گورستان کان گنبد ملکشاهی

گورستان کان گنبد ملکشاهی در سی کیلومتری جنوب شرق ایلام واقع شده در یکی از پشته های کوه شاه نخجیر از کوه های کبیرکوه واقع شده و گور های قبرستان به طور کلی یا در بالای کوه و یا بر روی دامنه آن قرار دارند. این مکان با شماره ۳۰۴۶ در تاریخ ۱۷ بهمن ۱۳۷۹ به ثبت ملی رسیده است و متعلق به ماقبل تاریخ و عصر آهن می باشد.
گورستان کان گنبد در ۳۰ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان ایلام و در مسیر راه ایلام به سد چم گردلان و بخش گچی (دهستان اما) شهرستان ملکشاهی واقع است. این گورستان در دامنه یکی از پشته‌ های کوه نخجیر (به زبان عامیانه کردی شه نجیر به معنای محل شکار شاه) از رشته ‌های فرعی کبیر کوه واقع شده است. طول و عرض تقریبی آن، هر کدام ۳۵۰ متر است. این پشته ترکیبی از صخره و خاک است و گورها عمدتاً در بالا و دامنه آن مشاهده می‌ شوند. گورستان کان گنبد متشکل از تعدادی قبور، دو طبقه پیش از تاریخ بوده که هر کدام از قبور بیان کننده نوع مذهب و اعتقاد مردم این مناطق بر اساس نوع تدفین مردگان خود در پیش از تاریخ بوده است. اشیا به دست آمده از گورستان شامل سفال و اشیا فلزی بوده که آخرین کاوش گورستان کان گنبد در سال (۱۳۶۵ه.ش) به وسیله هیات مرکز باستان شناسی ایران به سرپرستی میرعابدین کابلی انجام شده است. تعدادی گور متعلق به دوره مفرغ و عصر آهن است. این گورستان برای گذشتگان خود دارای تاریخ و فرهنگ خاصی است.

نتایج بررسی کاوش‌ های باستان شناسان در محوطه این گورستان نشان می ‌دهد که آثار آن به دوره تاریخی (۲۶۰۰-۲۵۰۰ ق.م) و یا (۴۶۰۰-۴۵۰۰ ق.م) تعلق دارد. یکی از گورها ۱۵۰ سانتی متر طول، ۱۲۵ سانتی متر عرض و ۵۶ سانتی متر عمق دارد و دیواری به ضخامت ۲۳ تا ۳۰ سانتی متر در جهت شمالی- جنوبی با ده درجه انحراف غربی در میانه گود جاده قدیم، قرار دارد. دیوارهای آن از سنگ ‌های کوهستان و با بدنه صاف ساخته شده که با بررسی ‌هایی که صورت گرفته؛ اشیای ارزشمندی نظیر خنجر و انگشتر یافت شده؛ باید گفت این گورستان یکی از آثار ملی ارزشمند ایران است. اینجا جایی است که تمام حالات وصف شده را با خود به همراه دارد گورستانی که همه چیز آن عجیب است، از بقای ۴ جسد یافت شده که به هم ریخته‌اند و هیچ گونه انسجامی بین استخوان‌های بدن اجساد وجود ندارد تا پیدا کردن خنجر، عقیق و شمشیر که ذهن باستان شناسان را نیز درگیر خود کرده است. در میان خاکهای گور تعداد زیادی مهره، عقیق، یک حلقه فلزی و یک قطعه صرف به طول ۸ سانتی ‌متر با مقطعی چهار گوش به دست آمده است.

نحوه دسترسی به گورستان کان گنبد

این گورستان در مسیر ایلام به ارکواز ملکشاهی واقع شده است.