غذاهای محلی ایلام

مردم استان ایلام به دلیل کوهستانی بودن و داشتن مناطق جنگلی و مراتع نسبتا مطلوب دارای تنوع غذایی بالایی هستند . در این مطلب سعی داریم به غذاهای محلی ایلام که معروفتر و رایج تر هستند اشاره داشته باشیم .معروف‌ترین و رایج‌ترین غذاهای سنتی و بومی استان ایلام را غذاهایی مانند خورشت تره‌کوهی، کشکینه، تُرخینه، برنج و گوشت معروف دهلران، نژی آوا، جوجگ آو، ماش آو، کشک دو، قله ماسوا، کپه، جِِگِروَز، گوجه‌پونه، مَکش، کوفته سیرابی، آبگوشت بامیه، پیچگ، بوله وله، قارچگ، پاقازه، سختی، بابایاری (عَدَساو)، شله امیری، پِرشگِه، ماسوا و … تنها تعدادی از خوراکی‌های لذیذ و مغذی این سرزمین زیبا و دوست‌داشتنی را تشکیل می‌دهد.

ٰخورشت تره کوهی

یقینا می‌توان کشور ایران را مهد تنوع بی‌نظیری از انواع خورشت‌های لذیذ و خوش‌عطر در نظر گرفت. رنگ، طعم، عطر و مواد اولیه‌ی اکثر این خوراکی‌های خوشمزه، از جمله دلایل شهرت و محبوبیت آن‌ها در بین دیگر ملل‌ها از جمله کشور ترکمنستان، آذربایجان و ارمنستان خواهد بود. خورشت تره‌ فرنگی، غذایی مختص غرب ایران، بویژه مردم استان ایلام محسوب می‌شود. آن‌ها معتقدند که این خورشت محبوب، می‌تواند رقیب سرسختی برای قرمه‌سبزی در نظر گرفته شود چرا که از لحاظ ترکیب و رنگ، شباهت بسیاری بین این دو غذای سنتی مشاهده می‌شود. آشپزها و بانوان کدبانوی استان با استفاده از مواد غذایی همچون گوشت گوسفندی، لپه (در صورت تمایل می‌توان از لوبیا قرمز یا لوبیا سفید نیز استفاده کرد)، روغن حیوانی، تره‌کوهی، رب‌ گوجه‌فرنگی، پیاز، نمک، فلفل، زردچوبه و ادویه‌ی مخصوص بومی، به تهیه و طبخ این خوراک محلی می‌پردازند.

برای دیدنی طرز تهیه لطفا اینجا را کلیک بفرمایید .

تُرخینه

با شروع فصل زمستان و هجوم سرمای شدید به مناطق کوهستانی کشور، بازار طبخ و تهیه‌ی انواع غذاهای گرم و پرانرژی گرم خواهد بود. طبیعتا جلوگیری از سرماخوردگی، یکی از دغدغه‌های مردم در این ایام است که رعایت اصول بهداشتی و از همه مهم‌تر طبخ غذاهای گیاهی و دارویی، بهترین راهکار برای پیشگیری یا در صورت بیماری، موثرترین درمان آن به شمار می‌آید. تُرخینه غذایی است بومی و مخصوص استان ایلام که در استان کرمانشاه و کردستان نیز به عنوان غذای بومی و محلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بانوان و مادران هنرمند استان ایلام با استفاده از سبزی به نام شلم، گوجه‌فرنگی، آب انار، ترخون، نعناع، پیاز، فلفل، زردچوبه، مایه‌ی خمیر، گندم و پونه‌ی کوهی به طبخ این غذای مغذی می‌پردازند. البته به دلیل در دسترس نبودن برخی مواد اولیه‌ی تُرخینه در فصل زمستان، آن‌ها را یک ماه قبل از شروع سرما تهیه کرده و در زمستان این غذای بومی و مفید را آماده می‌کنند. بنابراین مدت زمان کمی برای طبخ آن‌ مورد نیاز است. همچنین به دلیل سبک پخت و طعم و عطر این خوراک سنتی به دو نوع دُوئینه و شُمینه تقسیم بندی می‌شود.

برای دیدن طرز تهیه ترخینه لطفا اینجا را کلیک بفرمایید .

کوفته سیرابی (کفته سیرابی)

طبخ تنوع لذیذی از کوفته‌های مختلف در استان‌های کشور، بسیار چشم‌گیر و قابل توجه است. مردم هر ناحیه از ایران، با توجه به اقلیم سرزمین خود و ذائقه‌ی اعضای خانواده، از ترکیب‌ مواد اولیه‌ی گوناگون و متفاوتی نسبت به سایر نقاط کشور، در تهیه‌ و طبخ کوفته‌های مصرفی بهره می‌برند. محبوبیت و شهرت این غذای خوشمزه به حدی است که بسیاری از کشورهای آسیایی هم‌مرز با ایران، ضمن تاسی گرفتن از رژیم غذایی مردم کشور، این غذا را به عنوان خوراکی بومی و پرمصرف معرفی می‌کنند. کوفته‌سیرابی از جمله‌ غذاهای محلی و بومی استان ایلام به شمار می‌آید که مصرف آن به دلیل استفاده از سیرابی تازه، برای از بین بردن حالات اولیه‌ی ماه‌های بارداری، بسیار مناسب و مفید خواهد بود. مادران و بانوان خوش‌ذوق و باسلیقه‌ی این استان با ترکیب موادی همچون سیرابی چرخ‌کرده، آرد، پیاز، نمک، گیاهان معطر (آویشن، ترخون، پونه، نعناع)، روغن حیوانی و ادویه‌ی محلی به تهیه‌ی این خوراک فوق‌العاده‌ی بومی می‌پردازند.

برای دیدن طرز تهیه کوفته سیرابی لطفا اینجا را کلیک بفرمایید.

شله امیری

ماش یکی از مفید‌ترین مواد غذایی از گروه حبوبات است که به دلیل خواص فراوان غذایی از جمله فیبر رژیمی، ماده‌ی به نام مهارکننده‌ی پروتثاز و پروتئین است که هرکدام در پیشگیری یا درمان بیماری‌های بسیار خطرناکی همچون کلسترول بالای خون، سرطان سینه و دیابت، تاثیر بسزایی خواهد داشت. از دیگر غذاهای سنتی استان ایلام که در فصل سرما تهیه و طبخ می‌شود، شله امیری نام دارد. این خوراک محلی به دلیل طبیعت گرم، در درمان سرماخوردگی بسیار موثر بوده و اغلب به عنوان غذای دارویی مورد استفاده‌ی اکثر خانواده‌های این استان قرار می‌گیرد. آشپزها و مادران هنرمند و باسلیقه‌ی استان ایلام با ترکیب ماش، برنج محلی (برنج عنبربو)، پیاز، روغن محلی، نمک و فلفل به تهیه‌ی شله امیری مشهور دیارشان می‌پردازند.

برای دیدن طرز تهیه شله امیری لطفا اینجا را کلیک بفرمایید .

قله ماسوا

استان ایلام به دلیل حضور تپه‌های سرسبز و حاصلخیز، کوهستان‌های سربه فلک‌کشیده، پوشش گیاهی مناسب و ریزش مطلوب برف‌ و باران، یکی از مناطقی است که به عنوان محلی مناسب برای زندگی عشایر و ایلات کرد و لر، از جمله ایل ملکشاهی، کرد، ریزه ‌وند، خزل، شوهان (شوهو)، دیناروند، حسنوند و … به شمار می‌آید. پرواضح است که حضور گسترده‌ی اقوام و عشایر در این سرزمین، طبخ غذاها و خوراکی‌های سنتی و بومی فوق‌العاده‌ای را در این خطه از کشور به همراه خواهد داشت. قله‌ ماسوا غذایی است بومی و مختص عشایر استان ایلام که بسیار مقوی و در بین آن‌ها از محبوبیت فراوانی برخوردار است. این غذای مغذی با استفاده از کله‌پاچه‌ی گوسفند (می‌توان در صورت تمایل از کله‌پاچه‌ی بزغاله نیز استفاده کرد)، کشک (دوغ نیز می‌تواند جایگزین کشک شود)، پیاز داغ، نعناع و پونه‌ی گیاهی طبخ و به همراه نان تازه‌ی محلی مصرف می‌کنند.

برای دیدن طرز تهیه قله ماسوا لطفا اینجا را کلیک بفرمایید.

مَکش

برنج یکی از مواد اولیه‌ی اصلی و محبوب در رژیم غذایی مردم سراسر کشور به شمار می‌آید. آشپزهای هنرمند و مادران کدبانوی کشور، با استفاده از این ماده‌ی غذایی مفید و مغذی، به طبخ تنوع بی‌نظیری از انواع پلو، خوراک، سوپ ، آش، دسر و شیرینی‌های لذیذ و سنتی می‌پردازند. مکش نیز یکی از غذاهای بومی و محلی ایرانی است که در استان ایلام تهیه شده و از طرفداران فروارانی برخوردار است. البته در برخی از استان‌های کشور نظیر استان کردستان نیز به عنوان غذایی محلی طبخ و میل می‌شود. مردم ایلام با استفاده از مواد اولیه‌ای همچون برنج محلی (عنبربو)، روغن محلی (دان)، پیاز (به دو صورت پیاز داغ و پیاز خام)، زردچوبه، آلو بخارا، کشمش پلویی، نمک، فلفل و ادویه‌ی محلی، این غذای لذیذ و خوش‌عطر را تهیه می‌کنند. از نکاتی که می‌توان در مورد این غذا بیان کرد، نوع طبخ آن است؛ به گونه‌ای که اگر برای طبخ این غذای دوست‌داشتنی از آب بیشتری استفاده کنیم، برنجی نرم‌تر از مَکش بدست می‌آید که به زلگه مشهور است.

برای دیدن طرز تهیه مکش لطفا اینجا را کلیک بفرمایید .

گوجه پلو

استفاده از انواع سبزیجات در طبخ غذاهای بومی و اصیل ایرانی، امری بدیهی بوده و در عین حال می‌توان آن‌ را از نکات مثبت و قابل توجه رژیم غذایی، تلقی کرد. آشپزهای هنرمند و بانوان خوش‌ذوق ایران، با استفاده از نبوغ آشپزی خود، غذاها و خوراک‌های لذیذ و منحصر به فردی را تهیه کرده و لحظات گرم و مطبوعی را برای اعضای خانواده‌ی خود به ارمغان می‌آورند. گوجه پلو، یکی از محبوب‌ترین و پرمصرف‌ترین غذاهایی است که به دلیل سادگی در طبخ و حضور ماده‌ی غذایی مغذی همچون گوجه‌فرنگی نه تنها در استان ایلام بلکه در سراسر کشور، مشهور و دوست‌داشتنی است. مردم استان ایلام، این غذا را به عنوان خوراک محلی خود قلمداد کرده و با استفاده از برنج محلی (عنبربو)، پیاز، رب گوجه‌فرنگی، پونه‌ی کوهی، کره، روغن محلی، نمک، فلفل و زردچوبه طبخ می‌کنند. این غذا بسیار آسان و در کم‌ترین زمان ممکن تهیه می‌شود. پیشنهاد می‌کنیم گوجه‌پلوی اصیل ایلامی را در منزل تهیه کرده و همراه سبزی خوردن و ماست میل کنید.

برای دیدن طرز تهیه گوجه پلو لطفا اینجا را کلیک بفرمایید .

گوجه پونه

مصرف غذاهای سالم و مغذی، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های ذهنی مادران و بانوان ایرانی است که اتفاقا می‌توان نمونه‌های بیشماری از آن‌ها را در غذاهای سنتی و محلی مناطق مختلف کشور مشاهده کرد. به نظر می‌رسد که در گذشته، استفاده از خوراک‌های مفید و پرانرژی، به مراتب بیش‌تر از عصر حاضر صورت می‌گرفت که این مسئله باعث بروز نگرانی‌هایی در بین پزشکان و کارشناسان تغذیه و سلامتی شده است. بنابراین نقش مسئولان و متخصصان تغذیه در ایجاد آگاهی و اطلاع‌رسانی بیشتر به مردم در میل غذاهای اصیل و سنتی ایرانی، بسیار پررنگ و حیاتی است. غذاهایی که نظیر آن‌ها در رژیم غذایی گذشتگان در مقیاس زیادی مشاهده می‌شود. گوجه پلوی ایلامی، یکی از این خوراک‌های محلی و بومی است که پیش‌تر به عنوان غذای مصرفی چوپانان این ناحیه از کشور، مورد استفاده قرار می‌گرفت. غذایی سرشار از ویتامین و مواد مغذی که برای بدن انسان لازم و ضروری به شمار می‌آید. مردم این استان با استفاده از گوجه‌فرنگی، پونه‌ی کوهی، پیاز، کره، نمک، فلفل و زردچوبه، این غذای اصیل و بومی را تهیه و میل می‌کنند. مطمئنا شما نیز پس از آماده‌سازی و تدارک گوجه پونه، لذتی دلپسند را تجربه خواهید کرد.

برای دیدن طرز تهیه گوجه پونه لطفا اینجا را کلیک بفرمایید .