کوفته دال عدس

کوفته دال عدس از غذاهای سنتی و اصیل آذربایجان و ترکیه می باشد که چون گوشت دارد بسیار مورد علاقه گیاهخواران است . این غذای خوشمزه با استفاده از دال عدس و بلغور تهیه می‌شود و آن‌قدر لذیذ است که اگر یک بار طعم آن را بچشید، حتماً جایگاه ویژه‌ای در سفره غذایی شما پیدا می‌کند. در ترکیه به این غذا مرجمک کوفتسی گفته می‌شود (ترک‌ها به عدس مرجُمک یا مرجی می‌گویند) و درست کردن آن بسیار ساده و سریع است.

مواد لازم

دال عدس یا عدس قرمز: ۲ لیوان فرانسوی دسته‌دار
آب: ۴ تا ۵ لیوان فرانسوی دسته‌دار
بلغور: ۱ لیوان فرانسوی دسته‌دار
پیاز متوسط رنده شده: ۳ عدد
روغن زیتون: ۵ قاشق غذاخوری
سس پوره فلفل: ۱ قاشق غذاخوری
رب گوجه فرنگی: ۱ قاشق غذاخوری
پیازچه خرد شده: نصف لیوان فرانسوی دسته‌دار
جعفری تازه و خرد شده: نصف لیوان فرانسوی دسته‌دار
لیمو ترش تازه: ۱ عدد
نمک و فلفل سیاه: به مقدار لازم
فلفل قرمز: به مقدار لازم
زیره، نعناع خشک و ریحان خشک شده: به مقدار لازم

طرز تهیه
در ابتدا برای طرز تهیه کوفته دال عدس و بلغور باید ۲ فنجان دال عدس را به خوبی بشویید و در یک قابلمه کوچک بریزید. سپس ۴ تا ۵ لیوان فرانسوی دسته‌دار آب به آن اضافه کنید. آب باید حدود ۳ انگشت بالاتر از سطح دال عدس قرار بگیرد. اجازه دهید آب به جوش بیاید و عدس‌ها پخته شوند. زمانی که آب عدس روی حرارت بخار شد و عدس‌ها کمی نرم شدند، آن را از روی حرارت بردارید. در این مرحله از درست کردن کوفته دال عدس و بلغور باید بلغورها را به عدس اضافه کنید. مواد را خوب با هم ترکیب کنید و سپس درب قابلمه را روی آن قرار دهید و اجازه دهید برای ۲۰ دقیقه بلغور با دمای قابلمه دم بکشد.
در حالی که به ترکیب دال عدس و بلغور استراحت می‌دهید، در این زمان برای درست کردن کوفته بلغور ترکیه یا مرجمک کوفتسی ترکیه‌ای باید ۵ قاشق غذاخوری روغن زیتون داخل یک ماهیتابه بریزید و صبر کنید تا روغن داغ شود. سپس پیازهای رنده شده یا ریز خرد شده را به روغن اضافه کنید. خوب هم بزنید تا پیاز نرم شود. سپس ۱ قاشق غذاخوری پوره فلفل قرمز و رب گوجه فرنگی را به آن اضافه کنید. برای ۵ دقیقه به طور مرتب مواد را هم بزنید. سپس نمک، فلفل سیاه و قرمز، زیره، نعناع و ریحان خشک را به آن اضافه کنید و مواد را از روی حرارت بردارید و برای ۱۵ دقیقه اجازه دهید خوب خنک شوند. معمولاً اصل این غذا کمی طعم تندی دارد و فلفل قرمز آن زیاد است. از همین روز می‌توانید به میزان ذائقه خودتان این کوفته ترکیه‌ای را کمی بیشتر از حالت معمول تند کنید تا لذیذتر شود.
در این مرحله از طرز تهیه کوفته دال عدس و بلغور باید همه مواد شامل بلغور و عدس و پیاز و ادویه‌ها را در یک کاسه بزرگ با هم ترکیب کنید. مواد را با دست به خوبی ورز دهید و برای ۱۰ دقیقه به این کار ادامه دهید تا خمیری تقریباً منسجم ایجاد شود. در انتها پیازچه‌هایی که را ریز خرد کرده‌اید را به همراه جعفری تازه خرد شده به مواد کوفته اضافه کنید و ۵ دقیقه دیگر ورز دهید.
مواد کوفته را به صورت کوفته‌هایی با سایز و اندازه دلخواه در آورید و سپس داخل ظرف مخصوص سرو غذا قرار دهید. یکی از نکات مهم در مورد طرز تهیه کوفته دال عدس و بلغور این است که نیاز به پخت مجدد ندارد و بعد از پخته شدن مواد و ترکیب به شکل کوفته در آورده می‌شود و سرو می‌شود.
برای تزئین این غذای گیاهی خوشمزه که محبوب گیاهخواران هم هست می‌توانید آن را همراه با کاهو، گوجه فرنگی، تربچه، پیازچه و نعناع تزئین کنید و با ریختن کمی آب لیمو ترش تازه روی این کوفته‌های خوشمزه طعم لذیذ آن را چند برابر کنید.

خواص دال عدس

از مهمترین خواص دال عدس می توان به تقویت دستگاه گوارش اشاره کرد. کارکرد روده و معده با دال عدس بهتر شده و به عنوان یک تحریک کننده اشتها عمل می کند. همچنین به بهبود گردش خون و جلوگیری از بروز لخته های خون نیز کمک می کند.
درمان درد های استخوان و مفاصل از خواص دارویی دال عدس می باشد. به سالمندان یا افرادی که دچار مشکل آرتروز هستند توصیه می شود حتما از دال عدس به عنوان یک داروی خوراکی مفید استفاده کنند.
خوردن دال عدس به کاهش تشنگی, حرارت کبد و همچنین به پیشگیری از مشکلات صفراوی کمک می کند.
از دال عدس می توان برای درمان زخم استفاده کرد. خصوصا زخم هایی که در دهان و گلو ظاهر می شوند را می توان با دال عدس درمان کرد. برای اینکار کافیست مقداری از دال عدس پخته شده را چند مرتبه در طی روز تا بهبودی کامل قرقره کنید.

مواد معدنی موجود در دال عدس

دال عدس سرشار از ویتامین های گروه B است. همچنین حاوی اسید آمینه های مختلف, آهن, کلسیم, فسفر, پروتئین و مقدار کمی چربی است. چربی موجود در حبوبات از نوع غیر اشباع است که ضرری برای سلامتی نداشته و از طرفی خوردن آن نیز برای افراد با اضافه وزن بالا مشکلی ایجاد نمی کند. پروتیئن موجود در دال عدس نیز با پروتئین گوشت برابری می کند. به طور مثال در ۲۰ گرم دال عدس پروتئین بیشتری نسبت به ۲۰ گرم گوشت گاو وجود دارد. آهن موجود در دال عدس در رفع کم خونی موثر بوده و باعث افزایش شیر در مادران شیرده می شود.

تقویت قدرت بینایی

خواص دال عدس همانند خواص عدس و خواص ماش موجب تقویت قدرت بینایی و افزایش نور چشم می شود. برای جلوگیری از تنبلی چشم و یا سایر ناراحتی های چشمی می توان از دال عدس استفاده کرد. کاروتن موجود در دال عدس از بهترین تقویت کننده های چشم است.

تقویت قلب

فیبر و منیزیم موجود در دال عدس در حفظ سلامتی قلب و پیشگیری از ناراحتی های قلبی موثر است. به بیماران قلبی توصیه می شود که در هفته دو مرتبه دال عدس میل کنند.

کاهش قند خون با دال عدس

کاهش قند خون از مهمترین خواص دال عدس است. خوردن روزانه ۶۰ گرم دال عدس به تنظیم قند خون کمک می کند. همچنین در افرادی که عدس یا دال عدس مصرف می کنند میزان مصرف انسولین کمتر است. فیبر موجود در دال عدس از بالا رفتن قند خون بعد از خوردن غذا جلوگیری می کند.

درمان بیماری های گوارشی

فیبر تاثیر بسیار خوبی بر سیستم گوارشی می گذارد. فیبر موجود در دال عدس باعث کاهش کلسترول بد خون می شود و از یبوست نیز جلوگیری می کند. همچنین بیماری های گوارشی نظیر التهاب و سندرم روده نیز با کمک دال عدس درمان می شود. از دیگر خواص دال عدس برای دستگاه گوراش می توان به مسهل بودن آن اشاره کرد.

انرژی زایی

جالب است بدانید دال عدس را می توان یک غذای کامل دانست زیرا انرژی زیادی دارد. دو فنجان دال عدس ۷۰ کیلوکالری انرژی دارد. بنابراین می توان از آن به عنوان صبحانه مفید برای تامین انرژی کافی فعالیت های روزانه استفاده کرد. همچنین قبل از فعالیت های ورزشی, کار و یا کوه نوردی می توانید دال عدس میل کنید تا انرژی زیادی را در بدنتان ذخیره شود.

مصرف دال عدس در بارداری

یکی از مقوی ترین خوراکی های توصیه شده برای زنان باردار دال عدس است. در دوران بارداری به دلیل کمبود آهن ممکن است زنان دچار کم خونی حاد و عوارض ناشی از آن شوند و سلامت جنین به خطر بیفتد. بنابراین توصیه می شود که دال عدس را در برنامه های غذایی زنان باردار گنجانده شود. علاوه بر دوران بارداری, توصیه می شود که در دوران شیر دهی نیز از دال عدس استفاده شود تا زیرا خواص دال عدس باعث افزایش شیر شده و تغذیه نوزاد تامین می گردد.

فواید دال عدس در بارداریلازم به ذکر است که در پایان گفته شود استفاده افراطی از حبوبات باعث نفخ می گردد. لذا افرادی که نفخ و یا ناراحتی های گوارشی دارند در مصرف دال عدس جانب احتیاط را رعایت کنند.