جستجوی شهر به شهر :
رزرو هتل رزرو هتل های شهر وان ترکیه

بازار قدیمی تبریز ، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان

تاریخ بروزرسانی :
۳ فروردین ۱۴۰۲

بازار قدیمی تبریز ، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است .این بازار با مساحتی حدود یک کیلومتر مربع می باشد و عواملی مانند سبک معماری بازار، آرایش مغازه ها، کثرت تیمچه ها، کاروان سراها، دالان ها، راسته ها و همچنین انواع مشاغل و حرفه ها، وجود تعداد بسیاری مدرسه و مسجد که عمدتاً از سابقه تاریخی برخوردارند. این بازار را به نمونه عالی مجهز تجارت، کسب و زندگی اسلامی و شرقی تبدیل کرده است.

بازار قدیمی تبریز9 بازار قدیمی تبریز ، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان

پیشتر به جهت قرارگرفتن شهر تبریز بر سر چهارراه جادهٔ ابریشم و گذر روزانهٔ هزاران کاروان از کشورهای مختلف آسیایی. آفریقایی و اروپایی از آن، این شهر و بازار آن از رونق بسیار خوبی برخوردار بوده است. این بازار حدود ۳ سدهٔ پیش و پس از وقوع زمین لرزهٔ تاریخی تبریز در سال ۱۱۹۳ قمری توسط نجفقلی خان دنبلی حاکم وقت تبریز بازسازی شده است. بازار بزرگ شهر تبریز در سال ۱۳۵۴ خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. تاریخ بنای این مجموعه مشخص نیست. ولی بسیاری از جهانگردانی که از سدهٔ چهارم هجری تا دورهٔ قاجاریان از این بازار بازدید کرده اند، دربارهٔ آن اطلاعاتی ارائه داده اند.

بازار قدیمی تبریز 4 بازار قدیمی تبریز ، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان

موقعیت جغرافیایی

هستهٔ مرکزی شهر تبریز در داخل یک چهارضلعی قرار گرفته و بازار در مرکز این چهارضلعی واقع شده است. این بازار از سمت شرق به عالی قاپو (مجموعهٔ کاخ های ولی عهدنشین) و از سمت غرب به مسجد جامع محدود شده است.از سمت شمال، بخش هایی از شمال رودخانهٔ مهران رود را شامل می شود. این دو بخش به وسیلهٔ پل های چوبی که در امتداد راسته بازار قرار دارند، به هم متصل می شوند.پیش تر یکی از ارکان های اصلی و اساسی بازار تبریز، ارامنه بودند. به طوری که یکی از گردشگران فرانسوی از جایگاه ویژه و ممتاز مغازه های آن ها در این بازار در تجارت با تاجران روس خبر داده است. ارامنه داد و ستد بسیاری با اروپاییان داشتند. به گونه ای که ارامنهٔ گرجستان برای نخستین بار کالاهای انگلیسی را از استانبول خریداری کرده و وارد مناطق شمالی ایران کردند.

بازار قدیمی تبریز بازار قدیمی تبریز ، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان

برای آشنایی بیشتر با تبریز پیشنهاد می کنیم مطلب سیری در تبریز را مطالعه بفرمایید.

تاریخچه بازار قدیمی تبریز

قدمت بازار بزرگ شهر تبریز دقیقا مشخص نیست؛ با این حال، جهانگردان زیادی از ابن بطوطه و مارکوپولو گرفته تا یاقوت حموی، گاسپار دروویل، ژان شاردن، جملی کاردی، حمدالله مستوفی و غیره که از سده چهارم هجری قمری تا عصر قاجار از آن دیدن کرده‌اند، علاوه بر تمجید، اطلاعاتی درباره آن ارائه داده‌اند. از آنجا که شهر تبریز در مسیر جاده ابریشم قرار داشت و به‌تبع آن کاروان‌های زیادی از نقاط مختلف دنیا از آن عبور می‌کردند، بازار از رونق بسیار خوبی برخوردار بود و یکی از مهم‌ترین مراکز دادوستد آن روزگار به حساب می‌آمد و چنان اهمیتی داشت که دروازه‌های این بازار به‌عنوان دروازه‌های اصلی شهر محسوب می‌شدند.

نقاشی‌هایی از دوران سلجوقی وجود دارد که طبق آن‌ها، بازاری در محل کنونی بازار قرار داشت که در عصر ایلخانی و با انتخاب تبریز به‌عنوان پایتخت، این بازار شهرت زیادی پیدا کرد و این رونق تا دوره صفویه تداوم یافت؛ به‌طوری که از شهرهای مختلف برای دادوستد به این بازار می‌آمدند. همان طور که گفتیم، بازار  در طول تاریخ طولانی خود دستخوش حوادث مختلفی نظیر زلزله‌های تخریب‌کننده (زلزله سال۱۱۹۳ هجری قمری) قرار گرفته و هر بار نوسازی و مرمت شده است. در واقع قدمت بازار کنونی تبریز به اواخر زندیه و عصر قاجار برمی‌گردد.

بازار قدیمی تبریز5 بازار قدیمی تبریز ، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان

بازار در زمان قاجار

در زمان قاجار که تبریز در نزدیکی بازارهای اروپایی قرار داشت و به‌عنوان شهر ولیعهدنشین محسوب می‌شد، رونق و اهمیت بازار حفظ شد و همچنان نقش شاه‌راه اصلی صادرات ایران به اروپا را ایفا می‌کرد؛ به‌طوری که در قرن سیزدهم و مصادف با دوره عباس میرزا، ولیعهد قاجار، به مرکز تجاری معروفی تبدیل شد که تاجران انگلیسی از طریق جاده ابریشم خود را به بازار می‌رساندند. حجم مبادله‌ها در این دوره به‌اندازه‌ای رسید که حدود ۳۰ درصد مراودات تجاری ایران در بازار  انجام می‌شد. در دوران ولیعهدی عباس میرزا در کنار ساخت مجموعه کاخ‌هایش موسوم به عالی قاپو در شرق بازار، سراها و تیمچه‌های زیادی احداث شد.

علاوه بر این، وجود مساجد و مدارس تاریخی چون مسجد جامع، مدرسه صادقیه و مدرسه حاج صفرعلی، بر پیشینه تاریخی این مجموعه صحه می‌گذارند.

از آینه و انواع پارچه‌ گرفته تا شیشه، شکر، فلز، قند و… اکثر کالاهای اروپایی‌ها واردشده به ایران را تشکیل می‌دادند. اجناسی همچون ابریشم، تنباکو، خشکبار، شال، مازو و موم نیز در این بازار به اروپایی‌ها فروخته می‌شد.

بازار قدیمی تبریز 5 بازار قدیمی تبریز ، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان

بازارچه های بازار تبریز

بازار امیر تبریز

بازار امیر یکی از مهم ترین و پررونق ترین بازارهای تبریز است. میرزا محمدخان امیرنظام، فرزند شیخ علی خان وزیر شاه سلیمان و نوهٔ میرآخور شیخ صفی الدین اردبیلی، این بازار را بنا نهاده است. وی در زمان ولی عهدی عباس میرزای نایب السلطنه وارد تبریز شده و به جهت حمایت های او به سمت امیرنظامی رسیده است.

بازار بلورفروشان تبریز

بازار بلورفروشان (قیزبستی) پیش تر مکان فروش بهترین وسایل شیشه ای از جمله بلور در سطح تبریز بوده است. تیمچه ها و سراهای آن شامل “تیمچهٔ قندفروشان”، “تیمچهٔ مظفریه”، “دالان بادامچی لر”، “دالان حاج شیخ”، “دالان میرزا مهدی”، “سرای میرزا مهدی” و “سرای گرجیلر (جورجیلر)” می شود.

بازار حرمخانه تبریز

از تیمچه ها و سراهای بازار حرمخانه می توان به “تیمچهٔ سعدیه”، “تیمچهٔ هاشمیه”، “سرای آلمانی ها” و “سرای صاحب دیوان”و (ساختمان سنگی کلانتری ۸ سابق) اشاره کرد.

بازار قدیمی تبریز 3 بازار قدیمی تبریز ، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان

این بازارچه از بازارچه ها دالان ها، تیمچه ها سراها و کاروانسراهای متعددی تشکیل یافته است.

بازار شیشه گرخانه تبریز

بازار شیشه گرخانه در گذشته محل فروش انواع شیشه بوده و بیش تر دکان های آن به شیشه سازی مشغول بوده اند. این بازار پیش تر از دو سرا به نام های “حاج رسول” و “میرزا علی النقی” تشکیل یافته بود؛ ولی شهرداری تبریز این دو سرا را تخریب کرده و در محل آن ها، بازار و پارک شمس تبریزی را احداث نمود. امروزه بازار شیشه گرخانه محل عرضهٔ انواع لوازم آرایشی و لوازم التحریر است.

بازار صادقیه تبریز

بازار صادقیه از گذشته تا به امروز، محل فروش انواع قالی دست بافت تبریز بوده است. از تیمچه ها و سراهای معروف این بازار می توان “تیمچهٔ حاج رحیم”، “دالان خونی”، “سرای بزرگ شاهزاده”، “سرای دباغایی”، “سرای دودری”، “سرای قدیم سید حسین”، “سرای کوچک شاهزاده” و “سرای میانهٔ سید حسین” نام برد.این بازار حدود ۳ سدهٔ پیش و پس از وقوع زمین لرزهٔ تاریخی تبریز در سال ۱۱۹۳ بازسازی شده است.

بازار قدیمی تبریز 2 بازار قدیمی تبریز ، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان

بازار عباچی تبریز

“تیمچهٔ اخلاقی”، “تیمچهٔ حسینی”، “تیمچهٔ شعرباغان” و “سرای میراسماعیل” از تیمچه ها و سراهای مهم بازار عباچی محسوب می گردند.

بازار کفاشان تبریز

بازار کفاشان یکی از عمده ترین مکان های تولید و عرضهٔ کفش در تبریز است. تیمچه ها و سراهای متعدد این بازار، محل دوخت و تولید انواع کفش است. از مهم ترین تیمچه ها و سراهای بازار کفاشان می توان به “تیمچهٔ امید”، “تیمچهٔ حاج ابوالقاسم”، “سرای امید” و “سرای حاج ابوالقاسم” اشاره کرد.

بازار قدیمی تبریز4 بازار قدیمی تبریز ، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان

بازار یمنی دوز تبریز

بازار یمنی دوز در گذشته محل دوخت نوعی کفش محلی به نام یمنی بوده است. تیمچهٔ شفیع و سراهای آقا، شاهزاده و شفیع، از مشهورترین تیمچه ها و سراهای این بازار به شمار می روند.

راسته بازار

راسته بازار جزء یکی از بزرگ ترین بازارچه های این بازار است. تیمچه ها و سراهای متعددی در این بازار وجود دارد که محل عرضه بسیاری از اقلام مورد نیاز مردم است و از این حیث به بازار ملی نیز شهرت دارد.

“تیمچهٔ حاج تقی”، “تیمچهٔ حاج شیخ”، “تیمچهٔ حاج صفرعلی”، “تیمچهٔ حاج محمدقلی”، “تیمچه های دودری”، “دالان خان”، “سرای حاج محمدقلی”، “سرای درعباسی”، “سرای دودری”، “سرای شیخ کاظم”، “سرای کچه چی لی”، “سرای گرچیلر (جورچلر)”، “سرای میرزا مهدی”، “سرای میانهٔ حاج سید حسین”، “سرای میرزا جلیل” و “سرای نوی حاج سید حسین” از مهم ترین تیمچه ها و سراهای راسته بازار محسوب می شوند.

بازار قدیمی تبریز 1 بازار قدیمی تبریز ، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان

نحوه دسترسی

بازار  از غرب به مسجد جامع مشرف است . از شرق به عالی قاپو و از شمال به بخش‌هایی از رودخانه میدان چایی منتهی می‌شود. بخش زیادی از مساحت بازار در جنوب میدان چایی و در فاصله بین خیابان‌های شهدا، دارایی. چای‌کنار، فردوسی، شهید مطهری و جمهوری اسلامی قرار دارد.
آدرس : استان آذربایجان شرقی، تبریز، بازار بزرگ تبریز

ساعت کار

حجره‌های بازار بزرگ شهر تبریز اغلب از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۷ فعالیت می‌کنند؛ هرچند در روزهای تعطیل، تیمچه‌ها و سراها تعطیل هستند و فقط جداره‌های بیرونی باز است.

بازار قدیمی تبریز1 بازار قدیمی تبریز ، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان

بازار قدیمی تبریز2 بازار قدیمی تبریز ، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان

بازار قدیمی تبریز3 بازار قدیمی تبریز ، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان

بازار قدیمی تبریز6 بازار قدیمی تبریز ، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان

بازار قدیمی تبریز7 بازار قدیمی تبریز ، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان

بازار قدیمی تبریز8 بازار قدیمی تبریز ، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان

بازار قدیمی تبریز10 بازار قدیمی تبریز ، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان

بازار تبریز کجاست ؟

بین خیابان‌های دارایی، شهدا، چای کنار، مطهری، فردوسی و جمهوری واقع شده است.

جاهای دیدنی اطراف بازار کجاست ؟

مقبره الشعرا ، مسجد کبود ، موزه آذربایجان

ساعت کاری بازار به چه صورت است ؟

بازار از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۷ باز و در روزهای تعطیل بسته است.

به این مطلب چه امتیازی می دهید؟
[امتیاز: 5 میانگین: 4]
           
برو بالا
 

نظر کاربران :

  • سید محمد حسینی

    در دوران پهلوی اول، با ایجاد راه‌آهن و جایگزینی تدریجی ترابری ماشینی به جای شتر و قاطر و الاغ، کاروانسراها در بازار تبریز منسوخ شدند و تنها تعدادی کاروانسرا در ضلع شمالی مهران‌رود و در حاشیه میدان به حیات خود ادامه دادند

    ۱۰ اسفند, ۱۳۹۷ پاسخ دادن
  • کامران فاضلي

    در دوران پهلوی اول، با ایجاد راه‌آهن و جایگزینی تدریجی ترابری ماشینی به جای شتر و قاطر و الاغ، کاروانسراها در بازار تبریز منسوخ شدند و تنها تعدادی کاروانسرا در ضلع شمالی مهران‌رود و در حاشیه میدان به حیات خود ادامه دادند.

    ۳ بهمن, ۱۳۹۷ پاسخ دادن
  • نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *