مراسم خنچه برون یزد

مراسم خنچه برون یزد ، مراسم مختص ازدواج است. پس از خواستگاری‌ که اصطلاحا “خواستگارگذارون” گویند و بعد از موافقت و تعیین مهر، مراسم بله‌برون و انجام سایر مراسم زمان عقدوعروسی، که معمولا در یک روز انجام می‌گیرد، نیز مانند سایر موارد مشخص می‌گردد.طی آن در شب قبل از عقد و عروسی خانواده داماد در مجمعه‌هایی (سینی بزرگ مسی) هدایا و لوازمی را که برای عروس خریداری کرده‌اند قرار می‌دهند.

تعداد مجمعه‌ها باید فرد باشد. مثلا هفت، نه و یازده مجمعه باشد. روی مجمعه و زیر آن هدایا، ترمه‌ای که در حاشیه آن گلبرگ و نقل تزیین شده است می‌کشند. درون مجمعه اول قرآن قرار داده می‎شود و به وسیله بزرگ خانواده که ترجیحا سید باشد حمل می‎شود. درون مجمعه‌های بعدی لوازم و هدایا قرار داده می‎شود و به وسیله توری پوشانده می‎شود. علاوه‌بر هدایا و لوازمی که برای عروس خریداری شده، اقلامی همانند دارچین، زنجبیل، زیره و… نیز قرار داده می‎شود.

اگر خانه عروس و داماد به هم نزدیک باشد معمولا افراد حمل‌کننده سینی‌ها و همراهان پیاده می‌روند و با زدن دایره و هلهله‌کنان به خانه عروس می‌روند و اگر خانه عروس و داماد دور باشد از وسیله نقلیه استفاده کرده و درون وسیله هم دایره زنان و افراد با هلهله و شادی راهی خانه عروس می‌شوند. پس از رسیدن مهمانان به خانه عروس، پدر عروس با قربانی کردن گوسفند و دادن هدیه کوچک به افرادی که سینی‌ها را حمل می‌کنند از آنان استقبال کرده و در آن جا مهمانان به رقص و پایکوبی می‌پردازند. در زمان حال، به همراه سایر سینی‌ها ، مجمعه‌ای حاوی شیرینی می‌باشد که به همراه میوه از میهمانان دوطرف پذیرایی می‌گردد . پس از جشن مجمعه‌ها جلوی تک‌تک میهمانان چرخانده شده و وسایل داخل آن را به همه نشان داده می‌شود.

این مراسم شباهت بسیاری به مراسم حنابندان در دیگر نقاط کشور دارد ولی در مجموع با آن تفاوت دارد.درون اولین سینی، کتاب مقدس قرآن مجید گذاشته می‌شود که بایستی توسط مردی که بزرگ خانواده است و ترجیحا سید باشد، به منزل پدر عروس حمل می‌گردد. در شکل سنتی این مراسم، روی لوازمی که بایستی به منزل پدر عروس حمل گردد، توری کشیده می‌شود و سینی‌ها به همان شکل به مدعوین نشان داده می‌شود، ولی در زمان حال بیشتر لوازم را کادو می‌نمایند.

درون سینی‌ها، علاوه بر لوازمی که در روز خرید عروسی برای عروس تهیه گردیده ، مجمعه‌ای شامل: وسایل پا‌ی سفره عقد شامل: هل ، زنجفیل، دارچین، زیره، فلفل، ( لازم به ذکر است این مواد بایستی به صورت درسته و یا آسیاب نشده باشد) به نشانه گرمی زندگی، برده می‌شود. در قدیم روشور و صابون برای بهداشت و پاکیزگی و قند برای شیرینی زندگی نیز گذاشته می‌شد و در پاره‌ای نقاط اسپند و خرما نیز برده می‌شود.

در سایر سینی‌ها، آینه و شمعدان، لباس عروس، کیف‌وکفش و زیورآلات عروس و سایر وسایل خریداری شده به ترتیب اهمیت هرکدام داخل مجمعه یا سینی توسط افراد خانواده داماد و مدعوین حمل می‌گردید. و در پشت این افراد، سایر افراد و میهمانان دعوت شده با عربانه ( دایره ) و کشیدن کل‌وهلهله و شادی، ایشان را همراهی می‌نمایند.
در میان مجمعه‌های داماد، سینی‌ای حاوی مقداری حنا حمل می‌شود که تقدیم به عروس می‌شود. در قدیم اعتقاد بر این بوده که حنا هدیه حضرت فاطمه بوده و مقدس است و برای عروس خوش یمن می‌باشد و لذا حنای خشک در ظرفی تقدیم می‌گردیده است ولی در زمان حال حنا را از قبل خیس کرده و گاهی به صورت اشکال زیبایی نیز درآورده و به صورت زیبایی تزیین می ‌شود.