کشت پنبه، از دیرباز در ایران مورد توجه بوده اما همواره وارد کننده آن بوده ایم؛ اکنون دولت سیزدهم خودکفایی در تولید این الیاف گیاهیِ پُرکاربرد و تبدیل هرمزگان به یکی از کانون‌های تولید و فرآوری پنبه را در اولویت برنامه‌های خود قرار داده است. پنبه جزو محصولات اصلی مورد حمایت دولت سیزدهم و وزارت جهادکشاورزی است که برای سال زراعی جدید تسهیلات یارانه‌دار برای تامین کمباین پنبه، تجهیز، نوسازی کارخانه‌های پنبه‌پاک‌کنی و کارخانه‌های تولید بذر درنظرگرفته شده است، درواقع این وزارتخانه با اجرای طرح مردمی‌سازی نظام یارانه‌ها از تولید و خودکفایی این گونه محصولات حمایت می‌کند.
این محصول ارزشمند در تامین مواد اولیه صنایع نساجی و روغن کشی و همچنین اشتغالزایی نقش مهمی دارد و طبق تحقیقات انجام شده، از نظر قابلیت ایجاد ارزش افزوده و تنوع فرآورده، کمتر محصولی هم‌ردیف این محصول است.
کشاورزان حدود ۱۸ استان کشور در حال حاضر به کشت و تولید پنبه مشغول هستند که هرمزگان نیز باتوجه به امکان سنجی صورت گرفته؛ جزو یکی از استان‌های مستعد در زمینه تولید این محصول است و برخی از مناطق این استان همچون حاجی‌آباد و اخیرا نیز جاسک برای کشت این طلای سفید شرایط بسیار مناسبی دارند.
فهرست
توسعه کشت پنبه در هرمزگان؛ از حاجی آباد تا جاسک
طبق اعلام مدیریت زراعت سازمان جهادکشاورزی هرمزگان؛ پنبه تا قبل از سال ۹۸ تنها به شهرستان حاجی آباد از مناطق شمالی این استان اختصاص داشت که هرساله از اوایل خردادماه به مدت یک‌ماه این محصول در روستاهای طاشکوئیه، دهنو و فخرآباد کشت می‌شد.
هرسال حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هکتار با متوسط تولید سه تُن در هکتار از زمین های شهرستان حاجی آباد به کشت پنبه اختصاص داشت اما خوشبختانه با روی کارآمدن دولت سیزدهم و پس از تصویب طرح خودکفایی این محصول در کشور، اقدامات لازم برای افزایش تولید پنبه در استان هرمزگان یک گام فراتر رفت.
بحث کشت و تولید این محصول در دیگر مناطق هرمزگان از جمله جاسک و شاخه شمالی میناب نیز رقم خورد و شهرستان جاسک در سال ۱۳۸۹ به عنوان نمونه برای اجرای کشت پنبه درنظرگرفته شد و کشت این محصول از سال ۱۳۹۹ کلید خورد.
جاسک بهترین سرزمین برای کشت پنبه
شهریورماه پارسال بود که برای نخستین بار برداشت پنبه از ۲۰۰ هکتار زمین‌های کشاورزی دشت جگین شهرستان جاسک با پیش بینی ۶۰۰ تن محصول آغاز شد و امسال نیز این میزان به ۳۳۰ هکتار سطح کشت جدید با پیش بینی برداشت بیش از ۹۰۰ تن «وش» صورت گرفت.
مدیر امور زراعت سازمان جهادکشاورزی هرمزگان در این راستا گفت: در دولت سیزدهم باتوجه به استعدادیابی صورت گرفته، شهرستان جاسک به عنوان بهترین سرزمین برای کشت این محصول شناخته شد.سید رضا امیری زاده، با تاکید بر سازگاری کشت پنبه با اقلیم جاسک یادآور شد: طرح کشت پنبه از سال ۹۸ به صورت نمونه در شهرستان جاسک درنظر گرفته شد و باتوجه به تجربه قبلی که در استان بویژه شهرستان حاجی‌آباد در شمال استان از کشت این محصول وجود داشت، این بار محصول بسیار مناسبی در شرق استان برداشت شد.
وی اظهار کرد: تا پیش از این طرح، تنها در شهرستان حاجی‌آباد ۲۵۵ هکتار کشت پنبه با متوسط تولید سه تن درهکتار اختصاص داشت که به این میزان ۳۳۰ هکتار سطح کشت جدید در شهرستان جاسک افزوده شد و میزان سطح زیرکشت استان به رقم قابل توجه ۵۸۵ هکتار رسید.
این مسوول ابراز کرد: با درنظر گرفتن تولید سه تن پنبه به ازای هر هکتار، در سال‌جاری انتظار می‌رود بیش از یکهزار و ۷۵۰ تن پنبه از اراضی زیرکشت این محصول در سطح شمالی و شرقی استان برداشت شود.
امیری زاده ادامه داد: پنبه تولیدی هرمزگان ابتدا برای تصفیه به استان فارس و سپس به منظور روغن کشی و مصرف در نساجی به استان اصفهان و شمال کشور فرستاده می‌شود.
وی اضافه کرد: با نگاه مثبت استاندار هرمزگان، جاسک قرار است به قطب تولید پنبه در استان تبدیل می‌شود که برای تحقق این مهم زمین‌های زیادی در پایین دست سد جگین برای کشت این الیاف گیاهی درنظر گرفته می شود و آب مورد نیاز نیز از طریق همین سد تامین خواهد شد.
به گفته وی، مبارزه تلفیقی با آفات و بیماری های پنبه، تغذیه مناسب، اجرای برنامه های ترویجی به منظور افزایش بهره وری و راندمان تولید در واحد سطح در دستور کار این مجموعه است.
مدیر امور زراعت سازمان جهادکشاورزی هرمزگان همچنین یادآور شد: کشاورزان این استان، کشت صیفی را بیشتر از دیگر محصولات همچون پنبه ترجیح می‌دهند اما این در حالی است که کشت پنبه با توجه به ثبات قیمت و کمترین نوسان در هزینه‌ها بسیار به صرفه تر از صیفی بوده و کشاورزان می‌توانند با خیالی آسوده به کشت طلای سفید بپردازند.
امیری‌زاده، قیمت پنبه را به ازای هر کیلوگرم بیش از ۳۰ هزار تومان عنوان کرد که به نسبت هزینه‌های صرف شده در تولید، قیمت آن مناسب است و گفت: دولت برای خرید پنبه همواره پای کار بوده و کشاورازن را حمایت می کند و از این بابت کشاورز نگران فروش محصول خود نباشد.
وی با اشاره به اینکه در استان هرمزگان مناطق زیادی مستعد کشت پنبه است، اظهار کرد: در یک طرح پایلوت در شاخه شمالی میناب نیز این محصول درحال کشت است و افرادی که راغب فعالیت در این زمینه هستند، می‌توانند از تسهیلات مناسب درنظرگرفته شده استفاده کنند.
وی ابراز کرد: دولت با هدف حمایت از کشت‌های راهبردی و واقعی‌سازی قیمت کالاهای اساسی باعث شد که جذابیت کشت محصولاتی همانند پنبه، گندم، جو و ذرت افزایش پیدا کند و با این امر آهنگ توسعه کشاورزی در کشور و استان را بالاتر ببرد.
امیری زاده گفت: هدف ما تنها اختصاص زمین و کشت پنبه در شهرستان جاسک نیست بلکه قرار است در این منطقه شرقی یک شهرک نساجی و کارخانه‌های مرتبط با پنبه در حوزه نساجی نیز ایجاد و راه اندازی شود.
مدیر امور زراعت سازمان جهادکشاورزی هرمزگان گفت: قرار است در جاسک یک شهرک نساجی و کارخانه های مرتبط با پنبه نیز راه اندازی شود که که این اقدام به فرآوری محصول پنبه درهمان مکان و ایجاد اشتغال قابل توجهی در منطقه کمک می کند.
و اما گام عملی برای کشت پنج هزار هکتار پنبه در هرمزگان
طبق اعلام مدیریت زراعت سازمان جهادکشاورزی هرمزگان در سال ۱۳۹۹ حدود ۴۰۰ هکتار و در سال ۱۴۰۰ بیش از۶۰۰ هکتار از زمین‌های کشاورزی این استان به زیرکشت پنبه رفت که با برنامه‌ریزی انجام شده در سطح وزارت جهادکشاورزی و حمایت‌های استاندار تا بهمن ماه جاری برنامه عملیاتی برای کشت پنج هزار هکتار پنبه در مرحله نخست با تامین آب از سد جگین در دستورکار قرار گرفت.
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان گفت: سال گذشته بیش از ۳۰۰ هکتار از زمین‌های زراعی حاجی‌آباد و ۳۲۰ هکتار از زمین‌های زراعی جاسک زیرکشت پنبه رفت اما باتوجه به برنامه ریزی های صورت گرفته در سال زراعی جاری واگذاری زمین برای کشت پنج هزار هکتار درنظرگرفته شده است.
امیری زاده با اشاره به اینکه برنامه‌ریزی سازمان جهادکشاورزی هرمزگان برای رسیدن به ۲۰ هزار هکتار پنبه در استان است، اظهار کرد: از حدود پنج هزار هکتار زمین کشاورزی در استان که برای کشت این محصول برنامه ریزی شده، سه هزار هکتار آن به کشاورزان واگذار شده است.
وی بیان کرد: از این میزان ۲ هزار هکتار زمین نیز مربوط به تعاونی شرکت سهامی جگین است که برای کشت به اشخاص و تعاونی‌هایی که ظرفیت فعالیت در این حوزه و مشارکت احداث کارخانه نساجی را داشته باشند، واگذار شد.
خودکفایی هرمزگان در تولید پنبه تا سه سال آینده/ اشتغالزایی ۲ هزار و ۵۰۰ نفر
طبق اعلام کارشناسان خبره جهاد کشاورزی؛ صنعت کشت پنبه اشتغالزایی بالایی را به همراه دارد و برای هر هکتار اراضی زراعی به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم بین سه تا پنج نفر نیروی انسانی تخمین زده شده است که همین امر باعث ارتقای اقتصاد کشاورزان، منطقه و کشور خواهد شد.
مدیرکل جهادکشاورزی هرمزگان در این زمینه با اشاره به اینکه طبق برنامه‌ریزهای انجام شده از سوی دولت سیزدهم تا سه سال آینده این استان در زمینه تولید پنبه به خودکفایی می‌رسد، تصریح کرد: کشت پنبه همراه با استقرار صنایع آن می‌تواند برای بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ نفر در استان ایجاد شغل کند.
عباس مویدی با ابراز خرسندی از تبدیل شدن جاسک به قطب تولید پنبه در هرمزگان بیان کرد: به طور متوسط عملکرد ما در استان در زمینه تولید خالص پنبه (وش) افزون بر سه تن در هر هکتار است که این رقم در کشور ۲ هزار و ۷۴۰ کیلوگرم برآورده شده و این تفاوت بهره‌وری موید این است که عملکرد هرمزگان در حوزه کشت و تولید پنبه مطلوب است.
وی اضافه کرد: اجرای طرح اصلاح الگوی کشت می‌تواند در تحقق اقتدار غذایی کشور نقش بسزایی داشته باشد، از این رو باید اطمینان خاطر به کشاورزان بدهیم که اصلاح الگوی کشت متناسب با شرایط و اقلیم استان انجام می‌شود.
مدیرکل جهادکشاورزی هرمزگان با اشاره به طرح‌های جدید توسعه‌ای استان، گفت: شهرهای جدیدی که در استان تعریف شده، تنها در حوزه صنایع نیست بلکه در حوزه کشاورزی نیز طرح‌های خوبی وجود دارد به عنوان مثال پروژه شهر نساجی کارهای اولیه و روال اداری آن تقریبا تمام شده و حداقل پنج هزار هکتار کشت پنبه داریم و حدود پنج هزار شغل در بخش کشاورزی ایجاد شده است.
وی با اشاره به اینکه دوران طلایی کشاورزی هرمزگان با توجه ویژه دولت سیزدهم به این مهم آغاز شده است، افزود: با نظر استاندار، دنبال این هستیم که پتروپالایشگاه‌های تکمیلی صنعت نساجی نیز در استان احداث شود و رایزنی‌ها برای سرمایه‌گذاری در این طرح نیز انجام شده است و حتی سرمایه‌گذارانی هم اعلام آمادگی کرده‌اند که در ساخت سد برای این مجموعه مشارکت کنند.
رییس سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان بیان کرد: در بشاگرد بحث توسعه نخیلات کشت ارقام ممتاز خرما مانند «مجول» و «پیارم» در دستورکار قرار است و در کنار آن توسعه گردشگری کشاورزی نیز در برنامه بوده که می‌تواند حدود ۶ هزار شغل جدید ایجاد کند.
مویدی ادامه داد: اجرای طرح‌های نوغان‌داری نیز در حوزه توسعه اشتغال خرد روستاییان در دستورکار سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان است که می‌تواند در کنار کشاورزی درآمدهای مردم را افزایش دهد و با توجه به اینکه ما در استان، خزان نداریم می‌توانیم در تمامی فصول سال نوغان‌داری را داشته باشیم.
وی احداث شهر میوه‌های گرمسیری و مرکز نهالستان را از دیگر برنامه های مهم جهاد کشاورزی در استان برشمرد و تصریح کرد: در بخش تسهیلات تکلیفی تبصره ۱۸ حمایت‌های ویژه‌ای توسط دولت از جهاد کشاورزی انجام شده است و توانستیم به عنوان تنها استان ۱۰۰درصد اعتبارات تکلیفی را جذب کنیم.
مویدی با اشاره به گلایه کشاورزان از تعدیل آب چاه‌های آب کشاورزی، با طرح مساله افت عمق ایستابی چاه‌ها و مشکلات انرژی موردنیاز الکتروپمپ‌ها افزود: معتقدیم در اجرای طرح احیا و تعادل بخشی آب‌های زیرزمینی باید کار کارشناسی بیشتری انجام شود؛ از این رو نیاز به گفتمان بیشتری در این حوزه است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب در رابطه با اولویت تامین امنیت غذایی در کشور، گفت: در حال حاضر مساله حاکمیت غذایی در دنیا مطرح است و ما باید به سمت اقتدار غذایی حرکت کنیم که استان هرمزگان در آن نقش بسزایی دارد.
جلوگیری از خروج ارز با تولید پنبه
رییس سازمان جهادکشاورزی هرمزگان همچنین یادآور شد: براساس تحقیقات صورت گرفته از سوی سازمان جهادکشاوررزی استان، با کشت و تولید پنبه می‌توان سالانه به‌صورت قابل‌توجهی از خروج ارز جلوگیری کرد، از طرفی با اجرایی شدن این طرح در جهت خودکفایی گام موثری برداشته خواهد شد.
مویدی با اشاره به امضای قرارداد واگذاری زمین جهت کشت و توسعه صنایع تبدیلی نساجی در شهرستان جاسک در شهریورماه امسال با سرمایه گذاران بخش خصوصی بیان کرد: استاندار هرمزگان هموراه بر مساله کشت پنبه تاکید فراوانی دارد و وزارت جهاد کشاورزی نیز حمایت‌های لازم را به‌منظور توسعه کشت و تولید این محصول در دستورکار قرار داده است و ما نیز به‌نوبه خود تلاش خواهیم کرد تا رونق در این بخش ایجاد شود.
وی زراعت پنبه را در ردیف محصولات اقتصاد مقاومتی دانست و گفت: با امکان‌سنجی صورت گرفته به این نتیجه رسیدیم که هرمزگان هم یکی از استان‌های مستعد کشور در زمینه تولید است و برخی از مناطق استان برای کشت این محصول شرایط بسیار مناسبی دارند.
رییس سازمان جهادکشاورزی هرمزگان با بیان اینکه پیش از سال ۱۴۰۰، افزون بر ۲۵۰ هکتار از اراضی حاجی‌آباد به کشت محصول پنبه اختصاص داده شده بود، اظهار کرد: امسال واگذاری زمین‌های زراعی برای کشت پنبه به پنج هزار هکتار خواهد رسید و درحال حاضر بیش از ۳۰۰ هکتار از زمین‌های زراعی حاجی‌آباد و ۳۲۰ هکتار از زمین‌های زراعی جاسک زیر کشت این طلای سفید رفته است و برنامه‌ریزی سازمان جهاد کشاورزی برای رسیدن به ۲۰ هزار هکتار در استان خواهد بود.
تولید فراگیر برای شهر نساجی
استاندار هرمزگان نیز با اشاره به سابقه کشت ۲۵۰ هکتاری پنبه در هرمزگان گفت: ما نیازمند یک صنعت ضدفقر بودیم که مزایای نسبی کشور را در طیف گسترده ای از مردم توزیع کند و با عدالت و ایجاد اشتغال انبوه مطابقت داشته باشد.
مهدی دوستی، سهم اشتغال در نساجی را به نسبت سرمایه گذاری، بالا دانست و افزود: زیرساخت های مهم کشاورزی- دامی و پتروشیمی که لازمه این صنعت هستند، در هرمزگان وجود دارد و توجه به بازارهای گسترده داخلی و همسایگان، سبب سرعت بخشی در توسعه این صنعت خواهد شد.
دوستی همچنین کشت چهار هزار و ۵۰۰ اصله درخت توت با روش های نوین تراکمی در حاجی آباد، رودان و میناب را بخش تکمیلی زنجیره کشاورزی شهر نساجی دانست و اظهار کرد: برای تولید ابریشم ۱۰۰ نفر نوغان داری را آموخته اند و جهت ایجاد همزمان واحدهای پتروشیمی مرتبط با نساجی نیز مذاکرات خوبی با هلدینگ ها و شرکت های بزرگ داشته ایم.
وی ادامه داد: صنایع تبدیلی- فرآوری هم برای استفاده از کنجاله و دانه های روغنی راه اندازی و پشتیبانی می شود که این ترکیب مزیت های نسبی، شهر نساجی جاسک را بی رقیب می کند.
استاندار هرمزگان تاکید کرد: «هرآنچه می خوریم و می پوشیم باید از خودمان باشد» که این مهم و ایجاد شغل برای بیشتر قشرهای متوسط به پایین در شهر نساجی هرمزگان قابل تعریف است و مدیران، کارشناسان، ناظران و سرمایه گذاران باید در این کار بزرگ که پشتوانه عقلی و اعتقادی و علمی دارد، جهادی عمل کنند.
پنبه نوعی الیاف نرم، پُف دار و کرکی است که این طلای سفید پرمصرف ترین محصول در جهان بوده و از تجارت و سود خوب برخوردار است.
این الیاف گیاهی که هم مصرف خوراکی و هم مصرف صنعتی دارد، امروز در صنعت خوراک دام و طیور، صنعت تولید پوشاک و لوازم بهداشتی کاربرد فراوانی دارد و دانه پنبه ۲۰ درصد روغن دارد و در جهان بعد از سویا مهم‌ترین دانه روغنی است.
کشت پنبه هر ساله از اوایل خردادماه تا پایان همین ماه در استان هرمزگان ادامه دارد و برداشت آن نیز از شهریورماه تا نیمه آبان ماه است.«گلستان»، «ماکسا» و «خرداد» از مهم‌ترین ارقام کشت پنبه در هرمزگان است.
سطح الگوی کشت فعلی در استان هرمزگان ۷۶ هزار هکتار با تولید ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تن است که در اجرای الگوی کشت امسال باید بتوان با همین میزان هکتار سطح زیرکشت با روش «به‌زراعی» به تولید ۲ میلیون و ۳۸۰ هزار تن محصول رسید.
در سال زراعی جاری تغییر الگوی کشت برای ۳۱ محصول کشاورزی در استان هرمزگان کلید خورده است که ۱۷ نوع از این محصولات مربوط به سبزی و صیفی است.
استان هرمزگان با داشتن پنج قطب مهم کشاورزی در طول سال و با تولید انواع محصولات کشاورزی و باغی خارج از فصل و همچنین داشتن ظرفیت دروازه‌های صادراتی، نقش راهبردی در رونق تولید و اقتصاد کشور دارد.
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.