آسیاب آبی کوشک نو یزد ، یکی از بی‌نظیرترین آسیاب‌های ساحته شده در ایران است. نکته جالب در مورد این آسیاب این است که در دل شهر یزد قرار دارد. آسیاب کشکنو در گذشته برای خرد کردن گندم و سایر غلات به منظور تهیه آرد ساخته شده بود که با استفاده از فشار آب و نیروی آن برای آردکردن غلات استفاده می‌شده است. امروزه چند آسیاب در سراسر ایران مشغول به کار هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به آسیاب یزد و آسیاب آبی اشکذر اشاره کرد.
آسیاب کشکنو به شماره ۳۱۰۹۸ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. این آسیاب وابسته به قنات زارچ بوده است و بنای آن متعلق به دوران صفویه تا قاجار است. این بنای بسیار جالب در عمق ۲۲ متری زمین قرار گرفته و شامل سه بخش بسیار مهم انباری، دستکند و بخش تنوره و کارگاهی است. این بنا از نظر معماری و کارایی در شهر یزد مورد توجه بسیاری است.
حال و روز این روزهای آسیاب کشکنو
این بنا امروزه مرمت و بازسازی شده است. با احیای مجدد این بنا و عملیات بیرون بردن آوار، جان تازه‌ای به این آسیاب بخشیده شد. نورگیرهای قدیمی آن که مسدود شده بود باز شد و با انجام برق‌کشی، آجرکاری و مقاوم سازی بنا آن را تبدیل به مکان جذاب برای بازدید کنندگان کرده‌اند. نکته جالب‌توجه در مورد آسیاب کشکنو این است که دو قنات آلهاباد و رازچ از آن عبور می‌کرده است. امروزه آب شیرینی که از این قنات عبور می‌کرده خشک شده است اما شاخه آب شور آن هنوز در جریان است و قادر است آسیاب را به حرکت درآورد. این محله امروز جز یکی از آثار دیدنی و تاریخی یزد محسوب می‌شود و روزانه افراد زیادی برای دیدن بناهای تاریخی محله کشکنو به آن مراجعه می‌کنند. آسیاب کشکنو نیز از نظر افراد محلی از اهمیت بالایی برخوردار است.
آسیاب کشکنو یک بنای بسیار مهم از دوره صفوی در شهر یزد است. این بنا در محله‌ای واقع شده که بناهای تاریخی زیادی را در خود جای داده است. تاریخ ساخت این محله نیز به قرون اولیه اسلامی باز می‌گردد و داستان‌های زیادی در دل خود دارد. متاستفانه با پیشرفت تکنولوژی و ابزارهای نوین آسیاب کشکنو شکوه و عظمت گذشته خود را از دست داد و رو به نابوی می‌رفت.
اما امروزه این بنا، با کمک مرمت‌گران زحمتکش و سازمان میراث فرهنگی تا حدودی مرمت یافته و این بار به شکل یک محل زیبا برای بازدید گردشگران و علاقه‌مندان جان تازه‌ای گرفت. چه خوب است از میراث فرهنگی باارزش به خوبی مراقبت کرده و با حفظ آن‌ها به این میراث اجازه دهیم تا همچنان به حیات خود ادامه دهند. این بناهای عظیم که در کشورهای دیگر به عنوان منبع گردشگری مورد استفاده قرار می‌گیرند در کشور ما نباید به حال خود رها شوند. آسیاب کشکنو از نظر معماری نیز منحصر به فرد بوده و دارای عمق زیادی در زیر زمین است و از این آسیاب دو قنات عبور می‌کرده که نشان از اهمیت آن است.
محله کشکنو
این محله یکی از قدیمی‌ترین محلات یزد است که در قرن دوم هجری بر مبنای قصری با همین نام که توسط احمد بن محمد زمجی ساخته شده بود، شکل گرفت. در مجاورت این محله، محله‌های دیگری مانند سرچم و فهادان واقع شده‌اند. محله کشکنو آمیخته با افسانه‌های فراوانی است. در یکی از داستان‌های مربوط به این محله، احمد بن محمد زمجی یکی از سرداران سپاه ابومسلم خراسانی بود که با تسخیر یزد در این مکان قصری ساخت. او مرد مومن و خداپرستی بود و برای آبادی و آبادانی شهر تلاش فراوانی می‌کرد. به دستور او در این شهر عمارات، مسجد، حمام، باغ و قنات احداث شد.
دروازه قصر کشکنو در بسیاری از کتب تاریخی بسیار مشهور است. مسجد کشکنو یکی از قدیمی‌ترین آثار باقی مانده در این محله است. آثار تاریخی دیگری نیز در این محله واقع شده است که از جمله آن‌ها می‌توان به آب انبار، مسجد، حسینیه، پایاب و آسیاب اشاره کرد.
مطالب مرتبط :