سنگ نوشته های سونگون ( ارسباران )

سنگ نوشته های سونگون ( ارسباران )یکی دیگر از اثار دیدنی شهر ورزقان است.وَرْزَقان یکی از شهرهای استان آذربایجان شرقی است که در بخش مرکزی شهرستان ورزقان واقع شده و مرکز این شهرستان است. این شهر در ۴۰ کیلومتری غرب اهر و ۷۸ کیلومتری شمال تبریز واقع شده‌است. ورزقان پیش‌تر یکی از بخش‌های تابعهٔ شهرستان اهر بوده و ۳۰۰ روستا در تابعیت این بخش بوده‌اند. در این زمان، این بخش جزء بزرگ‌ترین بخش‌های استان آذربایجان شرقی بوده‌است؛ ولی بعدها بخش‌هایی از آن به شهرستان‌های جلفا، هریس و تبریز ملحق شدند و شمار روستاهای آن به ۱۶۴ روستا کاهش یافت.

سنگ نگاره ها یا هنرهای صخره ای، کهن ترین آثار تاریخی و هنری بجای مانده از بشر هستند، به تعبیری بستر به وجود آمدن حروف رمزی، خط، تبادل پیام، زبان، تاریخ، اسطوره ها، هنر و فرهنگ از سنگ نگاره‌ها است و آن‌ها از بهترین ابزارهای رمزگشایی ما قبل تاریخ هستند. محوطه های دارای نقوش ذکر شده، واقعاً موزه های سنگی هنرهای صخره ای هستند که هر بیننده با ذوقی را به شدت تحت تاثیر قرار می دهند.از این سنگ نگاره ها در قوشاداش سونگون یعنی شمال غربی دشت معادن مس سونگون نیز برسینه سنگ ها نقش بسته اند که مربوط به تصاویر رقص انسان و حیوان است، قدمت این نقش برجسته صخره ای سونگون را به هزاره ۴ تا۳ ق.م تخمین زده اند. این سنگ نگاره ها که گویای قدمت هزاران ساله منطقه است با شماره ۱۷۵۱۵ در تاریخ ۶/۱۲/۱۳۸۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

این هنر در ایران نیز سابقه طولانی دارد. درمقاله حاضر محور اصلی معرفی و مطالعه این هنر در بخشی از سرزمین وسیع ایران (ارسباران-سونگون) می باشد. در منطقه مورد نظر صدها تصویر به صورت حکاکی و نقاشی بر روی صخره ها و پناهگاه های زیر سنگی شناسایی و مورد مطالعه قرار گرفته اند. این نقوش نه تنها از نظر تنوع (نقوش حیوانی- انسانی- نمادین و …) بلکه از نظر قدمت نیز اهمیت به سزایی دارند. مطالعه مردم شناختی این نقوش اطلاعات بسیار قابل توجهی درباره وضعیت و محدوده حوزه های فرهنگی وهم چنین روابط و چگونگی اشاعه فرهنگ را در زمان های بسیار دور (پیش از تاریخ) در چهار راه قفقاز- آناتولی- زاگرس و فلات مرکزی ایران در اختیار پژوهش گران قرار می دهد.

ورزقان در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده و دارای تابستان‌هایی معتدل و زمستان‌هایی سرد است. کوه‌های آق‌داغ، ایری‌داغ، پیرسقا، جله‌داغ، جوشون، خاروانا، کامتال، کیامکی و مشک‌عنبر در پیرامون این شهر جای گرفته‌اند.