رفتار شناسی ایرانیان ( دلبستگی به پیشینه و میهن )

یکی از موراد رفتار شناسی ایرانیان دلبستگی به پیشینه و میهن و نیاکان است که یکی از صفت های تحسین برانگیز ایرانیان اصیل علاقه صمیمانه ای است که نسبت به وطن خود دارند . آنان از اینکه وطنشان نقش بزرگ و با اهمیتی در تاریخ داشته است احساس غرور می کنند و این احساس را از خودی و بیگانه مخفی نمی دارد . (بروگش ۱۳۷۴)

هانری رنه دالمانی درباره سرنوشت تاریخی ملت ایران گفته است : ایرانیان در ذات خود به سنت ها و آداب دیرینشان دلبستگی تام دارند و در تمامی دگرگونی هایی که بر اثر تهاجم و یورش های بیگانگان در این سرزمین روی داده است , ایرانی همیشه کوشیده است که به سنت ها و عادت ها و رسم فاتحان اعتنایی نکند , بلکه آنها را هم به آداب و رسوم خود آشنا و بعد در جامعه خود حل کرده است ( دالمانی ۱۳۳۳)

فووریه , پزشک مخصوص ناصرالدین شاه در خاطراتش آورده است : ایران کشوری است که با وجود ظهور افکار جدید در دنیای امروز , عادات و افکار مردم آن چنان ثابت و لایتغیرمانده که می توان اندیشه آنان را عین همان روش ها و اندیشه های اجدادشان دانست . با این وضع چنان بر می آید که حتی فرزندان ایشان نیز از آنها دست برندارند ( فووریه ۱۳۶)

به نظر لمبتون , ملت ایران در میان جامعه های کهن ,از جمله ملت های معدودی است که با وجود رسیدن به پیشرفت های اجتماعی نوین , هنوز رشته اندیشه های او با نیاکانش بریده نشده است و خصوصیت های ذهنی , اجتماعی , اخلاقی و روحی و روان شناختی آنان با در نظر گرفتن ادوار فترت و رکود و سیرمداوم تحولات اجتماعی , اگر چه با کندی ولی با پختگی و طبق رشته پیوستگی های منطقی و طبیعی ناگسستنی , در طی بیش از ۲۵۰۰ سال پر از آشوب و حوادث تغییر و تحول نیافته و هیچ گاه با جهش های مصنوعی دستخوش دگرگونی های نامانوس و ناهماهنگ نشده است ( لمبتون ۱۳۵۷)

گرنت واتسن درباره میهن دوستی ایرانیان نوشته است : کشور ایران با همه طبیعت های گوناگون مورد تحسین هر ایرانی است . ایرانیان این گونه می پندارند که هیچ کشوری در جهان جایگاه مقایسه با ایران را ندارد . به نظر من اگر اکثر ایرانیان محکوم به تبعید از ایران شوند و به آنان اخطار شود که در صورت ورود به ایران محکوم به مرگ هستند با وجود این نمی توانند از بازگشت به میهن خود خودداری کنند .( واتسن ۱۳۴۸)

جهانگردان این دلبستگی به پیشینه و آب و خاک را در علاقه ایرانیان به برپایی سنت های نیاکانشان دریافته و ثبت کرده اند .
احمدی دردی سفیر عثمانی که در ماه محرم سال ۱۱۳۳ قمری به ایران وارد شده است در خصوص دیرندگی و نفوذ نوروز باستانی در نزد ایرانیان چنین گزارش کرده است : چند روز بعد از اینکه نوروز سلطانی فرا رسید . آنها ارزش فراوانی برای نوروز قائلند و آن را به نام عید بزرگ می نامند . در هر ماهی ( ماه قمری ) که نوروز در آن باشد , تا پایان آن ماه دست به کاری نمی زنند و در آن روز پیکر خود را به رخت های نو می آراند و همگان از شاه و گدا از مردو زن و دختر و پسر , شب و روز را با ذوق و شوق خرمی و شادمانی می کنند .

ویشارد هم می گوید : تنها جنبش معتبر و مسلم در ایران نوروز است . بیشتر به این لحاظ که درست در آغاز اعتدال شب و روز و طلیعه بهار هر سال برگزار می شود . سال نو ایرانی در طبیعی ترین و زیباترین موقعیت آغاز می شود . زمستان تلخ و سرد را پشت سر گذاشته اند و آغاز بهاری فرحبخش را جشن می گیرند .

نوروز بزرگترین حادثه در زمنیه های اجتماعی , اقتصادی , سیاسی است . بدهی ها تسویه می گردد حاکمان جدید منصوب می شوند و تمام امور اجتماعی حل و فصل می یابند مثل اینکه روز شکرگزاری , کریسمس و جشن سال نورا با شکوه بیشتر در مراسم واحد انجام دهند .(ویشارد ۱۳۶۳)

÷بروگش سفیر آلمان نیز در زمان قاجار نیز در همین باره نوشته است :واژه نوروز برای ایرانیان یک کلمه سحر آمیز و معجزه آسات با شنیدن آن قلب همه می تپد و چهره همه خندان می شود و به یاد آن و به امید نوروز آینده که روزگار بهتری داشته باشند , تمام گرفتاری ها و سختی های حال را تحمل کند و تمام سال را در آرزوی رسیدن به نوروز هستند . این یک سنت باستانی است که بیش از دوهزار سال در ایران رواج دارد . در طول این سالیان دراز هیچ اقعه و تاخت و تاز و حادثه ای نتوانسته است این سنت را از بین ببرد و مردم با هر عقیده و دین و مذهبی نوروز را جشن می گیرند و هیچ تقرن و تصادفی این مراسم و جشن تغییر نیافته است و مردم همان مراسمی را که نیاکان آنها در دو هزار سال پیش می دادند امروز نیز همان را انجام می دهند و گذشت زمان و حملات طایفه ها و قبیله های مختلف به ایران تسلط خارجیان نیز نتوانسته است کوچکترین تغییری در این مراسم بدهد ( بروگش ۱۳۶۷)