ساختمان بانک شاهی تهران

ساختمان بانک شاهی مربوط به دوره قاجار است و در تهران، ضلع شرقی میدان توپخانه (میدان امام خمینی (تهران)) واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۴۴۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.ساختمان بانک شاهی تهران این  بنای تاریخی که در آغاز ساختمان مرکزی بانک شاهی ایران بود، تنها میراث ارزشمند باقی‌مانده از بدنه‌های میدان توپخانه قدیم است، دارای طرحی یگانه بوده و استفاده از عناصر تزیینی معماری ایران، همانند کاسه‌سازی در نیم‌گنبد سردر ورودی، کاشیکاری و گچبری را می‌توان از ویژگی‌های برجسته آن شمرد. هم چنین وجود ستون‌های رفیع در فضای داخلی ساختمان بانک شاهی و تلفیق هنرمندانه آن با دوره‌های تیزه‌دار و استفاده از چوب در پوشش سقف، ترکیبی موزون را پدیدآورده‌است که شکوه و عظمت معماری هخامنشی را به بیننده یادآوری می‌کند. کاشیکاری سردر توسط حسین کاشی‌پز انجام شده است، اما معمار طراح ساختمان بانک شاهی مارکار گالستیانس بوده‌است.
بانک شاهی ایران به عنوان اولین بانک ایران بشمار می‌آید که در سال ۱۸۸۹ با فرمان سلطنتی ملکه ویکتوریای بریتانیا و به امتیاز دولت ایران تاًسیس گردید. این بانک سالها بعد به بانک بریتانیایی خاورمیانه (BBME) تغییر نام داد و امروزه به نام بانک اچ‌اس‌بی‌سی خاورمیانه شناخته می‌شود.
رویتر انگلیسی با اعطای وام به ناصرالدین شاه قاجار امتیازات بزرگی از وی گرفت که یکی از آنها حق تاسیس بانک بود. در سال ۱۲۶۷ هجری، امتیاز اول لغو شد و امتیاز دیگری به مدت ۶۰ سال که اساس آن تشکیل بانک شاهی و انحصار انتشار اسکناس بود به وی اعطا گردید. این بانک که مقرش لندن و تابع قوانین انگلستان بود، از سال ۱۲۶۹ با فرمان سلطنتی ملکه ویکتوریا، کار خود را آغاز کرد و اولین اسکناس بانکی را در ایران منتشر نمود.
بانک شاهنشاهی تا سال ۱۳۰۹ به فعالیت خود در زمینه نشر انحصاری اسکناس ادامه داد. در این سال توسط رضاشاه پهلوی امتیاز حق انحصاری نشر اسکناس از سوی دولت ایران به مبلغ ۲۰۰ هزار لیره خریداری و به بانک ملی ایران واگذار شد.
بنای قدیمی بانک تجارت واقع در میدان توپخانه که یکی از ارزنده ترین بناهای تاریخی برجای مانده از تهران قدیم محسوب می شود. وجود ستون‌های رفیع در فضای داخلی بانک و تلفیق هنرمندانه آن با دوره‌های تیزه دار و استفاده از چوب در پوشش سقف، ترکیبی موزون را پدید آورده‌است که شکوه و عظمت معماری هخامنشی را به بیننده یادآوری می‌کند. کاشی کاری سر در توسط استاد حسین کاشی پز انجام شده است.
نحوه دسترسی
مسیر مترو
در ایستگاه مترو امام خمینی پیاده شوید و از خروجی شمالی مترو خارج شوید. این خروجی در مقابل ساختمان تاریخی بانک تجارت در میدان امام خمینی قرار دارد.

منابع:
بزنیم بیرون
ویکیپدیا