کویر طبقه خور یا نمک سیاه در منتهی الیه شمال شرقی استان اصفهان و در شمال استان یزد واقع شده است. کویر طبقه خور دارای نمکهای انفجاری سیاه رنگی است که به صورت جزیره جزیره در بین پلتفرمهای نمکی سفید رنگ قرار دارند و به کویر طبقه شهرت دارند.منطقه کویر نمک سیاه واقع در موقعیت جغرافیایی N3343 E5530 تا N3342 E5544 است. نمکهای انفجاری در سرتاسر دریاچه نمک خور و بیابانک تا شمال دشت کویر گسترده شده اند. وجود این اشکال برنده نمک عبور از این عرصه نمکزار را بسیار دشوار کرده است، از این رو از مناطق مرکزی آن اطلاعات چندانی در دست نیست.
این منطقه به کل فاقد پوشش گیاهی است. حتی گیاهان هالوفیت و شورپسند نیز توان رشد در این عرصه نمکی را ندارند. همچنین، به دلیل ضعف پوشش گیاهی، عدم وجود منابع آب شیرین در گستره این نمکزار، منطقه فاقد حیات جانوری است. البته در حاشیه این منطقه ممکن است حیات جانوری مشاهده گردد که بیشتر به صورت گذری است و حیات وحشی ساکن در منطقه وجود ندارد.
این عرصه نمکی از مختصات ذکر شده به طول ۵۰ کیلومتر به سمت شمال و ۱۵۰ کیلومتر به سمت شمال شرقی تا محدوده پارک ملی توران گسترده شده است و بزرگترین عرصه نمکزاری ایران را تشکیل می دهد.
علت ایجاد اشکال تیز و انفجاری نمک سیاه که در گویش بومی به کویر طبقه شهرت دارد به شرح زیر است:
اشعه مادون قرمز گرمایی که ما از خورشید یا از یک محیط گرم احساس میکنیم، همان تشعشعات مادون قرمز یا به عبارتی انرژی گرمایی است. نمک سفید موجود در سطح زمین در مناطق کویری اشعه مادون قرمز خورشید را از خود عبور میدهد. بهترین سطح برای جذب این اشعه لجنهای سیاه رنگ لایه های زیرین است. این لجنها در اثر جذب این اشعه گرم شده و منبسط میشوند. این انبساط باعث ایجاد فشار بر لایه های سطحی شده که در نهایت باعث شکسته شدن این لایه ها و خروج لجن سیاه از لایه های زیرین زمین به سطح کویر می شوند. در واقع حالت برندگی و تیزی نمک سیاه پس از خشک شدن در سطح کویر بر اثر برخورد قطرات باران همراه با مواد سیلتی باد آورده بوجود می آید. با مخلوط شدن مواد سیلتی باد آورده با لجن سیاه تا حدی شکل تیره و مات به این صفحات تیز و برنده میدهد. احتمالاً نمک سیاه قدیمی ترین نمک موجود در سطح کویر مرکزی ایران است. ولی سن حقیقی آنها روشن نیست. یک چنین نمکزاری نیز در دره Death Valley در کالیفرنیا وجود دارد که به میدان گلف شیاطین معروف است و در حدود ۲۰۰۰۰ سال از تشکیل آن میگذرد.
آدرس : استان اصفهان – کویر نمک سیاه
منبع : بزنیم بیرون
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.