روز جهانی محیط زیست روز پاسداشت مهربانی زمین و آسمان ، ۵ ژوئن مصادف با ۱۵خرداد است .هدف اصلی از گرامی‌داشت این روز گسترش آگاهی در مورد محیط زیست است. با روند روبه‌رشد صنعتی‌شدن و توسعه، سیاره زمین همچنان آسیب‌پذیرتر می‌شود، بنابراین ایده ایجاد آگاهی در بین مردم در مورد حفظ محیط زیست، بسیار مهم است. در راستای همین ایده هر ساله ۵ ژوئن، روز جهانی محیط زیست در سراسر جهان گرامی داشته می‌شود و این تاریخ مصادف با اولین روز یک کنفرانس برجسته است.
فهرست
محیط زیست چیست؟
شاید این سوال در ذهن شما هم به وجود بیاید که وقتی سخن از محیط زیست در میان است دقیقا راجع به چه چیزی صحبت می کنیم. محیط زیست همه محیط هایی را شامل می شود که زندگی در آنها جریان دارد. این محیط ها می توانند شهر، روستا، منطقه، طبیعت و حتا زیر آب ها باشند. عوامل موثر بر شکل گیری محیط زیست را می توان تنوع آب و هوایی و تنوع شرایط اقلیمی، نوع خاک، اختلاف ارتفاع و نا همواری‌ها برشمرد. به طور کلی مجموعه‌ای از عوامل فیزیکی خارجی و موجودات زنده، محیط زیست را تشکیل می دهند که با هم در کنش هستند و تاثیر چشمگیری بر رشد و نمو و رفتار موجودات دارند.
روز جهانی محیط زیست
در ۵ ژوئن سال ۱۹۷۲ بود که برای نخستین بار، کنفرانسی با موضوع انسان و محیط زیست توسط سازمان ملل متحد در شهر استکهلم سوئد برگزار شد. همزمان با این مراسم، قطعنامه ای تصویب شد که تشکیل برنامه محیط زیست سازمان ملل (United Nations Environment Programme) یا به اختصار UNEP را در پی داشت. این نشست به کنوانسیون استکهلم شهرت یافت و در آن حق برخورداری انسان از محیط زیست سالم همطراز با حقوق بشر شناخته شد.دو سال بعد، در سال ۱۹۷۴ نخستین روز جهانی محیط زیست با شعار «تنها یک زمین» برگزار شد. گرچه جشن WED از سال ۱۹۷۴ به بعد هر ساله برگزار می‌شد، اما از سال ۱۹۸۷ ایدهٔ چرخشی بودن مرکز این فعالیت‌ها از طریق انتخاب کشورهای مختلفی برای میزبانی اجرا شد.
به همین مناسبت تاریخ آغاز این کنفرانس را با عنوان روز جهانی محیط زیست وارد تقویم کردند و در آن به اجرای برنامه هایی از قبیل راهپیمایی های خیابانی، همایش های دوچرخه سوارای، کنسرت های سبز، مسابقات نقاشی و مقاله نویسی، درختکاری و برنامه های بازیافت و پاکسازی پرداختند. برگزارکنندگان امیدوار بودند که این فعالیت ها منجر به بالا بردن سطح آگاهی و اقدام در مورد مسایل فوری از آلودگی دریایی و گرم شدن کره زمین تا مصرف پایدار منابع و جرایم حیات وحش شود.
تخریب لایه اوزون، مواد شیمیایی سمی، بیابان‌زایی و گرم‌شدن کره زمین، ایجاد کند. این روز به یک پلتفرم جهانی برای اقدام در مورد مسائل ضروری زیست محیطی تبدیل شده است. میلیون‌ها نفر در طول سال‌ها در این پلتفرم شرکت و به ایجاد تغییر در عادات مصرف ما و همچنین در سیاست‌های ملی و بین‌المللی زیست‌محیطی کمک کرده‌اند.
چرا محیط زیست در خطر است؟
محیط زیست به‌دلیل سطوح بالای آلودگی در خطر است. تمام اجزای اصلی محیط مانند هیدروسفر، جو و زیست‌کره، همه در دام آلاینده‌ها هستند. افزایش سطح آلاینده‌ها شرایط طبیعی محیط را از بین می‌برد. این نوع آلاینده‌ها می‌توانند طبیعی (به‌عنوان‌مثال فوران‌های آتشفشانی، آتش‌سوزی جنگل‌ها و غیره) یا ساخته دست انسان (آلاینده‌های آزادشده از صنایع و خودروها) باشند. عمدتاً آلودگی انسان است که باعث تخریب سریع محیط زیست شده است. اشکال عمده آلودگی عبارتند از آلودگی هوا، آلودگی آب و آلودگی خاک.
چرا حفظ محیط زیست ضروری است؟
محیط زیست یکی از مهم‌ترین موارد برای بقای ما در سیاره زمین است. محیط زیست ما را پرورش می‌دهد و به ما کمک می‌کند تا زنده بمانیم. ما نمی‌توانیم زندگی را بدون هوا، آب و خاک تصور کنیم. اجزای زیستی مانند گیاهان و حیوانات نیز ابزار مهمی برای بقا هستند. گیاهان به تصفیه هوای اطراف ما کمک می‌کنند. ما غذا را از گیاهان و حیوانات دریافت می‌کنیم. همه اجزای محیط در شبکه‌ای از روابط به یکدیگر وابسته هستند که به شبکه اکولوژیکی معروف است. حفظ تعادل این شبکه ضروری است زیرا اگر یکی از اجزای آن فرو بریزد، کل شبکه محیط زیست متلاشی می‌شود و تمام اشکال حیات را از بین می‌برد. به‌همین‌دلیل است که ما باید تصمیم بگیریم در جهت حفظ محیط زیست و رفع آسیب‌هایی که انجام دادیم، تلاش کنیم.
هدف UNEP از برگزاری چنین مراسمی عبارت است از :
بخشیدن چهره ای انسانی به مسایل زیست محیطی
توانمند سازی مردم برای تبدیل شدن به فعالانی در زمینه توسعه پایدار و متوازن
ارتقای این بینش عمومی که جوامع در تغییر دیدگاه‌ها در خصوص مساله محیط زیست نقش محوری و اساسی ایفا می کنند.
ترویج مشارکت با هدف اطمینان از برخورداری همه ملت ها از آینده ای امن تر و سعادتمندانه تر
ویژگی های روز جهانی محیط زیست
این روز دارای ابعاد مختلفی است که عبارتند از:
روزی برای مردم
روز جهانی محیط زیست روزی برای مردم است تا به بهانه آن کاری برای مراقبت از زمین انجام دهند و تغییر را آغاز کنند. این تغییر می تواند در خود فرد صورت گیرد یا به صورت محلی انجام شود و حتا می تواند در سراسر کشور و یا در سطح جهانی به اجرا در آید. همه در انتخاب آزادند…
شعاری متفاوت در هر سال
در هر سال، روز جهانی محیط زیست بر روی یک موضوع متمرکز می شود و با تاکید بر روی یک مساله زیست محیطی، شعاری را به این روز اختصاص می دهد.
میزبانی روز جهانی محیط زیست
حدود ۱۰۰ کشور در فعالیت های مربوط به روز جهانی محیط زیست شرکت می کنند اما در هر سال کشوری به عنوان میزبان در نظر گرفته می شود تا مراسم رسمی در آن برگزار شود. در این مراسم چالش هایی که میزبان در مسایل زیست محیطی با آنها مواجه است، مورد بررسی قرار می گیرد و راهکارهایی برای بهبود آنها ارایه می شود.
۶۰ راهی که در روزجهانی محیط زیست برای جشن گرفتن در سطوح مختلف پیشنهاد شده است :
اهدا جایزه برای فعالیت‌های زیست‌محیطی
بازیافت مواد به شکل ساخت آثار هنری
برپا کردن حراج به نفع یک پروژه زیست‌محیطی
برنامه‌های آگاه‌سازی
مسابقه ها/همایش‌های دوچرخه سواری
اعلام عمومی خدمات زیست‌محیطی از طریق رادیو و تلویزیون
استفاده چند نفر با هم از ماشین شخصی یک نفر به جای وجود تعداد زیادی ماشین تک سرنشین
حمایت از افراد نامدار در زمینه محیط زیست
مراسم پاکسازی
مسابقات نقاشی، پوستر، مقاله‌نویسی، شعر و…
کنفرانسهای زیست‌محیطی
بحث‌های گروهی
پخش جزوه، بروشور و پوستر
برنامه‌های آموزشی زیست‌محیطی در مدارس
ایجاد ساختارهای دولتی در ارتباط با مدیریت محیط زیست
گردش در محیط‌های طبیعی
نمایشگاه‌ها
بازارها
جشنواره فیلم‌های زیست‌محیطی
نماهنگ‌های سبز
راهکارهایی برای انجام فعالیت‌های حفظ محیط زیست در جامعه
نصب پلاکاردهایی در نقاط اصلی شهر
مشارکت بخش‌های مختلف (NGOها، وزارتخانه‌های محیط زیست، گروه‌های جوانان، اشخاص مهم و گروه‌های تجاری)
ملحق شدن به یک گروه زیست‌محیطی
پاکیزه نگاه داشتن محله
به پا کردن یک برنامه عمومی زیست‌محیطی
آگاه شدن از حقوق زیست‌محیطی‌تان
آغاز سیاست‌های زیست‌محیطی دولت، انتشار کتاب‌ها یا گزارش‌ها
مصاحبه‌ها یا برنامه‌های تلویزیونی، مقالات در روزنامه‌ها
ایجاد شبکه
حفظ دائم پاکیزگی محیط
سازماندهی یک برنامه خاص
رژه یا اجتماعات مردمی
اجرای برنامه‌های تئاتر یا شعر
کالاهای تبلیغاتی در ارتباط با موضوع امسال از قبیل تی‌شرت، کلاه، نشان کتاب و …
اجرای برنامه‌های عروسکی برای کودکان در ارتباط با پیامهای زیست‌محیطی
تستهایی در ارتباط با موضوع امسال برای مدارس، گروه‌های جوانان، کارمندان و …
برگزاری مسابقات رالی
تصویب کنوانسیونهای زیست‌محیطی بین‌المللی
بازیافت
بازسازی زیستگاه‌های طبیعی
تعمیر وسایل جهت استفاده از آنها
استفاده مجدد از وسایل
صرفه جویی در مصرف کاغذ
برگزاری سمینارها
امضای کنوانسیونهای زیست‌محیطی بین‌المللی
تفکیک زباله‌ها
جذب حمایت‌های مالی از بخش خصوصی برای فعالیت‌های زیست‌محیطی
سمپوزیوم
درختکاری
استفاده از شیوه‌های پایدار حمل و تقل مثل پیاده‌روی، دوچرخه سواری و …
اعلام دغدغه‌های زیست‌محیطی خود
فعالیت داوطلبانه در سازمانهایی که کار زیست‌محیطی انجام می‌دهند
برگزاری کارگاه‌ها
نوشتن نمایش نامه، شعر
نوشتن نامه به مسئولان شهریتان، نمایندگان مجلس، دولتمردان و روزنامه‌ها
نشان دادن علاقه‌های زیست‌محیطی‌تان
فعالیت‌های انجام شده به سرپرستی جوانان
پیوستن به یک گروه زیست‌محیطی
وارد نکردن هیچ ماده آلوده‌کننده ای به فضا
استانداردهای محیط زیست
در جهانی که فعالیت‌های انسان همواره می‌تواند باعث آسیب به محیط زیست شود، توجه به استانداردهای محیط زیست نه فقط یک انتخاب سلیقه‌ای بلکه یک ضرورت منطقی، اخلاقی و ارزش‌محور است که در بلندمدت می‌تواند پایداری صنایع و کسب‌وکارها را تضمین کند. در این بین برای رعایت استانداردهای محیط زیستی، وجود مدیریت زیست‌محیطی ضروری است. در همین راستاست که سیستم مدیریت محیط زیست و اخذ گواهینامه ایزو ۱۴۰۰۱، به‌معنای تدوین استراتژی‌های توسعه متناسب با محیط زیست است. استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱ صرف‌نظر از بزرگی و کوچکی و یا تولیدی و خدماتی‌بودن، در تمامی سازمان‌ها قابل پیاده‌سازی است.
تدوین استانداردهای محیط زیستی همواره توانسته است باعث بهبود وضعیت محیط زیست در بسیاری کشورها شود. برای مثال در دهه ۱۹۷۰، دولت ایالات متحده سه قانون مهم زیست‌محیطی را تصویب کرد: قانون هوای پاک، قانون آب پاک و قانون کنترل مواد سمی. قانون‌گذاران فدرال این قوانین را تصویب کردند تا مقررات زیست‌محیطی را افزایش دهند که از حقوق هر شهروندی در مورد منابع اولیه حمایت می‌کند. با وجود این قوانین، سلامت آمریکایی‌ها و محیط زیست آنها به‌طور چشمگیری بهبود یافت تا آنجا که این قوانین حتی در انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا جزو مهم‌ترین مطالبات عمومی از رئیس‌جمهور منتخب قرار می‌گیرد و تخطی از آن می‌توان منجر به روی‌گردانی آرای مردمی از یک فرد یا حزب خاص شود.
از آنجا که روز جهانی محیط زیست در سال ۱۴۰۱ مصادف است با تعطیلات خرداد پیشنهاد می کنیم مطلب نکات داشتن سفری سازگار با محیط زیست را مطالعه بفرمایید .
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.