آلمان یکی از پیشرفته‌ترین و ثروتمندترین کشورهای اروپایی است که همواره یکی از مقاصد محبوب مهاجرت برای ایرانیان و دیگر ملیت‌ها به شمار می‌رود. اقتصاد قدرتمند، سیستم آموزشی رایگان یا کم‌هزینه، کیفیت بالای زندگی و فرصت‌های شغلی فراوان از جمله دلایل اصلی مهاجرت به آلمان هستند. در این مقاله به بررسی انواع اقامت در آلمان، راه‌های اخذ اقامت، شرایط اقامت دائم و مدارک لازم برای دریافت آن می‌پردازیم.
فهرست
۱. انواع اقامت در آلمان
اقامت در آلمان به دو دسته کلی موقت و دائم تقسیم می‌شود. اقامت موقت معمولاً برای دوره‌ای مشخص و با هدفی خاص صادر می‌شود، در حالی که اقامت دائم به افراد اجازه می‌دهد تا به طور نامحدود در آلمان زندگی و کار کنند.
الف) اقامت موقت
این نوع اقامت بر اساس اهداف مختلفی صادر می‌شود، از جمله:
اقامت تحصیلی: برای دانشجویانی که قصد تحصیل در دانشگاه‌های آلمان را دارند.
اقامت کاری: برای افرادی که پیشنهاد شغلی از یک کارفرمای آلمانی دریافت کرده‌اند.
اقامت جستجوی کار: به فارغ‌التحصیلان یا افراد واجد شرایط اجازه می‌دهد تا در آلمان به دنبال کار بگردند (معمولاً ۶ ماه).
اقامت سرمایه‌گذاری یا خوداشتغالی: برای افرادی که قصد راه‌اندازی کسب‌وکار یا سرمایه‌گذاری در آلمان را دارند.
اقامت الحاق به خانواده: برای پیوستن به همسر یا والدین مقیم یا شهروند آلمانی.
ب) اقامت دائم
پس از گذشت چند سال زندگی قانونی و پایدار در آلمان، افراد می‌توانند برای دریافت اقامت دائم (Niederlassungserlaubnis) اقدام کنند. اقامت دائم محدود به زمان نیست و مزایای بیشتری نسبت به اقامت موقت دارد.
آلمان بعد از چند سال اقامت می دهد؟
دریافت اقامت دائم آلمان، پس از ۵ سال اقامت موقت امکان پذیر است. این مدت زمانی می‌تواند بسته به نوع ویزای شما متفاوت باشد و برای بیشتر افرادی که از ویزای کاری یا تحصیلی استفاده می‌کنند، این زمان معمولاً ۵ سال است. در این مدت باید حداقل ۳ سال از مدت اقامت خود را در آلمان مشغول به کار باشید و همچنین از لحاظ مالی، توانایی تأمین هزینه های زندگی را داشته باشید.
۲. راه‌های اخذ اقامت آلمان
برای مهاجرت به آلمان و دریافت اقامت در آلمان، راه‌های مختلفی وجود دارد که متقاضیان با توجه به شرایط شخصی، می‌توانند یکی از آن‌ها را انتخاب کنند:
۱. اقامت از طریق تحصیل
دانشجویان می‌توانند با پذیرش از دانشگاه‌های آلمان ویزای تحصیلی دریافت کنند. این اقامت قابل تمدید است و پس از فارغ‌التحصیلی، فرد می‌تواند تا ۱۸ ماه در آلمان بماند و به دنبال کار بگردد. در صورت پیدا کردن شغل، نوع اقامت به کاری تغییر پیدا می‌کند.
۲. اقامت از طریق کار
داشتن پیشنهاد شغلی از یک شرکت آلمانی، یا دریافت بلو کارت (Blue Card EU) یکی از سریع‌ترین روش‌ها برای ورود به بازار کار و دریافت اقامت است. دارنده‌ی بلو کارت، پس از ۳۳ ماه (یا در برخی موارد ۲۱ ماه) می‌تواند برای اقامت دائم اقدام کند.همچنین تسلط به زبان آلمانی یا انگلیسی در سطح B۱ ضروری است. همسر و فرزندان شخص نیز می‌توانند به او ملحق شوند.
۳. اقامت از طریق ازدواج
ازدواج با شهروند آلمانی یا فردی که اقامت دائم دارد، منجر به صدور اقامت موقت و سپس دائم می‌شود. در این مسیر، اثبات واقعی بودن ازدواج اهمیت زیادی دارد.
۴. اقامت سرمایه‌گذاری
با راه‌اندازی کسب‌وکار یا سرمایه‌گذاری در آلمان، می‌توان اقامت کاری به عنوان “خوداشتغال” دریافت کرد. شرط اصلی این نوع اقامت، سودآوری طرح تجاری و ایجاد ارزش افزوده برای اقتصاد آلمان است.
۵.اقامت در آلمان از طریق کار (جاب آفر)
اگر فردی پیشنهاد کاری (جاب آفر) از یک کارفرمای آلمانی داشته باشد، پس از دریافت ویزای کاری آلمان می تواند برای اقامت درخواست دهد.برای مهاجرت کاری به آلمان و دریافت مجوز اقامت، تسلط به زبان آلمانی، حداقل در سطح A۱ یا تسلط به زبان انگلیسی الزامی است. هزینه این ویزا ۷۵ یورو به همراه تمکن مالی است و همسر و فرزندان نیز می‌توانند همراه فرد درخواست‌دهنده به آلمان بیایند. نوع اقامت پس از دریافت جاب آفر، معمولاً به صورت اقامت دائم است.
تفاوت اقامت کاری آلمان و بلوکارت آلمان
| ویژگی | بلوکارت آلمان (Blue Card) | اقامت کاری معمولی |
| مدرک تحصیلی | الزامی است (حداقل لیسانس مرتبط با شغل) | ترجیحاً نیاز است، اما در برخی مشاغل فنی ممکن است با سابقه کاری قابل جبران باشد |
| قرارداد کاری | الزامی با حداقل حقوق مشخص | الزامی، اما بدون الزام به حداقل حقوق خاص |
| حداقل حقوق سالانه (۲۰۲۴) | حدود ۴۳,۸۰۰ یورو برای مشاغل خاص (مانند IT، پزشکان، مهندسین) و ۵۸,۴۰۰ یورو برای سایر مشاغل | بدون شرط خاص در مورد حقوق (اما باید معقول و قانونی باشد) |
| ویژگی | بلوکارت | اقامت کاری |
| اقامت دائم | پس از ۳۳ ماه (یا ۲۱ ماه در صورت داشتن مدرک زبان B1) | معمولاً پس از ۵ سال اقامت و کار مستمر |
| مزیت | مسیر سریع‌تر به اقامت دائم و تابعیت | مسیر کندتر نسبت به بلوکارت |
| ویژگی | بلوکارت | اقامت کاری |
| تغییر شغل/کارفرما | در سال اول نیاز به اطلاع‌رسانی و تأیید اداره مهاجرت دارد | مشابه، اما انعطاف‌پذیری بیشتر بسته به نوع ویزا |
| نوع شغل | باید مرتبط با تخصص و تحصیلات باشد | ممکن است انعطاف‌پذیرتر باشد، به ویژه در مشاغل فنی و حرفه‌ای |
| ویژگی | بلوکارت | اقامت کاری |
| سفر آزاد در حوزه شنگن | ✔️ | ✔️ |
| اجازه همراهی خانواده | ✔️ با فرآیند آسان‌تر و سریع‌تر | ✔️ |
| مزایای بیشتر در دریافت ویزای کشورهای دیگر | ✔️ به دلیل اعتبار بلوکارت اتحادیه اروپا | معمولی |
۳. شرایط اقامت دائم در آلمان
برای دریافت اقامت دائم در آلمان، فرد باید شرایط خاصی را داشته باشد. این شرایط بسته به نوع اقامت اولیه ممکن است کمی تفاوت داشته باشد، اما اصول کلی به شرح زیر است:
شرایط عمومی:
مدت اقامت قانونی: معمولاً ۵ سال اقامت پیوسته در آلمان (یا ۳ سال برای همسران اتباع آلمانی، یا ۲۱ تا ۳۳ ماه برای دارندگان بلوکارت).
توانایی مالی: داشتن شغل ثابت یا درآمد کافی برای تأمین هزینه‌های زندگی بدون نیاز به کمک دولتی.
پرداخت بیمه و مالیات: پرداخت بیمه بازنشستگی و مالیات به‌طور منظم در طول دوره اقامت.
آشنایی با زبان آلمانی: حداقل سطح B1 زبان آلمانی.
آشنایی با قانون اساسی و نظام اجتماعی آلمان: شرکت در دوره‌ی ادغام (Integrationskurs) و قبولی در آزمون زندگی در آلمان.
نداشتن سابقه کیفری: متقاضی باید پرونده‌ای پاک از نظر کیفری داشته باشد.
مزایای اقامت دائم:
حق زندگی و کار بدون محدودیت در آلمان.
امکان دریافت وام، خرید ملک و تحصیل بدون محدودیت.
امکان همراهی اعضای خانواده و آسان‌تر شدن روند اخذ تابعیت آلمانی.
۴. مدارک لازم برای اقامت دائم آلمان
برای درخواست اقامت دائم، مدارک زیر معمولاً از متقاضی درخواست می‌شود. ممکن است بسته به شهر یا ایالت، جزئیات متفاوتی وجود داشته باشد:
مدارک پایه:
گذرنامه معتبر
اجازه اقامت فعلی (موقت)
مدارک شغلی یا اثبات درآمد
رسیدهای پرداخت بیمه بازنشستگی (حداقل ۶۰ ماه)
گواهی شرکت و قبولی در دوره ادغام یا آزمون زندگی در آلمان
گواهی سطح زبان آلمانی (معمولاً B1)
گواهی عدم سوءپیشینه
مدرک محل سکونت و قرارداد اجاره
عکس پاسپورتی
فرم تکمیل‌شده‌ی درخواست اقامت دائم
نکات مهم:
تهیه این مدارک باید با دقت و به‌روز انجام شود.
در صورتی که مدارک ناقص باشند، ممکن است پرونده رد یا روند بررسی بسیار طولانی شود.
ترجمه رسمی برخی مدارک به زبان آلمانی لازم است.
جمع‌بندی
اقامت در آلمان با توجه به سیستم شفاف و قانونی مهاجرتی این کشور، برای بسیاری از افراد با اهداف تحصیلی، کاری یا سرمایه‌گذاری امکان‌پذیر است. اگر به‌صورت پیوسته و قانونی در آلمان زندگی کرده باشید، راه برای دریافت اقامت دائم و حتی تابعیت آلمانی نیز برایتان باز خواهد شد.
پیشنهاد می‌شود قبل از اقدام برای هر نوع اقامت، با یک وکیل یا مشاور مهاجرتی مشورت کرده و از قوانین به‌روز و شرایط خاص هر مسیر مطلع شوید.
مطالب مرتبط :