براساس یک تقسیم بندی نقشه های فرش ایران به نوزده گروه اصلی و تعداد زیادی طرح های فرعی تقسیم می شود که برای آشنایی بیشتر به برخی آن ها اشاره می شود.
لچک ترنج
از زیباترین و رایج ترین طرح های ایرانی است که ابتدا برای تزیین جلدهای چرمی کتاب ها مورد استفاده از آن برای تزیین قالی ها رایج شد در این طرح، ترنج اکثراً گرد و گاهی بیضی شکل با یک یاد دو سرترنج و گاهی چندین سرترنج، زمینه قالی را می پوشاند. یک چهارم ترنج، چهار گوشه زمینه اصلی قالی را می آراید و لچکی ها را تشکیل می دهد.
محرابی
طرح اصلی “محرابی”، از طرح محراب، یعنی جای نماز امام در مساجد الهام گرفته شده و تزئیناتی از قبیل قندیل، ستون، سرستون و گل برگ به آن اضافه شده اند. گروه های فرعی این طرح به نام های محرابی درختی، محرابی قندیلی، محرابی گلدانی، محرابی دورنماو محرابی ستون دار شهرت دارند.
گلدانی
در طرح “گلدانی” غالباً شکل گلدان در اندازه های متفاوت به چشم می خورد. گاه یک گلدان بزرگ پر از گل، تمام فرش را می -پوشاند. گاه چند گلدان کوچک به طور متقارن در اطراف متن یا به دنبال هم، سرتاسر متن را فرا می گیرند. گروه های فرعی همین طرح عبارتند از: دوطرف گلدانی، محرابی گلدانی، سراسری گلدانی و گلدانی یک طرفه.
شکارگاهی
بنیاد اصلی این گروه از طرح ها، نمایش صحنه های شکارگاه است؛ به نحوی که در قسمت های متفاوت، طرح یک سوارکار با وسیله ای همانند تیر و کمان یا نیزه مشغول شکار آهو و سایر جانوران است. هم چنین صحنه های شکار حیوانات وحشی را نشان می دهد که طعمه حیوانات قوی تر شده اند. گاهی هم صحنه شکار شاهان در این گونه طرح ها، زمینه اصلی قالی را تشکیل می دهد.
درختی
با اینکه در طراحی فرش اساس کار را شاخه ها و برگ ها تشکیل می دهنئ، ولی در طرح های درختی سعی شده است وجه تشابه با طبیعت حفظ شود. در طرح های این گروه، درخت ها و درختچه های کوچک و بزرگ، به ویژه به صورت انفرادی ترکیب اصلی را تشکیل داده اند و با اجزای دیگری ترکیب شده اند. طرح های فرعی معروف درختی عبارتند از: درختی جانوری یا حیوان دار، درختی سبزی کاری یا آب نما، درختی ترنج دار، درختی سروی و درختی گلدانی.
شاه عباسی
اساس و پایه این طرح ها را گل های خاصی تشکیل می دهند که به نام شاه عباسی مشهورند و از دوره صفویه و سلطنت شاه عباس رایج بوده اند. این گل ها شامل شاخه و برگ و گاه اسلیمی ها و ختایی هایی هستند که درمتن و حاشیه قالی، نقش اصلی را تشکیل می دهند. انواع طرح های این گروه عبارت اند از: لچک و ترنج شاه عباسی، ترنج دار، افشان شاه عباسی، شاه عباسی درختی، شاه عباسی شیخ صفی، شاه عباسی جانوری، طره دار سلسله ای، ترنجی طره دار، بوته ای و لچک ترنج کف ساده.
نظر کاربران :
از طرح های که من در شهر اصفهان توسط هنرمندان دیدم که نقش رو به فرش تبدیل کردن طرح شکارگاهی بوده
البته طرح گلدانی رو در خانه مادربزرگ قدیم دیدم