنا کند. در تاریخ کلاسیک ایران سنگ بنای این شهر را مصادف با سلسله اشکانیان می‌دانند. (۲۲۰۰ تا ۱۸۰۰ سال پیش)
از آنجا که نمی‌توان تاریخ دقیقی برای بنای آن بیان کرد، مورخان حدس می‌زنند که هسته اولیه آن در دوره باستان شکل گرفته و در دوره اسلامی گسترش یافته است. به هر تقدیر، بم شهرت خود را مدیون بنای تاریخی “ارگ” است که قدمت آن به حدود دو هزار و ۵۰۰ سال پیش باز می‌گردد.
اکثر بناهای تاریخی در این شهر که هر ساله هزاران جهانگرد از آن دیدن می‌کنند، به قرن ۱۶ و ۱۷ میلادی یعنی دوران سلطنت سلسله صفوی برمی‌گردد. گفته می‌شود که این بناها که از خشت، کاهگل و تنه درختان نخل ساخته شده‌اند، بزرگ‌ترین مجموعه از این نوع در جهان هستند.
ارگ بم را می‌توان الگوی بی بدیل معماری ایران در بهره گیری از عناصر آب و خاک قلمداد کرد. این مجموعه به دنبال افزایش جمعیت در اواسط دوره قاجار به تدریج تخلیه شد و شهر جدید بم در کنار آن شکل گرفت. با آن که از ۳۰ سال پیش مرمت ارگ بم مورد توجه دولت قرار گرفت، متاسفانه مرمتها آنچنان دقیق و اصولی نبوده و به همین سبب ارگ در زلزله ۵ دی ماه سال ۱۳۸۲ به شدت آسیب دید و همه قسمت‌های مرمت شده آن فروریخت … و اکنون، نه فقط ارگ بم، بلکه شهر بم زنده است تا بار دیگر ارزش‌های تاریخی و فرهنگی آثار کهن موجود در کشور را به جامعه بین الملل گوشزد کند.
و اما شهداد …
در شهداد حتما شب را باید بمانید تا مهتابش را ببینید مهتابی که هیچ عکسی نمی‌تواند واقعیتش را به بیننده منتقل کند یا حداقل به مخاطبش بفهماند که چه سحری در آن نهفته است که با مهتاب‌های دیگر متفاوتش می‌کند و گردشگران خارجی را وا می‌دارد شهرهای چراغانی خود را به دست فراموشی بسپارند تا جربه تماشای مهتاب زیبای شهداد را به خاطره‌های خوش دفتر زندگی‌شان بیفزایند.
به گزارش ایسنا، اینها تنها نمونه‌ای از صدها جاذبه گردشگری دیار کریمان هستند که آسمان پرستاره کویر شما را به دیدنشان دعوت می‌کنند، چمدان‌هایتان را ببندید….
دیدگاه ها :
*اگر نظری دارید یا این مطلب نیاز به اصلاح دارد و یا عکس یا ویدئوی مرتبط با آن دارید لطفا اینجا برای ما ارسال کنید.