روستای پیربازار رشت

روستای پیربازار رشت ، روستایی درنزدیکی شهرستان رشت که به دلیل اتصال آبراه پیربازار به مرداب انزلی و غازیان انزلی ، عنوان اولین و پررونق ترین بندرتجاری دریای خزر در گیلان را به نام خود زده است بار بعد از سالها مورد توجه و بازآفرینی قرار گرفته است.وجود بندر و عبوراولین خط راه‌ آهن از پیربازار و اتصال آن به مرکز شهر رشت، تا دویست سال گذشته امکان تردد کالا و بار از این آبراه تاریخی را از رشت به تالاب انزلی و در نهایت به اروپا امکان ‌پذیرکرده بود.

پیربازار منطقه ای خوش آب و هوا واقع در استان گیلان است. امروزه پیربازار را یکی از محلات شهر رشت نیز می نامند، چرا که در حدود ۶ کیلومتری رشت قرار دارد. پیر بازار به عنوان یکی از بزرگ ترین بخش های مرکزی رشت نیز به حساب می آید؛ زیرا محله های بسیار زیادی را به عنوان زیر مجموعه در بر می گیرد و تعدادی از این محله های معروف عبارتند از: پیرده ، کفترود ، بجارخاله ، مبارک آباد و …

زمانی این محل بندر بوده و پادشاهان قدیم برای عبور از خاک ایران و سفر به اروپا از این بندر با کشتی عبور می کردند. بندر پیربازار یکی از اولین بنادر ایران در دریای کاسپین و منطقه‌ای خوش آب و هوا واقع شهرستان رشت، استان گیلان، ایران است.گالش خیل، پیرده، کفترود، بجارخاله، مبارک‌آباد، طش، منگوده، تخته پل، رجب آباد، فخب از جمله محلات این منطقه می‌باشند.

پیر بازار درگذشته به لحاظ واقع بودن بر سر راه‌های ارتباطی از اهمیت بسیاری برخوردار بود، زیرا مسافران اروپا برای استفاده از راه آبی دریای کاسپین، ناگزیر بودند که از این بندر بگذرند. در آن روزگار (قرن ۱۹ میلادی)، یکی از راه‌هایی که اروپاییان می‌توانستند خود را به ایران برسانند، رفتن به باکو، در کرانهٔ دریای کاسپین و سوار شدن به کشتیهای روسی به مقصد پیر بازار و سپس سفر به رشت و تهران بوده‌است. در آن دوره پیر بازار پیش بندر شهر رشت به‌شمار می‌رفت و بیشتر کشتیهای بازرگانی که از بندرهای روسیه به ایران می‌آمدند، در این بندر لنگر می‌انداختند. از آنجا که شهر رشت مرکز ارتباطی همهٔ راه‌های گیلان به‌شمار می‌رفت، کالاهای بازرگانی که از بندرهای روسیه به پیر بازار می‌رسید، به رشت برده می‌شد و از آنجا به قزوین، زنجان، همدان، تهران و مازندران حمل می‌گردید. پیر بازار بندر دریافت عوارض رشت بود و گمرک‌خانه‌ای داشت که ناصرالدین‌شاه‌قاجار در سفرنامه‌اش از آن یاد کرده‌است. از زمانی که جاده رشت به انزلی ساخته شد رفت‌وآمد قایقها به این بندر از بین رفته و ویژگی بندری خود را از دست داده است.

از پادشاهان آن دوره می توان ناصر الدین شاه را نام برد که زمانی که به اروپا سفر کرد به پیربازار آمده بود زیبایی این بندر او را شیفته پیربازار کردِ و خواست آن را به نام خود تصاحب کند او انتظار داشت حاکم پیربازار آن را پیش کش کند ولی حاکم پیربازار با آوردن دلایلی از جمله این که مردم از این بندر روزی خود را تامین می کنند و … ناصرالدین شاه را قانع کند تا از این خواسته دست بردارد.

درباره سبب نام‌گذاری پیر بازار، اقوال مختلفی نقل شده است.برخی به مناسبت نزدیکی این آبادی با مرداب انزلی و دریا، این نام را در اصل پره بازار به معنی بازار ساحلی یا مرزی دانسته‌اند که به تدریج به پیر بازار شهرت یافته است.برخی نیز آن را برگرفته از پیله بازار که در زبان گیلکی، بازار بزرگ معنی می‌دهد، دانسته‌اند.برخی دیگر بر این باورند که پیر بازار، مأخوذ از نام شخصی صوفی مسلک به نام پیر حسن است که در روزگار شاه اسماعیل صفوی (۹۰۷-۹۳۰ق/۱۵۲۴-۱۵۰۱م) در اینجا می‌زیسته است.

به نظر می‌رسد، کرزن که نام پیله بازار را برگرفته از پیله ابریشم دانسته، و به همین مناسبت آن‌جا را محل خرید و فروش این کالا، نامیده،دچار اشتباه شده است، زیرا در گویش گیلکی به جای پیله ابریشم، واژه نوغان به کار می‌رود. کاسته شدن عمق تالاب انزلی وکم آبی رودخانه پیربازار در چند دهه گذشته امکان تردد قایق و کشتی های تجاری به سمت دریای خزر را غیرممکن کرد وچندین دهه این بندر تجاری رو به افول گذاشت.
بندر پیربازار در گذشته شاهراه انتقال کالاها ازطریق مرداب انزلی، دریای خزر به اروپا بوده است. باززنده سازی پیربازار ضمن اینکه می تواند به اقتصاد شهری کمک کند، برای نسل جدید و همه کسانی که درآن منطقه زندگی می کنند قطعاً پیوند عمیقی با گذشته آنها برقرار می کند.اتصال خط ریل سراسری از ایستگاه پیربازار رشت به منطقه به طول حدود ۱۱ در اتصال کریدور چین، قزاقستان، ایران از اهمیت زیادی برخوردار است.