هنر خیابانی یا نقاشی‌های دیواری سابقه‌ای طولانی در تاریخ دارد. از نزدیک به ۴۰ هزار سال پیش تا پایان دوره غارنشینی انسان‌های نخستین، خاطراتشان و یا آرزوهایشان را بر دیوارها و سقف غارها حک می‌کردند. و با زبان تصویر روایتگر روحیات و اتفاقات گذشته بودند. نقش‌هایی که هم روایتگرند و هم هنرمندانه. امروزه بعد از گذشتن قرن‌ها از آن زمان و با پیدایش و گسترش جوامع و ملل مختلف و شکل‌گیری شهرهای بزرگ همچنان نقش کردن بردیوار خانه (شهر) ادامه دارد.
دیوارهای سنگی غارها جایشان را به جداره‌ها و نماهای شهری داده‌اند. این سطوح وسیع و پرمخاطب٬ همچون بوم بزرگ نقاشی٬ هم می‌توانند وسیله‌ای باشند برای هنرنمایی و هم دفترخاطراتی گشوده از شهر و رویدادهایش طی دوره‌های مختلف.
چند سالی است که به لطف هنرمندان جوان و خلاق نمای شهر تهران جان تازه ای گرفته است و تماشای نقاشی های دیواری در تهران و زیبای آن ها هرکسی را به سر ذوق می آورد و حتی گاهی می تواند برای لحظاتی هم که شده باعث شوند دغدغه های زندگی روزمره در این شهر شلوغ فراموش شوند. زیبا سازی شهرهای ایران پس از پایان جنگ تحمیلی و در دهه ۷۰ و ۸۰ در شهرداری های شهرهای مختلف ایران شروع شد چرا که تا قبل از آن برای جامعه ای درگیر جنگ این کار بیش از حد غیر ضروری به نظر می رسید.
نخستین بررسی ها نشان می دهد در دهه ۶۰ دیوارنگاری در شهر تهران بر اساس شرایطی که کشور در آن قرارداشت، مفهوم مقاومت، دفاع مقدس، شهید و… را به خود گرفت. در این دوران بود که سبک نقاشی پرتره شهدا بر دیوارهای شهر وارد شد. اما در دهه ۷۰ شاهد افول و بی توجهی این هنر در شهر تهران بودیم تااینکه دردهه ۸۰ با ورود شهرداری تهران و به تبع آن سازمان زیباسازی به این موضوع سال های سعی و خطای هنرمندان برای به تصویر کشیدن مفاهیم زندگی بر دیوارهای بلند این شهر شروع شد.
دردهه ۹۰ نیز به دلیل ورود سلایق شهرداران مناطق و بسیاری از سازمان های ذی نفوذ در این بخش شاهد نقاشی تصاویری از کوه، دست و دریا در برخی از دیوارهای شهر هستیم. درواقع در این دهه شهرداری تهران با هدف پوشاندن زشتی های دیواره های کهنه و فرسوده شهر بدون اینکه به دنبال القای مفهوم خاصی در نقاشی های دیوار باشند، از این المان برای زیباسازی ظاهری دیوارها و ساختمان های شهر استفاده کردند که این شیوه و طرز مدیریت در طولانی مدت این مدل از نقاشی های دیواری را به یکسری زوائد بصری سیما و منظر شهری تبدیل کرد.
اگر اهل پیاده‌روی باشید ممکن است چند تا از این نقاشی‌ها پیدا کرده باشید. اسمش را هنر خیابانی گذاشته‌اند. نقاشی‌های دیواری ، آثار استنسیل و گرافیتی‌ها و …
هنر شهری برای اکثر مردم جذاب است. می‌گویند مشاهده‌ی این آثار در سطح شهر باعث آرامش می‌شود. برای بعضی‌ها پیدا کردن این نقاشی‌ها یک‌جور ماجراجویی است.
فهرست
مهدی قدیانلو
در سال ۱۳۸۵ شهرداری تهران فراخوان را صادر کرد و در آن از هنرمندان دعوت کرد که ایده ها و طرح های خود را برای شهرداری ارسال کنند. مهدی قدیانلو توانست برنده این رقابت شود. در آن زمان محمود شعیبی که کارشناس ارشد هنر است مدیر اداره نقاشی شهر تهران بود. نقاشی دیواری مهدی قدیانلو خلاقیتی جدید در شهر تهران ایجاد کرده است مهدی در سال ۱۳۶۰ در کرج متولد شده است او نقاشی را در رشته نقاشی در دانشگاه تهران آغاز کرد و در ادامه موفق به دریافت مدرک کارشناسی ارشد در رشته انیمیشن شد.
نقاشی‌های او اغلب در طبیعت ، صحنه‌های غیرمعمول ماننداتومبیل های پرواز دیده می شود. بسیاری از نقاشی‌های دیواری با محیط اطراف ارتباط برقرار می‌کنند . عده ای معتقدند بیشتر کارهای مهدی قدیانلو سوررئال است و سبک خاصی را دنبال می کند، اما خودش این حرف ها را قبول ندارد. او در این باره می گوید: به سبک خاصی متعهد نیستم چرا که وقتی سبک خاصی را انتخاب می کنید ناخودآگاه دچار محدودیت می شوید.
مهدی بادیه پیما
اگر گذرتان به پل کالج افتاده باشد حتما آثار جذاب او را تماشا کرده اند. پهلوانانی که تهران را بر دوش گرفته اند. نقاشی های دیواری که اشاره به فرهنگ پهلوانی ایران زمین دارند. . این نقاشی های دیواری مردان پهلوانی را شبیه به پهلوانان قدیم تهران که در میدان ها و زورخانه های شهر دیده می شدند به نمایش گذاشته است، پهلوانانی که بنابر خصوصیت های اخلاقی اشان وظیفه نجات و دفاع از مردم را داشته اند و حالا گرافیتی مهدی بادیه پیما همین حس را القا می کند؛ پهلوانانی که پل کالج تهران را از فرو ریختن نجات داده اند. امروزه چنین نقاشی های خیابانی تبدیل به بخشی از جاذبه هایی گردشگری شهرها می باشند و رفته رفته محبوبیت آن ها در جهان در حال افزایش است. چندی پیش Giuseppe Pasetto عکاس ایتالیایی از این نقاشی دیواری عکس گرفت و موجب شد شهرت آن جهانی شود.
لاله اسکندری
هیچ کس نیست که در خیابان های تهران قدم زده باشد و برق کاشیکاری های زیبای نقاشی های خیابانی لاله اسکندری را ندیده باشد. می توان گفت او اولین زنی است که به عنوان پیمانکار با شهرداری تهران قرارداد بست تا به چهره خاکستری خیابان های تهران رنگ های زیبا بپاشد نظر خودش را درباره ایده جان بخشی به تهران بخوانید.
اسکندری درباره هدف خود از اجرای پروژه‌های هنری در سطح شهر گفت: هدفم این بود که یک فضای رنگی به شهر خاکستری‌ام بیاورم. فکر کردم کاری کنم که سال‌ها روی دیوارها بماند. برای این کار از نقشه‌ها و طرح‌هایی استفاده کردم که یادآور فضاهای تاریخی خودمان باشد. به عنوان مثال از نقوش مینیاتور استفاده کردم. دوست داشتم با طرح‌های خوب و ایجاد فضاهای جدید هنر کاشیکاری را دوباره احیا کنم.
مانلی منوچهری
مانلی منوچهری هم هنرمندی‌ست که به سفارش شهرداری‌ها به دیوارهای تهران و سایر شهرستان رنگ و آب می‌بخشد.منوچهری معمولاً نقاشی‌هایش را طوری پر از درخت و پرنده و اسب و مردم میکند تا عین رویا به نظر برسند. رهگذرانی که هر روز از بزرگراه بسیج می گذرند با آمدن بهار طرحی را روی این دیوارها دیدند که کاری بود از مانلی منوچهری. او گرافیک و تصویر سازی خوانده و نقاشی اش با شعر همراه است. او یکی از هنرمندانی است که دیوارهای شهر را تابلوی نقاشی کرده اند. او متولد سال ۱۳۵۳ است و کارشناسی ارشد تصویر سازی دارد.نقاشی‌های دیواری مانلی منوچهری شبیه دنیاهای تخیلی‌ای هستند که می‌خواهند بر روی دیوارهای تهران زنده شوند.
ابرسک
طرح‌های شابلونی ابرسک در تهران معروف هستند. اگر اهل تهران‌گردی باشید حتماً آثار ابرسک یا ابراهیم اسکندری به چشمتان خورده. ابرسک به روش استنسیل بازیگران معروف و چهره‌ها و سمبل‌های تهران را بر دیوارها می‌کشد.
گویا ابرسک با این کار قصد دارد تاریخچه‌ی تهران را بر روی دیوارها حک کند. تا دیوارهای تهران تبدیل به حافظه‌ی فرهنیگ مردمش شود.
چندین پروژه هم به سفارش شهرداری انجام داده که شاید به چشمتان خورده باشد. از جمله کیوسک خاطره‌‌انگیز روبروی اداره‌ی مخابرات که یک مجسمه با گوشی تلفن در آن قرار گرفته. و البته صندوق پست روبروی موزه‌ی ارتباطات با آن مجسمه‌‌ی معروف در حال انداختن نامه.
شوآتیر
شوآتیر شخصیت مرموزی است که آثار استنسیل او بر روی دیوارهای تهران به چشم می‌خورد. تصویر تختی کشتی‌گیر محبوب ایرانی، مصدق نخست‌وزیر دوران پهلوی، و عباس کیارستمی کارگردان مشهور ایرانی.یکی از آثار مشهور شوآتیر بازآفرینی مونالیزا است. خودش در باره‌ی اثر مونالیزا در ایسنتاگرام این‌طور توضیح داده که: «دیدم مونالیزا گرونه . شاید نتونید بخریم . لوور دوره شاید نتونید بریم یه دونه ساخت وطن شو بزنم تو خیابونای تهرون واسه دل خودمون.»
نگین احتسابیان
نگین احتسابیان هنرمندی است که با آثار رنگارنگش به دیوارهای سیمانی پایتخت جلا می‌بخشد.نقاشی‌های دیواری از روستاهایی آرام و تابستانی و تصاویری از اسطوره‌ی درخت حیات.اگر خیلی اهل پیاده‌روی در تهران باشید ممکن است مونالیزای ایرانی او را بر روی دیوارها شکار کرده باشید. مونالیزایی با دماغی عملی و گونه‌های کاشته شده!
میرزابابا اصفهانی
میرزا بابا نقاش نیمه اول سدهٔ سیزدهم هجری در دوره قاجار و از بنیان‌گذاران شیوهٔ پیکرنگاری درباری و مکتب نقاشی قاجار است. وی از کسانی بود که باعث رواج فن رنگ‌روغن در ایران شد. او نخستین نقاش‌باشی دربار قاجار است.آثار میرزا معمولاً با رنگ‌های زمینی خلق می‌شوند. رنگ‌هایی تیره و خنثی که در طبیعت موجودند. مثل طیف‌هایی از خاکستری، بژ، قهوه‌ای و سبز و قرمز تیره.سبک میرزا مخاطب را به یاد نقاشی‌های غارنشین‌ها می‌اندازد که به سبکی مدرن و سورئال کشیده شده‌اند.
بلک هند
بلک هند (انگلیسی: Black Hand) هنرمند دیوارنگار اهل ایران است. گاردین از او با عنوان بنکسی ایران نام برده‌است.گرافیتی‌های بلک هند معمولاً پیرامون سکسیسم، مسائل اجتماعی و تحولات خاورمیانه است.خیلی از کسانی که علاقه به لقب گذاری دارند و هیچ گاه نمیتوانند درک کنند که یک نفر میتواند برند خودش باشد، بلک هند را بنکسی ایرانی می نامند، بلک هند را به طرح‌های انتقادی‌اش می‌شناسیم. آثاری با کنایه‌های اجتماعی و سیاسی به موضوعاتی مثل نفت، محیط زیست، فروش کلیه و مساله غزه. هنرمند(بلک هند) می‌گوید که اثرهای «بنکسی» تاثیر زیادی بر او گذاشته و الهام بخش او بوده است.« از بنکسی یاد می‌گیری. بنکسی یکی از مهم‌ترین و جدی‌ترین هنرمندان خیابانی است که به دایرة المعارف زنده‌ی نقاشی دیواری تبدیل شده است.»
سفارت آمریکا
سفارت سابق آمریکا که بعد از انقلاب به لانه جاسوسی معروف شده است، به خاطر نقاشی‌های دیواری‌اش معروف است. خیلی از توریست‌های خارجی که به ایران می‌آیند تاکید دارند با این دیوار عکس یادگاری بگیرند. جمجمه انسان یکی از طرح‌های محبوب در نقاشی‌های قدیمی و جدید است. در یکی از آثار جدید تعدادی جمجمه در دریایی از خون اطراف چشم ایزدی به تصویر کشیده شده اند. در نقاشی دیگری جمجمه‌ها جایگزین ستاره‌های پرچم آمریکا شده اند و تک تیرانداز‌ها در بین نوار‌های آبی پنهان شده اند که ظاهرا به جنگ‌های طولانی آمریکا در کشور‌های اسلامی اشاره میکند. در نمونه قدیمی موشک‌های کروز جایگزین نوار‌های آبی پرچم شده بودند. مجسمه آزادی نیز در بین نقاشی‌های جدید قرار دارد. در نمونه جدید بازوی مجسمه قطع شده است و به جای صورت یک جمجمه مشاهده می‌شود.
البته این نقاشی‌های دیواری در چهلمین سال تصرف سفارت آمریکا، از نو طراحی شدند. طرح‌هایی ضدآمریکایی که با رنگ‌های پرچم آمریکا کشیده شده‌اند. جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۴ نوامبر امسال هم زمان با چهلمین سالگرد اشغال سفارت آمریکا در تهران مجموعه‌ای از نقاشی‌های جدید را در دیوارهای اطراف ساختمان سفارت خانه قدیمی رونمایی کرد. آثار قدیمی چهره ترسناکی از قدرت آمریکا به تصور می‌کشیدند. در حالی که نقاشی‌های جدید تلاش می‌کنند که دولت آمریکا را به سبکی نو به سخره بکشند. آثار جدید همچنین در مقایسه با الگو‌های سابق روشن‌تر هستند.
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.