نقش نوروز در توسعه گردشگری

تاریخ خبر : ۱۳۹۳/۰۱/۰۵ – خبرگزاری میراث فرهنگی – گردشگری – برای توسعه گردشگری و امر مسافرت حتماً می بایست به مسئله فرهنگ توجه خاصی مبذول داشت. منظور از فرهنگ پدیده های معنوی هنری و علمی است که شناخت آنها در پیشرفت اقوام و اجتماعات مختلف اثر به سرایی داشته و در عین حال وسیله بسیار موثری است برای جلب توجه گردشگرانی که علاقمندند آثار و فرهنگ هر قومی را از نزدیک مشاهده نمایند. یقیناً برای ما ایرانی ها عید نوروز با ابعاد فرهنگی گسترده خود و آداب و رسوم متنوع مربوط به آن از بهترین جاذبه های گردشگری به شمار می اید که می تواند گردشگران زیادی را از نقاط مختلف جهان به سوی خود جلب کند. قدر مسلم تنها از راه آشنا شدن فرهنگ ها با یکدیگر است که دشمنی ها به دوستی مبدل می شود، این هنر بزرگ از جهانگردی یعنی از مسافرت و گردشگری به دست می آید انسانها نمایندگان فرهنگ های گوناگون اند، تماس رو در روی این نمایندگان تماس رو در روی فرهنگ هاست و از این تماس رو در رو است که غنای فرهنگی پدید می آید.

برگزاری جشن های نوروزی که از ویژگی های این سرزمین است در هر منطقه ای از کشور دارای ابعاد متنوعی است که یکی از زیباترین جلوه های آن سفر و گردشگری است انجام مراسم نوروز یکی از برجسته ترین سنت های باستانی ایران است که در نقاط مختلف کشور مورد توجع، تحقیق و بررسی قرار گرفته است. تکرار نوروز کوششی برای مهار کردن لحظه ها است، لحظه های پاکی و راستی، قانون ازلی و ابدی آفرینش یعنی قانون راستی و تکرار و بازگشت نوروز برای نگهبانی از آن قانون است. آشتی و دوستی و مهربانی این لحظه ها را نگه می دارند و سیاهی کینه و قهر و دشمنی اهریمنی را به دور می ریزند. نام این تلاش در فرهنگ دیرپای ایرانی ( خانه تکانی ) است. تنها خانه ای که در ان زندگی می کنیم. رنگ و صفا نمی گیرد و تنها از خشت و گل گند زدایی نمی کنند بلکه خانه دل را در زلال راستی و پاکی می شویند و آن را به نور مهر و صفا صیقل می دهند. دل جایگاه یزدان است، خانه خداست و این خانه باید پاک تر باشد.

آنچه که تحت عنوان مراسم و جشن های نوروزی در گوشه و کنار این سرزمین پهناور برگزار می شود، می تواند به عنوان جاذبه های فرهنگی به مسافران و گردشگران داخلی و خارجی معرفی و عرضه شود و آن دسته از ویژگی های نوروز که می تواند منجر به امر مسافرت شود شامل مواردی است که به اختصار به آنها اشاره می شود:

اعتقادبه دیدار اماکن متبرکه و زیارتگاهها، بسیاری از مسافران نوروزی را به سمت خود جلب می کنند این دسته از مسافرین، زیارت بارگاه پیشوایان مذهبی و اولیاء خدا رابه هنگام تحویل سال زمینه ساز تکامل روحی و معنوی خود دانسته وبه این وسیله از خدای خود هدایت به سوی رستگاری رامی طلبند. باز شدن دایره خویشاوندی در نتیجه تغییرات اجتماعی در دهه های اخیر موجب شده است که بسیاری از جوانان همسرانشان را از خانواده های غیر اهل دیار خود انتخاب نمایند و این امر موجب دید وبازدیدهای بین خویشاوندان سببی جدید می شود و خود، انگیزه دیگری برای سفرهای نوروزی است. بازگشت به زادگاه در ایام نوروز در بین بسیاری از مهاجرینی که در جستجوی کار به شهرهای بزرگ آمده و اسکان یافته اند بسیار رایج و متداول است و همه ساله با شروع فصل بهار و فرا رسیدن نوروز اینگونه افراد برای گذراندن اوقات فراغت خود و استفاده از تعطیلات و دیدار خویشاوندان اقدام به سفر می نمایند که همین سفرها به نوبه خود شاخه ای از گردشگری داخلی محسوب می شود. مردم ایران بر اساس باورها و اعتقاداتشان که ریشه در فرهنگ و مذهب آنها دارد، بر این باورند که باید وقت تحویل سال را در کنار خانواده خود بگذرانند و به دید و باز دید دوستان و آشنایان بپردازند، بدین لحاظ در تعطیلات نوروز بخش عظیمی از مسافران و گردشگران را همین گروه تشکیل می دهند و تعداد وسائط نقلیه ای که برای سفر به شهرها، روستاها و مناطق مختلف کشور مورد استفاده قرار می گیرند به چندین برابر افزایش می یابد، به همین جهت نوروز به عنوان یک عنصر فرهنگی نقش قاطع خود را توسعه صنعت گردشگری ایفا می کند.

افزون بر این جاذبه های گردشگری اعم از جاذبه های تاریخی، فرهنگی، مذهبی و جاذبه های طبیعی مورد علاقه گردشگرانی است که در ایام نوروز به نقاط مختلف کشور سفر می کنند.

سرزمین ایران به دلیل قدمت تاریخی و تکاپوی مستمر اجتماعی و فرهنگی خود جاذبه های متنوعی را داراست که می تواند طیف وسیعی از توقعات و نظرات گردشگران را تامین نماید، هر جهانگردی که به ایران سفر می کند می تواند با توجه به اهداف ذوق و برنامه های خود در ایران دیدنی های مورد نظر خود را باز یابد. نباید فراموش کرد که بهترین راه شناخت سرزمین و مردم هر کشوری آشنایی با مردم کوچه و بازار و برقراری ارتباط مستقیم با آنان است. خانواده های ایرانی اصولاً مهمان نواز و گشاده روی هستند. با زمینه مختصر آشنایی می توان به درون خانواده ایرانی راه یافت و از چگونگی زندگی، معیشت، طرز تفکر و بینش اجتماعی آنان و بسیاری دیگر از خصوصیاتی که در نوشته ها نگنجد آگاه شد. در این میان، نوروز و آیین ها و رسم های مربوط به آن میزان قابل توجهی ابعاد گوناگون جاذبه های فرهنگی و طبیعی ایران را در بر دارد و می تواند پاسخگوی بسیار از خواسته های جهانگردان باشد.

مراسم نوروزی جهانگردان را با ژرفای فرهنگ ایرانی آشنا می کند و پیام دوستی مردمان این سرزمین را با ذهن و خاطره آنها به سرزمین دیگری می فرستند.

در این راستا و به منظور توسعه هر چه بیشتر صنعت گردشگری و همچنین آیین نوروز باستانی توجه به موارد زیر از اهمیت بسزایی برخودار است:

۱-مدیریت سفر توسط خانوارها و هموطنانی که قصد سفر به سایر مناطق کشور را دارند:

الف) برنامه ریزی سفر ؛ قبل از انتخاب مقصد و مسیر مسافرت.

ب ) انتخاب مناسب وسیله نقلیه ؛ از لحاظ ایمنی و کاهش هزینه و ایجاد آرامش و آسایش در طول سفر.

ج ) مشخص بودن طول مدت اقامت و مدت سفر.

د ) تعیین و رزرو محل اسکان و اقامت قبل از سفر.

ه ) قبل از سفر تحقیق و بررسی مسیرهای گردشگری و جاذبه های مورد بازدید و به همراه داشتن اطلاعات مورد نیازدر طول مسافرت.

و ) انتخاب مناطق ناشناخته و کمترشناخته شده برای سفر.

ز ) اهمیت به شناخت میراث کهن و تاریخ و تمدن در طول سفر.

ح ) استفاده و لذت از زیبائیها و محیط طبیعی و انسانی پیرامون مسیر سفر.

ط ) دریافت اطلاعات آب وهوایی مقصد سفر از طریق سامانه سازمان هواشناسی .

ی ) مستند نگاری از خاطرات سفر و زیبائی های مناطق و مجموعه های مورد بازدید.

ک ) اهمیت گذاردن و تلاش در جهت حفاظت و صیانت از محیط زیست طبیعی و احترام گزاردن به ویژگیهای فرهنگی و اجتماعی و اعتقادات و ارزشهای جوامع محلی و میزبان.

۲- بخش خصوصی متولی سفر:

الف) معرفی امکانات و خدمات قابل ارائه به مسافرین نوروزی.

ب ) تنوع در ارائه بسته های تورهای داخلی و خارجی و ایجاد انگیزه برای مسافرین.

ج ) آشنا نمودن مسافرین با قرارداد فروش تور و خدمات قابل ارائه و کلیه هزینه های مربوطه تا در صورت عدم ارائه خدمات مناسب بتوان از طریق مراجع ذی ربط حق و حقوق خود را پیگیری نمایند.

د ) آگاه نمودن مسافران از مسافرت با تور به لحاظ ایمنی، آرامش و کاهش هزینه و صرفه جویی در وقت با فرهنگ سازی، آموزش، اطلاع رسانی و اعتماد سازی.

ه ) استفاده از راهنمایان مجرب در تورها و بهره مندی از راهنمایان محلی برای مناطق کمتر شناخته شده.

و ) ایجاد رقابت در ارائه خدمات قابل عرضه به مسافرین با توجه به استاندارها و ضوابط مربوطه.

ز ) استفاده از فرصت ایام نوروز برای معرفی مراکز خدماتی و موسسات گردشگری در طول ایام سال و جذب مشتریان وفادار.

ح ) در دسترس قراردادن اطلاعات و خدمات و به روز نمودن آنها و ایجاد محیطی شاداب و سرزنده و افزایش کیفیت خدمات قابل ارائه.

ط ) آموزش کارکنان و دست اندرکاران شاغل در مراکز اقامتی و پذیرایی، آژانس ها و سایر مجموعه نسبت به وظایف مربوطه.

ی ) ایجاد اعتماد سازی و جلب رضایتمندی و اطمینان در بین مسافرین به منظور برندسازی در خدمات آژانس ها و مراکز اقامتی و پذیرایی.

۳- متولیان گردشگری در بخش دولتی:

الف) ایجاد ستاد مرکزی هماهنگی سفر در سطوح ملی، منطقه ای و محلی با حضور تمامی دستگاههای مرتبط با مقوله سفر و گردشگری به منظور برنامه ریزی برای ارائه خدمات به مسافرین نوروزی و هم افزایی وخدمات رسانی بهینه نه تنها در ایام نوروز بلکه در طول سال.

ب ) فعال نمودن کمیته استقبال از مسافرین نوروزی و استقرار آن در شهرداریهای سراسر کشور به منظور پاکیزگی و آراسته نمودن محیط شهری و برپایی ایستگاههای راهنمای مسافرین جهت استقرارآنان در مراکز اقامت موقت و دائمی و پذیرایی از آنها.

ج ) ارائه خدمات امداد و نجات و راهنمایی مسافرین در مسیرها و مبادی ورودی به شهرها با محوریت جمعیت هلال احمر.

د ) ارائه خدمات بهداشتی و درمانی و برپایی درمانگاههای سیار و موقت در محل کمپ های مسافرین با محوریت اورژانس کشور.

ه ) ارائه خدمات انتظامی، امور حمل و نقل و ترافیکی و ترددهای بین راهی با محوریت نیروی انتظامی.

و ) معرفی جاذبه های ناشناخته و کمتر شناخته شده گردشگری و برنامه های ویژه نوروزی در سراسر کشور با محوریت صدا و سیما.

ز ) ارائه اطلاعات راهها و شرایط آب و هوایی سراسر کشور و مسیرها و مقاصد اصلی گردشگری با محوریت سازمان هواشناسی.

ح ) ارائه خدمات در مناطق روستایی و عشایری و آمادگی برای پذیرایی از مسافرین در این مناطق با محوریت معاونت دهیاریهای کشور.

ط ) ارائه خدمات اقامتی و پذیرایی، تورگردانی و راهنمایی مسافرین نوروزی با محوریت بخش خصوصی اتحادیه هتلداران، انجمن دفاتر خدمات مسافرتی و جامعه راهنمایان ایرانگردی.

ی ) برپایی نمایشگاههای معرفی جاذبه های گردشگری، سوغات و صنایع دستی، برنامه های ویژه فرهنگی با هدف ایجاد انگیزه و جذب مسافرین در مناطق مختلف.

ک ) توسعه مراکز اقامتی دائم و موقت و سازماندهی کمپینگ هایی که از سالهای گذشته ایجاد گردیده اند با هدف ارائه خدمات و توسعه سفرهای ارازان برای اقشار کم درآمد، ساماندهی چادرهای مسافرتی در این مکانها با ارائه کلیه خدمات ضروری اعم از آب، برق، بهداشت، امنیت، بازارچه های محلی و … در آن فعال می باشند.

ل ) توسعه وارائه خدمات اقامتی در کمپینگ هایی که با محوریت بخش خصوصی و شهرداریها با ساخت و نصب کانکس های اقامتی یک و دو خوابه که در شهرهای شیراز، اصفهان، مشهد و استانهای شمالی و … فعال شده اند.

م ) تمرکز بر روی توسعه و تجهیز و خدمات رسانی درمکانهای مشخص شده برای ایجاد کمپینگ های موقت و دائم و حتی استفاده از سالنها و مکانهای سرپوشیده بخش های دولتی و خصوصی برای نصب و استقرار چادربه منظور جلوگیری از نصب و استقرار چادر در سطح شهر و میادین و معابر.

ن ) نظارت مستمر بر عرضه کلیه خدمات نوروزی که از سوی دستگاهها و سازمانهای دولتی و خصوصی به مسافرین ارائه می گردد با محوریت سازمان تعزیراتی و بازرسی اصناف.

س ) در کنار ستاد مرکزی هماهنگی سفر بایستی در سطح ملی، منطقه ای و محلی ستاد مدیریت بحران نیز با هدف آمادگی و خدمات رسانی به مردم در صورت بروز شرایط نامساعد جوی، برف و بوران و سیل یا زلزله و سایر حوادث و دخدادهای طبیعی به موقع بتوانند با توجه به حجم عظیم مسافرتهای میلیون در کشور بتوانند در خدمت مردم و مسافرین نوروزی باشند.

«منوچهر جهانیان» رییس دانشگاه گردشگری