مجموعه درخت سبز کیش ، یک انجیر معابد بوده و نام دیگر آن درخت لور می باشد. این درخت ریشه بسیار عمیقی دارد و این عمر آن را تا صدها سال طولانی کرده است. برخی از برگ ها و ریشه ها پس از اندکی رشد کردن از تنه این درخت به صورت چتری آویزان شده اند و زیبایی آن را چند برابر کرده اند. درختان لور در دوره حکومت ایلخانی و تیموری از هند و چین به کیش آورده شد. این امر نشان از آبادانی و توجه به این جزیره در گذشته دارد. انجیر معابد یکی از انواع پوشش های گیاهی جزایر خلیج فارس است و به جز کیش از این درخت در جزیره قشم، چابهار و بندرعباس نیز وجود دارد. اقلیم مناسب رشد این درخت در این مناطق است؛ چراکه بهترین آب و هوا برای حیات آن مناطق گرمسیری و شرجی می باشد.مجموعه درخت سبز کیش که در شمال این جزیره و منطقهای موسوم به دره پرتغالیها دیده میشود، از قدیمی ترین جاذبه های گردشگری کیش می باشد.
فهرست
امکانات مجموعه درخت سبز کیش
محوطه ای که به دلیل آب و هوای مناسب سرسبز و زیبا است. در این منطقه آلاچیق هایی برای استراحت گردشگران و مسافران در آن تعبیه شده است و اگر اهل غذای آتشی هستید این محوطه برای پخت کباب فضای بسیار مناسبی دارد. همچنین در محوطه درخت سبز مسیرهای پیاده روی پر از گل وجود دارد که از نورپردازی زیبایی در شب ها نیز برخوردارند. علاوه بر آن نمازخانه، رستوران و سرویس بهداشتی نیز برای رفاه حال مسافران در این مکان تعبیه شده است. ساعت مشخصی برای بازدید از درخت در نظر گرفته نشده است. این درخت کهنسال را که قدمتی حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ سال دارد، به عنوان درخت با شگونی می شناسند. انجیر معابد در زمان بودا انجیر مقدسی بود که در زیر آن بودا به مراقبه می پرداخت. در گذشته مردم با پارچه و نخ، گره هایی به این درخت می زدند و مراد می خواستند؛ اما در حال حاضر برای حفاظت از درخت حصاری دور آن کشیده شده و امکان بستن نخ و گره زدن پارچه وجود ندارد.
ویژگیهای درخت انجیر معابد
درخت انجیر معابد، گیاهی با عمر طولانی و چند ۱۰۰ ساله و از انواع زینتی درختان انجیر است که در برخی نواحی به انجیر هندی یا پرتغالی نیز شهرت دارد. خاستگاه این درخت را که از قدیمیترین درختان کره زمین به حساب میآید، جنگلهای بارانی مناطق شرجی و گرمسیری چون جنوب شرق آسیا میدانند.درخت انجیر معابد همچنین از بلندترین درختان جنگلهای بارانی محسوب میشود و بعضا میتواند تا حدود ۳۰ متر رشد کند. با این وجود بیشتر به گسترش حجم سبز و شاخهپراکنی تمایل داشته و در نهایت، درختی بسیار پر شاخ و برگ و پر سایه خواهد شد.
برگهای درخت انجیر معابد از نوع چرمی و شکننده و شفاف است و معمولا همواره سبز دیده میشود؛ چراکه انجیر معابد بهطور سالانه، یک خزان سریع و کوتاه یک ماهه را پشت سر گذاشته و در مقابل وزش باد و آفات و امراض نیز، مقاومت خوبی از خود نشان میدهد.انجیر معابد علاوه بر سایهساری سبز و بلند و زیبا، محصول مفید و محبوبی نیز در شکل و اندازه فندق و به رنگ قرمز یا نارنجی دارد. میوهای که گاه در قالب سوغاتی از ایران، به کشورهای حاشیه خلیج فارس بهویژه امارات نیز ارسال میشود.
در منطقه خلیج فارس و کیش این درخت را به نام «لور» میشناسند و میوه لور را «رطب لور» مینامند. میوهای که همزمان با خرما در مناطق جنوبی کشور برداشت و از خواص درمانی آن بسیار یاد میکنند. علاوه بر میوه، پوست، شاخه و برگ این درخت نیز برای مصارف خوراکی و دارویی استفاده میشود.یکی از ویژگیهای خاص درخت انجیر معابد، چرخه زندگی عجیب و غیر معمول این درخت است. برخلاف سایر گونههای درخت انجیر، عامل رشد انجیر معابد را پرندگان معرفی میکنند. بدین صورت که پرندگان از میوه درخت لور تغذیه کرده و دانههایی که در فضله آنها باقی میماند، روی درختان دیگر سقوط میکند.
رشد درخت انجیر معابد
مراحل ابتدایی رشد گیاه مهمان، با جوانه زدن دانهها و فرستادن ریشه بهسمت زمین آغاز میشود. تنه درخت میزبان بهتدریج توسط ریشهای که به زمین رسیده احاطه شده و با افزایش ریشهها، به خفگی کامل میرسد. ریشه مهاجم در نهایت تنه اصلی درخت را تشکیل داده و عضو تازهای به خانواده درختان لور اضافه میکند.بااینحال، دانههایی که به پای درخت اصلی میافتند، بههمراه یکدیگر و در کنار درخت مادر رشد میکنند. البته تکثیر درخت انجیر معابد به روش قلمه نیز امکانپذیر است.
درخت انجیر معابد در ظاهر دارای تاجی بزرگ با ریشههای هوایی بیرون از خاک به چشم میآید که در مناطق مرطوب، این ریشههای هوایی، قطر قابلتوجهی پیدا کرده و به طرف زمین آویزان میشوند. در واقع درخت با این شکل ظاهری منحصربهفرد و اسرار آمیز خود، چون سایبانی امن بر زمین چتر میگشاید. ازاینرو درخت انجیر معابد با تاج و شاخههای فرعی فراوان، جلوه زیبا و شگفتانگیزی از طبیعت را در مناطق گرم و حارهای ایجاد میکند. از سویی دیگر، درخت لور با ريشههای هوایی قابلتوجه و سايه اندازی بسیار خوب، برگهای شفاف زينتی و گلهای كوچک محصور در ميوههای بسته، یکی از پوششهای گیاهی مفید در کنترل آلودگیهای صوتی به شمار میآید.
از نظر ساختار درونی و شکل ظاهری (ریختشناسی) گیاهان در جذب امواج صوتی با یکدیگر تفاوت دارند. کارشناسان با توجه به تحقیقات انجام گرفته معتقدند که درخت انجير معابد بيشترين كاهش شدت صوت را در میان سایر گیاهان از خود نشان میدهد. از این جهت کاشت این درخت در مناطق آلوده به فلوراید و نواحی بادخیز یا اطراف نیروگاهها مناسب خواهد بود.گفته میشود از آنجایی که دانههای گرده این گیاه در محیط بیرون انتشار نخواهد یافت، واکنشهای حساسیتزا نیز در پی نخواهد داشت و گونه مناسبی برای کشت در فضاهای سبز شهری به حساب میآید تا علاوه بر آلودگیهای صوتی، آلایندههای محیطی را نیز کنترل کند.
داستان مجموعه درخت سبز کیش
درخت سبز کهنسال و زیبایی که قرنها ریشه در تاریخ جزیره کیش دارد، داستانها و افسانههای بسیاری نیز در دل خود پنهان کرده؛ افسانههایی که بهشکلگیری یک اعتقاد و تداوم آن دامن زد. این درخت تنومند و زیبا در باور مردم و در گذر زمان به گیاهی با قدرت فوق طبیعی و به عبارتی نوعی توتم (totem) تبدیل شده است.
درخت انجیر معابد در گویش ساکنان جزیره کیش «لور» یا «درخت سبز» نام گرفته و این عنوان را از اعتقاد بومیان به یادگار دارد. مردمان جزیره بر این باورند که درخت سبز، خوش یمنی یا به اصطلاح شگون دارد و از این جهت و به قصد برآورده شدن آرزوهای خود، پارچههایی به شاخههای درخت گره زده و نیازهای خود را طلب میکنند. این نخ یا پارچههای بسته شده بر شاخ درخت با دلبستگی مردمان در هم تنیده شده و «لور» را به درختی سبز و مقدس تبدیل ساخته است. زندهیاد «احمد محمود»، نویسنده شهیر ایرانی نیز در رمان دو جلدی «درخت انجیر معابد» به اعتقاد عامه مردم از چند نسل به این درخت اشاره میکند:حتی عمه تاجی هم که زنی تحصیل کرده و روشنفکر است به درخت لور اعتقاد دارد و قدرت معجزهگر آن را باور دارد:
تاج الملوک عصر روز سهشنبه به زیارت انجیر معابد میرود. نذرش را ادا میکند، شمع میگیراند، چند اسکناس ریز به صندوق میاندازد و بعد با ترس و لرز میرود در صف حاجتمندان ساقه شرقی میایستد.
اول لوح برنجی را با طمانینه میخواند و گریه میکند. بعد شمع روشن میکند و دو شاخه عود میسوزاند و بعد التماس میکند که فرامرز خان در کنکور دکتری قبول شود. التماس میکند که به راه راست هدایت گردد.
آرام آرام اشک میریزد و میگوید: «حاجتم را روا کن روا کن ای ساقه شرقی، صاحب کرامات! دلم میخواهد فرامرز نامی شود، نام اسفندیار خان را با عزت و احترام زنده کند! ای کسی که با کوه طلای احمر، ثروتپرستان را جزا میدهد، حاجت دلم را روا کن! دو گوسفند نذر گرسنگان و یک حلقه طلای سه مثقالی نذر خودت روا کن، روا کن…. از پشت سر ذکر هاگا، هگاگا میشنود…»
امروزه اما به جهت سلامت و طول عمر معروفترین و پیرترین درخت جزیره، این نخها و پارچهها باز شده و دورتادور درخت را حصار کشیدهاند تا کمتر مورد آسیبهای احتمالی قرار گیرد.
ریشه نامگذاری درخت انجیر معابد
رخت انجیر معابد (Ficus religiosa) با نام علمی «فیکوس رلیگیوزا» در واقع یک درخت انجیر زینتی به شمار میآید که اصالتا بومی شبه قاره هند است. این درخت در مناطق مختلفی از جنوب ایران مانند بندرعباس، قشم، کیش و چابهار و همچنین نیک شهر در استان سیستان و بلوچستان یافت میشود.در جنوب ایران عموما با نام محلی لور، لول یا لیر آن را میشناسند و یکی از کهنسالترین و زیباترین این نوع از درختان در کیش وجود دارد که به درخت انجیر معابد نیز معروف است.
وجه تسمیه این نام به زمان بودا برمیگردد و اعتقادی مذهبی مبنی بر مقدس بودن این درخت وجود دارد. بنا به اعتقاد بوداییان «سیذارتا گواتاما» بنیانگذار این آیین، پس از ۶ سال کاوش و پیگیری و آزمودن حقایق زندگی، به رموز بیداری و روشنگری دست پیدا کرد. این اتفاق، در مکانی موسوم به «بودگایا» رخ داد و بودا زیر درختی به نام «بودی» یا درخت بیداری نشست و پس از مراقبه و مکاشفه، به روشنی رسید و به اصطلاح بودا شد.
درخت انجیر مقدسی در معبد ماهابودی هند وجود دارد که نقل است زمان کاشت آن به حدود ۲۸۸ سال پیش از میلاد مسیح برمیگردد و بهطور مستقیم از درخت اصلی آن را نشا زدهاند. ازاینرو، درخت انجیر معابد نزد هندویان قداست بسیاری دارد و در نمادشناسی مذهبی آنان، با برگهای قلبی شکل شناسایی میشود.
در فرهنگ اهالی جنوب ایران نیز چون هندوها، این درخت همیشه سبز، گیاه خاص و مقدسی است و حرمت بسیاری برای آن قائل میشوند. مردمان این ناحیه برای برآورده شدن آرزوهای خویش، به رسم دخیل، نخ و پارچههای رنگارنگی بر شاخههای درخت انجیر معابد میبندند و چشم امید به کرامات آن میدوزند.
جاهای دیدنی اطراف مجموعه درخت سبز کیش
تنها در چند قدمی این محوطه شهر باستانی ۸۰۰ ساله حریره کیش قرار دارد. این شهر که به عنوان یک اثر ملی به ثبت رسیده است شامل بقایای یک شهر از زمان ساسانیان و دوران اسلامی است. شهر تاریخی حریره از یک ساحل، حمام تاریخی، تعدادی قنات و چند خانه اعیانی تشکیل شده است که نشان از وجود شهری بزرگ با جمعیت زیاد در گذشته دارد. بازدید از این شهر معماری زیبای گذشتگان را نشانمان می دهد. به دلیل اقلیم جزیره، معمولاً نیمه اول سال دمای هوا بسیار بالا است ولی از اوایل مهرماه تا اردیبهشت هوا در جزیره بسیار دلپذیر است؛ از این رو می توان این ایام را مناسب ترین زمان مسافرت به کیش دانست. لازم به ذکر است که سفر به جزیره در تابستان نیز خالی از لطف نیست؛ زیرا تمام مراکز تفریحی و خرید سربسته کولر دار و خنک هستند و جشنواره ها و جنگ های بسیار ویژه ای، شب ها در کنار سواحل برگزار می شوند.
نحوه دسترسی
دسترسی به درخت سبز کیش به راحتی امکانپذیر بوده و تنها چند دقیقه با شهر باستانی حریره فاصله دارد. در جزیره کیش از میدان المپیک به سمت میدان حریره حرکت کنید؛ پس از میدان خیابانی به نام درخت سبز است که این مجموعه در آنجا واقع شده است.
آدرس :استان هرمزگان، جزیره کیش، بلوار میرمهنا، میدان المپیک، بلوار المپیک، میدان حریره، خیابان درخت سبز
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.