موزه ثبت احوال کشور در میدان حسن آباد تهران که از مناطق پرخاطره تهران است که در طول تاریخ شاهد اتفاقات و خاطرات خوب و بدی بوده واقع شده است .سازمان ثبت احوال کشور، نزدیک به ۱۰۰ سال قبل در این مکان تاسیس شده است و هنوز که هنوز است، هویت ایرانی ها را درون خود ثبت می کند. بنای فعلی موزه ثبت احوال کشور در اواخر دوره سلطنت قاجاریان ساخته شده است.
ساختمان گنجینه اسناد هویتی مفاخر کشور (موزه ثبت احوال) همزمان با انقراض سلسله قاجار و شروع حکومت پهلوی اول در محله حسن آباد تهران در دو طبقه و به مساحت ۷۸۰ مترمربع ساخته شد. آنگونه که در سند رسمی ملک به ثبت رسیده، گنجینه اسناد هویتی مفاخر کشور، یک باب عمارت مشتمل بر اندرونی و بیرونی و باغ بنمره سه هزار و یکصد و شصت و دو واقع در تهران ناحیه ۳ حسن آباد خیابان سپه روبروی باستیون انتقالی از صمت الملوک خانم و قمر خانم مبشر و عزت خانم مبشر و احمد میرزا دولتشاهی و محمد علی میرزا دولتشاهی قیم عباس میرزا صغیر بوده که در سال ۱۳۱۳ هجری شمسی به نام اداره احصاییه و سجل احوال ثبت گردیده است.
البته در آن زمان به این سازمان، اداره احصائیه و سجل احوال می گفتند. نشانه ها و یادگارهایی از بزرگانمان در سازمان ثبت احوال کشور با نام “گنجینه سازمان ثبت احوال ایران” نگه داری می شوند و عموم مردم برای بازدید از آن می توانند به موزه ثبت احوال کشور مراجعه کنند.
اداره ثبت احوال، از اولین ارگانهای نظام آماری کشور به سبک جدید به شمار میرود. به همین دلیل، نام این اداره نیز به اداره احصاییه و سجل احوال تغییر یافت. تاسیس ثبت احوال در ایران، به پیشنهاد نصرتالدوله، وزیر دادگستری در دستور کار هیات وزیران قرار گرفت و از تاریخ سوم دی ماه سال ۱۲۹۷ هجری شمسی که اولین شناسنامه سندی مشتمل بر ۴۱ ماده در هیات مذکور به تصویب رسید یک فرد ایرانی به نام “فاطمه ایرانی” سند خورد، سنت شناسنامه دار شدن یا به قول معروف سجل دار شدن در کشورمان آغاز شد و در واقع مردم دارای هویت شدند.
قبل از سال ۱۲۹۷ هجری شمسی، ثبت وقایع حیاتی از جمله ولادت و وفات بر اساس اعتقادات مذهبی و سنتهای رایج در کشور، با نگارش نام و تاریخ ولادت مولود پشت جلد کتب مقدس از جمله قرآن مجید به عمل میآمد و از افراد متوفی نیز به جز نام و تاریخ وفات آنان که بر روی سنگ قبر ایشان نگاشته میشد، اثری مشاهده نمیگردید.
این بنا را یک معمار ایرانی به سبک اروپایی ساخته است. این ساختمان دارای دو ایوان سراسری بوده که در دو ضلع شرقی و غربی ساختمان امتداد یافته و ستونهای آن یادآور معماری قبل از اسلام و تلفیق آن با طرحهای معماری نوین است. آنچه در این بنا بیش از همه چشم نوازی میکند نوع پوشش فوقانی بام ساختمان، شیروانی و سقف زیرزمین است که از جنس آجر بوده و در شکلها و فرمهای مختلف جنبه تزیینی به بنا بخشیده است. گچبریهای بکار رفته در بخشهای داخلی و خارجی، کاشی کاری طبقه زیرین و سنگهای حکاکی بکار رفته در قسمت بیرونی ساختمان، از دیگر جنبههای هنری و تزیینی موزه ثبت احوال به شمار میآید.
ساختمان موزه یک بنای دو طبقه سنتی و بسیار زیباست که در آن انواع و اقسام تزئینات زیبا از جمله طاق های آجری و گچبری ها را می توان مشاهده کرد. ورود و خروج افراد به این موزه از طریق راه پله هایی در بخش شرقی بنا انجام می پذیرد. ستون هایی که در ضلع شرقی و البته ضلع غربی این بنا وجود دارند هم شما را به یاد ستون های آثار برجای مانده از دوران پیش از اسلام خواهد انداخت. طبقه بالایی ساختمان، محلی است که به عنوان موزه از آن یاد می شود. در این طبقه دو تالار وجود دارند که اسناد هویتی ثبتی ایران در آن نگه داری می شوند. در تالار اول این موزه، تعدادی از اسناد هویتی برخی مفاخر ایران همچون علما، مراجع و شهدا به نمایش گذاشته شده اند. شناسنامه بزرگانی همچون امام خمینی ره، علامه طباطبایی، آیت الله بروجردی، امام موسی صدر و شهیدان والا مقامی مثل شهید اندرزگو، شهید نواب صفوی، شهید مطهری، شهید بهشتی، دکتر چمران، مرتضی آوینی و … در این تالار در معرض نمایش قرار داده شده اند. یک جلد قرآن چرمی ۱۰۰ ساله جزو اولین اسنادیست که با آن روبهرو میشوید. شناسنامههای سبزرنگی هم وجود دارد که متعلق به شهداست. کنار هر سند توضیحاتی از قبیل نام شخص، تاریخ تولد، محل تولد، نام پدر، نام مادر، اظهارکننده، شغل اظهارکننده، تاریخ فوت و خلاصهای از کارنامه کاری وی آمده است.
در تالار دوم شناسنامه ها و اسناد هویتی شخصیت های بزرگ علمی، فرهنگی، هنری و ورزشی کشور نگه داری می شود. شناسنامه بزرگانی همچون سهراب سپهری، پروین اعتصامی، دهخدا، استاد شهریار، دکتر معین، دکتر حسابی، دکتر قریب، جهان پهلوان تختی و … در این مکان در معرض نمایش قرار دارند. در گوشه دیگری از این تالار، شناسنامه مفاخری همچون دکتر مصدق، دکتر شریعتی و جلال آل احمد به همراه برخی اسناد خاندان پهلوی مانند شناسنامه رضا شاه، سند ازدواج محمدرضا پهلوی با ثریا اسفندیاری و اسناد هویتی تاج الملوک مادر محمدرضا پهلوی نگه داری می شوند. در این مکان با اولین شناسنامه های صادر شده در داخل و خارج از کشور نیز آشنا خواهید شد.
نحوه دسترسی موزه ثبت احوال کشور
آدرس:تهران، خیابان امام خمینی نرسیده به خیابان شیخ هادی ، سازمان ثبت احوال کشور
دیدگاه ها :
*اگر نظری دارید یا این مطلب نیاز به اصلاح دارد و یا عکس یا ویدئوی مرتبط با آن دارید لطفا اینجا برای ما ارسال کنید.