شهر اسکو از قدیمی ترین و مهم ترین شهرهای استان آذربایجان شرقی است. این شهر در جنوب غرب تبریز، در دامنهٔ شمال غربی رشته‌کوه سهند و در ارتفاع ۱۵۷۹ متر متری از سطح دریا قرار گرفته‌است. جمعیت اسکو در سال ۱۳۹۵ خورشیدی بالغ بر ۱۸,۴۵۹ نفر بوده که از این جهت، پانزدهمین شهر استان آذربایجان شرقی محسوب می‌گردد.
تاریخچه اسکو
محققان اسکو را با اوشکایای کهن یکى مى‌دانند. چنانکه از مآخذ آشوری بر مى‌آید، اوشکایا شهری دارای قلعه بوده که در شرق دریاچه ارومیه و در دامنه کوه سهند قرار داشته است. در دوره اسلامى، حمدالله مستوفى در نزهه القلوب از اسکو به عنوان یکى از آبادی‌های بزرگ ناحیه باویل رود و در کنار باویل، خسروشاه، میلان و فسقندیس نام مى‌برد.
عالم آرای نادری اسکو از نقاط آباد آذربایجان معرفى شده است. در جنبش مشروطه، مردم اسکو در کنار مردم تبریز با قوای دولتى و قزاقان روس به مبارزه برخاستند.
اقلیم و آب و هوا
اسکو منطقه ای ییلاقی با تپه ماهورهایی از بقایای آتشفشانهای سهند در دورانهای پیشین می باشد. کنارهای دریاچه ارومیه در غرب مسطح و جلگه ای و هرقدر از غرب به شرق پیش رویم ارتفاع زمین بیشتر شده تا به قله‌های سهند که پیوسته پوشیده از برف می باشد می رسیم. بنابراین اسکو به مناسبت واقع شدن در مسیر کوه‌پایه‌های سهند و برودت آن از یکطرف و بخارات و رطوبت دریاچه ارومیه از سوی دیگر دارای یکنوع آب و هوای ملایم و مرطوب می باشد.
اگر بخش مرکزی شهرستان اسکو را مبداء قرار دهیم هر قدر بطرف مغرب (دریاچه ارومیه) پیش رویم زمین سرازیر و هوا گرمتر و هر قدر بطرف مشرق کوههای سهند رویم زمین سربالایی و هوا خنکتر و سردتر می‌گردد.
کوهستان سهند پس از سبلان یکی از بزرگترین و مهمترین برجستگی‌های آذربایجان شرقی و از معروفترین کوههای آتشفشانی خاموش ایران است که در ۵۰ کیلومتری جنوب تبریز قرار دارد و سلطان داغی در شمال کوهستان سهند و در بخش مرکزی شهرستان اسکو واقع شده است. این کوه بعد از قله جام داغی سهند و در بخش مرکزی شهرستان اسکو واقع شده است.
این شهر به مانند سایر شهرهای آذربایجان دارای تابستان کوتاه و ملایم و زمستانهای سرد و طولانی می باشد. بارندگی آن بیشتر در فصول سرد سال بوده و تابستانهای آن خشک و گاهی با بارندگیهای رگباری می باشد.
جاهای دیدنی اسکو
روستای گونبرف
از تبریز تا روستای گونبرف نزدیک به دو ساعت فاصله است. بنابراین شما با قطار، هواپیما، اتوبوس یا وسیله شخصی باید خودتان را به تبریز برسانید. تبریز زیبایی های زیادی دارد که اصلانیاز به گفتن ندارد. اما ما بدون این که دیداری از تبریز داشته باشیم مسیر را یکسره به سمت اسکو تغییر می دهیم. البته شما می توانید بعد از بازدید از بازار تبریز و خانه مشروطیت و… جاده را به سمت اسکو برسانید. اما اگر شما روی ریل زندگی سوارید می توانید قطار تبریز، مراغه و تهران را انتخاب کنید.
این قطار از شمال و شمال خاوری روستاهای تابعه اسکو مانند ایلخچی و خسرو شهر می گذرد، ولی ما به شما پیشنهاد می دهیم مسیر تبریز به اسکو را از دست ندهید. بویژه در فصل تابستان. جاده به این سمت که می رسد شانه به شانه زیبایی ها قرار می گیرد. جاده در سایه سار سبز درختان با صدای رودخانه ها یکی می شود و پشت هر پیچ زندگی لحظه ای بکر را در قاب چشمان شما می نشاند. البته تا رسیدن به روستا یک مسیر جاده روستایی هم داریم. ولی به آمدنش می ارزد اصلاشک نکنید.
روستای تاریخی کندوان
کندوان یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی است که در دهستان سهند بخش مرکزی شهرستان اسکو واقع شده‌است.این روستا دارای جاذبه‌های گردشگری فراوانی‌است که به‌دلیل شکل خانه‌های آن که به‌مانند کندوی عسل در دل کوه کنده شده‌اند است.
کندوان یکی از سه روستای صخره‌ای جهان است که این موجب جذابیت بی‌نظیر آن شده‌است. معماری روستای کندوان و جاری بودن زندگی مردم در قالب بافت قدیمی آن یک استثنا در دنیا به حساب می‌آید. چرا که دیگر در ترکیه و آمریکا کسی در کاپادوکیه و داکوتا زندگی نمی‌کند. کندوان روستایی است بنا شده در صخره و تنها سازه این دهکده را سنگ‌ها تشکیل می‌دهند. خانه‌ها هرمی شکل هستند و برای دام‌ها نیز حفره‌هایی در سنگ‌ها بنا شده‌است.کندوان منطقه‌ای ییلاقی از رشته کوههای سهند است که مراتع سرسبزش عشایر زیادی را به آن جا می‌کشاند. چشمه آب معدنی کندوان نیز یکی از جاذبه‌های این روستای ۶ هزار ساله محسوب می‌شود. آب این چشمه با کمترین درصد سنگینی برای درمان بیماری‌های کلیوی بسیار مفید است.
روستای حیله ور
روستای زیرزمینی و تاریخی حیله‌ور (از توابع اسکو) در فاصله سه کیلومتری روستای صخره ای کندوان قرار گرفته است. شیوه معماری این روستا منحصر به فرد میباشد به این صورت که خانه های آن در دل زمین به صورت زاغه های زیبا و با سبک بسیار عالی کنده شده و از استتار کافی برخوردار هستند. در واقع به این دلیل که خانه های این روستا از دید رهگذران پنهان می باشند به نام حیله ور معروف است. برخی از خانه های این روستا در برابر طلوع و غروب خورشید قرار گرفته اند که به اعتقاد برخی پژوهشگران این معماری حکایت از عقاید مردمان حیله ور به آیین میتراییسم دارد. همچنین برخی پژوهش های صورت گرفته و حدس و گمان ها در خصوص این روستا قدمت آن را تا دوره مادها نیز می رساند.
روستای مجارشین
مجارشین (میرزانشین) (به انگلیسی : majarshin ، به ترکی آذربایجانی: məcarşin ) یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی است که در دهستان گنبرف بخش مرکزی شهرستان اسکو واقع شده و در حدود ۶۵ کیلومتری کلان شهر تبریز قرار گرفته است. جمعیت این روستا بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۰ ، ۱۱۲۲ نفر بوده است .مجارشین روستایی تاریخی است كه در دل طبیعت سرسبز، بكر و كوهستانی استان آذربایجان شرقی واقع شده است. روستای مجارشین از نظر وضع طبیعی، روستایی کوهستانی با خانه‌های پلکانی میباشد و گنجینه‌ای از آثار تاریخی، مناظر طبیعی و جاذبه‌های گردشگری متعدد و متنوع به شمار می‌رود.
برای آشنایی بیشتر با دیگر روستاها پیشنهاد می کنیم به صفحه روستاهای اسکو مراجعه بفرمایید.
چشمه آقبلاغ اسکو
شهرستان اسکو از لحاظ آب هاي معدني و چشمه يکي از شهرستانهاي غني استان است و چشمه آقبلاغ عنصرود در خود روستاي عنصرود واقع شده است و همچنين آب اين چشمه که از طريق دو کانال با فشار نسبتا کم از زير تپه اي جاري مي شود فوق العاده خنک است.این چشمه در ۱۸ کیلومتری شمال شرقی شهرستان هشترود در قسمت جنوبی روستای آقبلاغ از سلسله ارتفاعات منفرد روبروی ارتفاعات بزغوش قرار دارد .
عرض دهانه غار حدود ۲ متر میباشد و دسترسی به آن از این روستا امكان پذیر است. غار زیبای آغ بولاق مورد توجه و بازدید كوهنوردان علاقه‌مند است و از نوع غارهای استلاكتیت است.وتا حالا هیچ کس نتوانسته به انتهای غار برود چون در داخل غار سالنهای متعددی وجود دارد. این چشمه در تابستان محل مناسبی برای آب تنی و در زمستان این چشمه منظره بسیار زیبایی دارد.
درخت چنار اسکو
درخت چنار کهنسال اسکو، یک درخت چنار کهنسال در شهر اسکو از توابع استان آذربایجان شرقی است. چنار اسکو بر اساس گمانه زنی صورت گرفته بر تنه درخت و طبق نظر کارشناسان، دارای قدمتی ۱۲۰۰ ساله است، که جزو قدیمی‌ترین درختان چنار کهنسال کشور محسوب می‌گردد. در حال حاضر در بخش مرکزی شهر اسکو و در وسط سبزه میدانِ این شهر واقع شده است. جالب است بدانید این درخت به عنوان یکی از مهمترین ذخایر ژنتیکی گیاهی کشور مطرح است. در ۸ بهمن ۱۳۹۰ در فهرست میراث طبیعی ایران به شماره ۱۲۵ ثبت شده است.
پارک مینیاتوری اسکو
پارک مینیاتوری و سه بعدی اسکو نخستین پارک مینیاتوری در آذربایجان شرقی و دومین پارک در سطح کشور است. این پارک در اسکو در باغی کوچک به وسعت ۱۰۰۰ متر برای گردشگران و بازدیدکنندگان ایجاد شده است.
پارك زيبای مينياتوری سه بعدی محبت عشق زندگی واقع در اسكو روبروی فرمانداری بمديريت و طراحی جناب آقای مهندس سيامك سهرابی و ساخت و رنگ آميزی توسط هنرمند عزيز جناب آقای نورالدين فروع دينی میباشد.
مسجد صخره ای عنصرود
عنصرود در روستای پلکانی عنصرود شهرستان اسکو واقع شده است. این مسجد صخره‌ای روستای عنصرود یکی از ۱۵ اثر آذربایجان شرقی است که مدتی قبل به عنوان یک اثر ملی به ثبت رسید. ورودی این مسجد به گونه ای تعبیه شده که کاربری ابتدایی مسجد در آن بعید به نظر می رسد، اما طبق گمانه زنی ها و شواهد به نظر می رسد مسجد صخره ای عنصرود پیش از این، مکانی مقدس و جایی شبیه نیایشگاه بوده که پس از اسلام به عنوان مسجد مورد استفاده قرار گرفته است.
در قلب روستای پلکانی عنصرود آذربایجان شرقی مسجدی به چشم می خورد که لقب بزرگترین مسجد صخره ای کشور را با خود یدک می کشد.
مسجد جامع سبزه میدان اسکو
مسجد جامع سبزه میدان اسکو از قدیمی ترین مساجد آذربایجان شرقی است که با قدمتی چهارصد ساله مربوط به دوره صفوی بوده و دارای شبستان های متعدد، ستون های سنگی و سرستون های مختلف است که در ساخت آن هیچ سازه بتنی بکار نرفته و تنها از ساروج برای قرار دادن اجزای مختلف در سازه این مسجد استفاده شده است. در این مسجد ده شبستان برای جلسات خصوصی و نشست های قرآنی و ده شاه نشین نیز برای استراحت نمازگزاران و تلاوت قرآن در نظر گرفته شده است. بدلیل قرارگیری مسجد در شیب طبیعی، مناره ای برای جلوگیری از حرکت بنای مسجد ساخته شده است.
مسجد جامع میلان
مسجد جامع میلان مربوط به دوره صفوی است و در شهرستان اسکو، روستای میلان واقع شده است.این روستا در ۲۰ کیلومتری تبریز و در نزدیکی شهر اسکو قرار دارد. میلان سابقا روستای مستقلی از توابع شهرستان اسکو بود، اما اکنون جزو محلات شمالی اسکو محسوب می شود. این مسجد در تاریخ ۱۶ مهر ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۷۹۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
روستای میلان
روستای میلان از جمله روستاهای تاریخی و قدیمی استان آذربایجان شرقی است و در ۲۰ کیلومتری تبریز و همچنین نزدیک شهر اسکو قرار دارد.میلان سابقا روستای مستقلی از توابع شهرستان اسکو بود، اما اکنون جزو محلات شمالی اسکو به حساب می‌آید.
برکه گوگلی
برکه گوگلی دریاچه‌ای زیباست که در دامنه کوه چانگیل قرار دارد. از آب این دریاچه برای امور کشاورزی و دامداری در روستای مجارشین، روستایی پلکانی و زیبا از توابع شهر اسکو، استفاده می‌کنند. آب برکه گوگلی از ذوب شدن برف، بارش باران و چشمه آغ دره تأمین می‌شود.
آرامگاه پیرحیدر
مردی زاهد و گوشه نشین كه به نوشته مرحوم آقای كارنگ از سمنان به تبریز آمده بعد در اسكو سكونت گزیده است ، مقبره او به همراه پسرش بابا شكرالله در شرق محله سوسیان در روی تپه ای قرار گرفته است و این منطقه به نام و نامگذاری شده است قبر پیر حیدر خاكی است و كتیبه ای ندارد و یا داشته از بین رفته است، وفات پیر حیدر در دوازدهم صفر ۸۵۶ قمری در اسكو اتفاق افتاده است .
آرامگاه سید حسین بن سید عبدالغفار اسکویی
بر روی تپه ای در جنوب شهر اسكو و مشرف به شهر واقع شده ، گنبدی دارد آجری و بلند كه چهار منفذ كوچك در چهار روی آن تعبیه شده است در ورودی بقعه به دهلیز كوچكی باز می شود كه راهی به درون بقعه دارد و یك ضریح چوبی كهنه كه روی قبر امامزاده نهاده اند لوح قبر دیده نمی شود ولی به نظر می رسد كه صاحب قبر به امام جعفر صادق (ع) منتسب است و بعید نیست كه وی همان میر سید حسین بن عبدالغفار اسكوئی جد سادات حسینی اسكو باشد.
بازار اسکو
در نزدیکی چنار کهنسال اسکو بازار قدیمی شهر اسکو قرار دارد. چنانچه بر سر در بازار نوشته شده، قدمت این بازار به دوران قاجار باز می‌گردد. در مقایسه با بازارهای شهرهای دیگر از جمله تبریز، این بازار بیشتر به تیمچه کوچکی می‌ماند. این بازار اخیرا مرمت شده و دقت کافی در مرمت آن بکاربرده شده است. بجز دو سه مغازه کنار ورودی، بقیه مغازه‌ها خالی است. فکر می‌کنم اگر حجره‌های این بازار در اختیار تولیدگنندگان صنایع دستی قرار می‌گرفت، جلوه زیبایی داشت و کاربری آن هم مناسب بود. درب ورودی این بازار از نماز ظهر تا تقریبا ساعت ۴ بعد از ظهر بسته می‌شود و امکان بازدید ندارد.
سوغات اسکو
از سوغات اسکو نیز دوشاب اسکو معروف است و از شیره انگور یا شیره خرما درست می شود. حلوای گردویی اسکو ، میان پر (جوز قند) (که گلابی پوست کنده و دود گوگرد داده ، با خاکه قند و … پر می شود و هم چنین از زردآلو ، آلو و شفتالو هم درست می شود) فندق ، گردو و بادام از دیگر سوغات این شهرستان است. ازمهم ترين سوغات اسكو ميتوان نان اسكو و گل محمدی را نام بردكه شهرستان اسکو بزرگترين توليدکننده گل محمدی در آذربايجان شرقی است و سالانه يک‌هزار و ۹۰۰ تن محصول گل محمدی از باغات منطقه جمع‌آوريی می شود.
مطالب مرتبط :