روستای علی آباد یکی از روستاهای شهرستان آران و بیدگل می باشد که در موقعیت جغرافیایی با عرض ۳۴ درجه و ۶دقیقه و طول ۵۱ درجه و ۲۳ دقیقه و ارتفاع ۸۹۰متر از سطح آبهای آزاد قرارگرفته است.
مردم شناسی
زبان،گویش
کشور ایران یک زبان عام و مشترک دارد که فارسی خوانده می شود و آن زبان رسمی و ادبی است که همه مردمان این سرزمین خاصه آنان که خواندن و نوشتن را می دانند با آن آشنا هستند و آنرا به کار می برند اما در عرض زبان فارسی چندین زبان محلی نیز وجود دارد که از آن جمله می توان به کردی، بلوچی ، لری و … اشاره نمود.
این لهجه ها بر خلاف زبان فارسی در کشور رواج عام ندارد یعنی هر یک در ناحیه محدودی از ایران متداول هستند گذشته از این بیشتر آنها زبان گفتار است یعنی نوشته نمی شود و ادبیات کلی ندارد ، بعضی از این لهجه ها هریک در زمانی دارای آثار ادبی بوده اما بعدها در مقابل رواج فارسی دری این لهجه ها تنزل پیدا کرده و دیگر در نوشتن به کار نرفته اند.
تعداد این لهجه ها به حدی است که تقریباً باید آنها را به تعداد روستاهای موجود در مرکز ایران دانست.
دین و مذهب
به طور کلی اکنون دین ساکنان روستا اسلام ، و مذهبشان تشیع ( دوازده امامی ) است.
اساساً اسلام و شیعه گری در این روستا به تبعیت از ساختار کلی و عمق فرهنگی – اقتصادی منطقه است و از اقبال و توجه خوبی برخوردار می باشد. وجود مساجد متعدد ، امامزاده های معتبر و رسوم و سنن متعدد و پایدار مذهبی در بین ساکنان حتی در وضعیت کنونی موید این مطلب است.
جمعیت
جمعیت مهمترین عنصر اساسی و متمایز کننده مکان ها و تشکیلات فضایی آنهاست،در واقع میتوان گفت جمعیت شخصیت و هویت هر ناحیه، سرزمین،شهر و روستا می باشد و دستیابی به ویژگیهای یک جمعیت چون تعداد،تراکم،توزیع جغرافیایی،ساختارسنی و جنسی ، تحول مکانی و ترکیب و تحولات آن، در زمینه های اقتصادی و اجتماعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
سیاستگزاران و برنامه ریزان اقتصادی و اجتماعی ناگزیر از توجه به روابط متقابل موجود میان متغیرهایی هستند که نه تنها در تحول اقتصادی و اجتماعی موثرند بلکه سازه های بنیادی در توسعه اقتصادی و اجتماعی نیز محسوب می شوند که شاید مهمترین این متغیرها در برنامه ریزی ،جمعیت و دگرگونیهای آن می باشد.
با توجه به مطالب فوق به بررسی جمعیت در روستای مذکور می پردازیم.
جمعیت کل: ۱۱۹۶ نفر
تعداد خانوار: ۳۲۰
تعداد زن: ۵۹۷ نفر
تعداد مرد: ۵۹۹ نفر
جمعیت متوسط هر خانوار: ۳.۷. نفر
صنایع دستی
یکی از مکانیسمهای اقتصاد روستائیان ایران صنایع دستی است که بعنوان تولیدی مکمل و جدا نشدنی در زندگی آنها رشد نموده است.
صنایع دستی روستائیان نیاز به سرمایه گذ اری کلان و موسسات بزرگ نداشته واغلب مواد اولیه آن از محل زندگیشان تامین می شود و نهایتا” و با اندک آموزش میتوان به تولید آن اقدام نمود.
وجود صنایع دستی در بین روستائیان از یکسو برای برآورد بخشی از نیازهای داخلی و ازسوی دیگر برای عرضه تولیدات به بازار جهت رفع سایر نیازمندیهای خانوار، نشان دهنده اهمیت و جایگاه صنایع دستی در بین روستائیان می باشد.
با توجه به مطالب فوق در می یابیم که صنایع دستی هر روستا(هر منطقه)بطور مستقل نشأت گرفته از شرایط جغرافیایی و آداب و رسوم آنها می باشد بنابراین لازمه هر تغییر و تحولی در کم و کیف صنایع دستی ، انطباق این صنعت با شرایط اجتماعی، اقتصادی آن می باشد.
قالی بافی
قالی بافی از جمله صنایعی است که در اکثر روستاها به عنوان یکی از مهمترین صنایع دستی وجود دارد و یکی از منابع مهم درآمد خانوارهای روستایی در کنار مشاغل دیگر محسوب می گردد، به طوریکه زنان و دختران خانه دار از سنین نوجوانی به این حرفه مشغول می شوند.
بر همین اساس در روستای علی آباد تقریباً ۲۱۴ نفر به کار قالی بافی مشغول می باشند.
تاریخچه قالی بافی در ایران در آغاز در میان قبایل چادر نشینی پدیدار گشت که عمده کارشان گله داری بوده است. اینان پوست گوسفند را بجای زیرانداز چادر و همچنین بصورت پوستین برای پوشش تن خویش بکار می بردند و بتدریج به شستن پشم و بافتن آن پرداختند و مهارت و تنوعی در کار بدست آوردند تا اینکه سرانجام قالی را اختراع کردند . بدین سال قالیچه پشمی که زیراندازی کوچک با رنگ آمیزی دل انگیز بود جایگزین پوست شد بافتن قالیچه طی نسلها در میان چادرنشینان رو به گسترش و تکامل نهاد تا اینکه گروههای مختلف عشایر در روستاها و سپس شهرها مستقر گشتند و در خانه های وسیع تری جای رفتند در این شرایط نیاز به قالیهای بزرگتر احساس گردید .قالیچه های روستایی ظاهراً ساده تر و خشن تر از قالیچه های شهری است که در روستاهای بزرگ ، نزدیک به مراکز بافندگی شهرها بافته می شود .
« کهن ترین نمونه قالی گره بافته پرزدار قالیچه مشهور به (پازیریک) است از عهد هخامنشی- سکایی ، که در سال ۱۹۴۸ میلادی به اهتمام ( رودنکو) باستان شناس شوروی، از گورهای قوم ایرانی تبار سکایی در منطقه پازیریک در جنوب جبال آلتایی کشف شد. این فرش باستانی که از برکت یخبندان سیبری دو هزار و سیصد – چهارصد سال به سلامت برقرار مانده بود اکنون در موزه ( ارمیتاژ) لنینگراد در محفظه مخصوص محفوظ است.
اجزا دار
• چوب کوجی
• گاوه (گوه . وره)
• هاف (هافه )
• تخته ( نیمکت )
صنایع دستی روستا به غیر از قالی بافی: ۵ نفر
آثار باستانی و میراث فرهنگی
مسجد جامع محمد اباد
سقف بلند و بنای مرتفع رواق اصلی این بنا با معماری و تزئینات دوره ایلخانی شکوه و زیبایی خاصی به این مسجد بخشیده است. در سازه این بنا اثار و شواهدی وجود دارد که قدمت انرا به دورانهای قدیمی تر و احتمالاً دوره ساسانی مربوط می سازد.
آن اندازه که ازتاریخ بدست می آید، این است که همه مذاهب الهی وآسمانی وبسیاری از مکتب های بشری که تکیه گاه اجتماعی داشته اند، انتخاب وتعیین مکانی را به عنوان یک پایگاه خاص جهت انجام برنامه هاومراسم مخصوص خود لازم می دانسته و وجود آن را برای پیروان خود یک امرمسلم وضروری تلقی می کرده وجزء اولین برنامه های خود می دانسته اندودرصورت نداشتن چنین پایگاهی خودراضعیف وبی تکیه گاه وشکست خورده وپیروان خودرا بدون تکیه گاه وپراکنده می پنداشتند وبراین اساس می بینیم حتی بت پرستان نیزپایگاهی برای خود انتخاب کرده وبت های خودرا درآن محل خاص جمع می کردند و برای انجام مراسم خاص خود ( پرستش ، نذر، دعا ، مدیحه سرایی و خواندن اشعار ) به آنجا می رفتند.
۶ رشته قنات خشک شده در روستا
ایرانیان باستان در چندین هزار سال قبل دست به ابتکار جدیدی زده که آن را قنات یا کهریز نام گذارده‌اند. با این اختراع که در نوع خود در جهان تاکنون بی‌نظیر است، میتوان مقدار قابل توجهی از آبهای زیرزمینی را جمع آوری کرد و به سطح زمین رساند، که همانند چشمه‌های طبیعی ، آب آن در تمام طول سال بدون هیچ کمکی از درون زمین به سطح آن جاری گردد.
قنات که توسط مقنیان ایرانی اختراع شده ، هزاران سال قدمت دارد. قدمت بسیاری لازم قناتهای ایران ، از پنج یا شش هزار سال متجاوز است و عمری برابر با تاریخ کهن ایران دارد. با وجود این که چندبن هزار سال از اختراع آن می‌گذرد، مع هذا هنوز هم این روش استفاده از آب ، در قسمت مهمی از روستاها و مناطق مسکونی و کشاورزی و دامداری کشور معمول و متداول است و حتی یکی از ارکان اصلی کشت و زرع در نواحی خشک را تشکیل می‌دهد. این اختراع که امروزه شهرت جهانی پیدا کرده ، بعدها از ایران به بسیاری از کشورهای جهان انتقال یافته و مورد استفاده مردم در دیگر نقاط دنیا قرار گرفته است.
آب انبار علی اباد:
در روزگاران پیش که پیوسته کاروانیان شتر در رفت و آمد بودند، افزون بر ساخت کاروانسراهای روستایی و میان راهی ، کسانی پیدا می شدند که برای سیراب نمودن مردم از آب گوارا بر سر راههای کویری در برخی جاها آب انبارهایی می ساختند که این یکی از کارهای نیک ایرانیان است. این آب انبارها در رهگذر سیلابهای زمستانی در کنار راهها ساخته می شد و ساختمان آن همانند گنبد مسجدها بوده است. در زیر گنبد استخری به گودی سه متر از سنگ و ساروج ساخته شده بود تا بتواند آب را در خود تا زمان دراز نگهدارد. در تابستانها کاروانیان از آب انبارها آب نوشیده و به راه خود ادامه می دادند.
قلعه ارباب علی اباد:
قلعه ها در روستاها بیشتر به گونه چهار گوش و مستطیل مانند ساخته شده اند و در پیرامون آنها برجهایی برای دیده بانی و تیراندازی به سوی دشمن وجود داشت و از همان برجها اگرجنگ افزار وجود نداشت و یااندک بود دیگهای آب جوش و قیرهای داغ بر سر دشمن می ریختند تا یا دشمن خسته شده و از گشودن دژ ناامید شود و یا او را در پشت دیوارها نگه داشته تا نیروهای کمکی از جاهای دیگر به یاری آنها بشتابند.
قلعه علی اباد نیز یکی از اینگونه قلعه هاست. این قلعه که روزگاری مأمن روستائیان بوده در حال حاضر به دست فراموشی سپرده شده است.
باغ و کوشک تاریخی علی اباد کویر:
از باغهای تاریخی است که عمارتی کوشک مانند با انواع تزئینات معماری و قطاربندی و رسمی بندی با درب و پنجره های چوبی با طرح سنتی و شیشه های رنگی در ان بنا گردیده است و در مجموع ، جاذبه ای دیدنی و زیبا بوجود اورده است. سلاطین و حکام سلسله قاجاریه هنگام مسافرت به کاشان و اصفهان ، در مسیر راه یکشب نیز در این باغ اقامت و بیتوته می کرده اند.در مجاورت ان نیز مجموعه ای قدیمی شامل آب انبار ساباط و چند خانه قدیمی ارزشمند وجود دارد.
از اثار دیگر میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
• خانه امارت علی آباد
• خانه ارباب امین علی آباد
• سنگ قبر قدیمی در قبرستان
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.