تاریخ خبر : ۱۳۹۳/۰۴/۱۹ – خمین – ایرنا – نخستین نشانه های تمدن بشر،کهن ترین آثار تاریخی و هنری تکرار نشدنی بر سیاره زمین سنگ نگاره ها هستند که اینک در شهرستان خمین زیر چکمه های توسعه و تکنولوژی در حال تخریب و نابودی است.
ای کاش سنگها حرف می زدند و می گفتند، تمدن ایرانی را به بهانه توسعه و آبادانی به خاک نسپارید زیرا که در دلمان قدمتی ورای مرز اسطوره ها داریم و پیشانی تاریخ و هنر بشری محسوب می شویم.
اینک این آثار کهن در دل صخرها سخت در برابر ما انسانها دیگر توانی ندارند و در حالی که اسرار نامکشوفی در آنها نهفته است با طرحهای عمرانی زیر تیغ تیز لودر و بلدوزر می روند و نقش بر آب می شوند.
طرحهای عمرانی و صنعتی را شاید بتوان جایی دیگر اجرا و یا تکرار کرد یا شاید زمانی دیگر بتوانیم سد بسازیم اما آثار هویتی و تاریخی تکرار شدنی نیستند.
سنگ نگاره ها از منظر گردشگری جهانی، به اکوموزه ها یا موزه ها و نگارخانه های کهن بدون سقف معروفند که آنها را متعلق به همه بشریت می دانند.
هنرهای صخره ای، کهن ترین آثار تاریخی و هنری برجای مانده بشر هستند که از طریق آنها می توان گذشته پر رمز و راز مردمان کهن هر دیاری را رصد کرد.
این آثار کهن پنجره هایی رو به گذشته های دور هستند که از منظرگاه آنها می توان تاریخ خط، هنر، زبان، محیط اقلیمی، اسطوره ها، فرهنگ و از همه مهمتر نوع اندیشه های آنان را مطالعه کرد.
باستانشناسان آغاز سنت سنگ نگاره ها را پایان دوران پارینه سنگی و کوچ انسان از غارها به دشت ها و شروع نوسنگی می دانند به این ترتیب قدمت آنها حداکثر ۱۲ هزار سال است و اوج ظهور این آثار بسته به سرزمین های مختلف بین پنج تا ۱۰ هزار پیش تخمین زده می شود.
اما سنگ نگاره ها تیمره در شهرستان خمین پیشینه متفاوتی از این آثار نشان می دهد که تا پنج هزار سال کهن تر از قدیمی ترین سنگ نگاره ها شناخته شده در جهان است.
پیشینه برخی از نقش های تیمره به ۱۷ هزار سال پیش و جدیدترین نقش ها نیز به هزاره دوم پیش از میلاد بر می گردد.
مطالعه بر روی سنگ نگاره ها حس هویت جویی افراد را افزایش داده و سبب اسوه گزینی های اصیل اجتماعی می شود و از بعد اقتصادی، آنها از بهترین سامانه های صنعت پاک توریسم، اکوتوریسم و اکو موزه سنگ نگاره ها یا هنرهای صخره ای در ایران هستند که با یک برنامه ریزی سیستماتیک از طریق آنها می توان سالیانه برابر چندین چاه نفت در آمد زایی کرد اما این آثار بی بدیل به دلیل بی توجهی مسوولان امر در حال تخریب و نابودی هستند.
پژوهشگر سنگ نگاره های ایران گفت: عوامل انسانی در توسعه طرحهای عمرانی باعث از بین رفتن بیش از شش هزار اثر تاریخی در سنگ نگاره های تیمره شهرستان خمین شد.
ˈمحمد ناصری فردˈ افزود: توسعه سد در منطقه گلپایگان باعث تخریب و نابود شدن پنج هزار سنگ نگاره در این شهرستان شده است.
وی اظهارکرد: این آثار بی بدیل و تکرار نشدنی با راز و رمزهای بسیار را عوامل متعددی تهدید و تخریب می کنند و ما در مقابل، نظاره گر برخی بی تدبیری ها در این حوزه هستیم که میراث این مرز و بوم را به تاراج گذاشته اند.
وی بیان کرد: طرح انتقال آب از سد کوچری نیز باعث از بین رفتن دو تا پنج هزار اثر از سنگ نگاره های تیمره شهرستان خمین شد.
ناصری فرد ادامه داد: احداث سد های خاکی نظیر ˈشهید آبادˈ،ˈ لوزدرˈ و ˈفرنقˈ نیز دو هزار اثر از سنگ نگاره های منطقه تیمره را نابود کرد.
وی بیان کرد: احداث معادن برای دستیابی به مواد معدنی سیلیس و تراورتن نیز در منطقه تیمره یک هزار اثر تاریخی و میراث گرانبهای سنگ نگاره های را تخریب و از بین برد.
وی، عوامل طبیعی را از دیگر عوامل تخریب سنگ نگار ها بیان کرد و افزود: عوامل طبیعی همچون باد، باران، سرما، گرما، گیاهان از عوامل تهدید این آثار هستند.
پژوهشگر سنگ نگاره های ایران با بیان اینکه عوامل طبیعی در طی هزاران سال باعث تخریب نمونه های متعددی از این آثار شده است، تصریح کرد: با توجه به افزایش میزان اسیدی شدن باران ها این فرسایش ها بیشتر شده و فراوانی و سرعت تخریب از این منظر به خوبی در محوطه سنگ نگاره ها بخصوص در تیمره خمین قابل دیدن است.
ناصری فرد، عوامل انسانی را خطرناکترین و مخرب ترین تهدید برای این آثار بی بدیل دانست و افزود: عوامل انسانی در شکل های مختلف همچون اضافه کردن اسامی و یادگاری بر آنها، تخریب آنها به تصور اینکه این آثار نقشه گنج اند و ربودن کتیبه های خطی از دیگر عوامل تهدید این آثار بی بدیل است.
وی، برای جلوگیری از اینگونه تخریب ها، ساز و کارهای مناسبی همچون ساز و کارهای فرهنگی از طریق مطبوعات و دیگر رسانه ها به افزایش سطح آگاهی افراد جامعه می شود و ساز و کارهای فیزیکی، مثل ایجاد پوشش های شیشه ای و غیرشیشه ای، گیاه زدایی (بویژه گلسنگ ها) لایه گذاری و انتقال نمونه های رها شده و قابل حمل به موزه ها و ایجاد مسیرهای تخته ای برای بازدید کنندگان و نصب تابلو های هشدار و آگاهی دهنده را پیشنهاد می کند.
ناصری فرد اظهار کرد: برای جلوگیری از خسارت های غیرقابل جبران ناشی از پروژه های عمرانی، ضروری است، نظرات کارشناسی میراث فرهنگی قبل از مراحل اجرایی شدن طرح ها کسب شود یا با نمونه های تخریب شده حداقل موزه هایی تحت عنوان موزه های هنرهای صخره ای در بعضی نقاط ایران ایجاد شود.
وی ادامه داد: همچنین صنعت، معدن و تجارت نیز با هماهنگی با میراث فرهنگی مجوز احداث معادن را در مناطقی که دارای آثار کهن و ارشمند هستند، صادر نکند.
ناصری فرد ادامه داد: کشورهایی که این آثار کهن را دارند، از طریق دفاتر هنرهای صخره ای که در اغلب کشورهای جهان دایر کرده اند سالانه میلیاردها دلار درآمدزایی دارند که یکی از این کشورها قزاقستان است، تعداد سنگ نگاره های آن دیار ۷۰۰مورد است و سالانه از این محل دو میلیارد دلار درامد زایی دارد .
وی اظهارکرد: در صورتی که فقط در تیمره (کوه های اطراف خمین) تاکنون بیش از ۲۱ هزار مورد کشف شده که قدمت بعضی از آنها به ۴۰ هزار سال هم می رسد و تاکنون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران، کوچک ترین گامی برای بهره برداری اقتصادی از آنها یا حفظ و نگهداری این سنگ نگاره ها برنداشته است.
سنگ نگاره هایی که تاکنون توسط پژوهشگران آزاد در ۲۴ استان ایران کشف شده تعداد آنها به حدود ۵۰ هزار مورد می رسد.
گزارش از افسانه آروند
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.