موزه باستان شناسی ابهر شامل ۴ بخش آثار دوره‌ی تاریخی و پیش از تاریخ، آثار دوره‌ی اسلامی، کتاب‌ها، سنگ نوشته‌ها و کتیبه‌هاست که عمده‌ی این آثار متعلق به هزاره‌ی اول هستند و بیشترین پراکندگی آثار در محوطههای تاریخی ابهر نیز متعلق به این دوره است. در موزه باستان شناسی ابهر ۲۴۸ قلم آثار باستانی از دوره های مختلف تاریخی برای بازدیدعلاقه مندان وجود دارد که این اقلام در نوع خود بی نظیر است.موزه باستان شناسی ابهر در محدوده مقبره پیر احمد زهرنوش ابهر واقع شده است. موزه باستان شناسی ابهر دومین موزه‌ی باستانشناسی استان است که در بقعه‌ی «پیراحمدزهرنوش» در انتهای خیابان ۱۷ شهریور ابهر واقع شده است.
بقعه پیر زهرنوش در حاشیه جنوبی شهر ابهر واقع شده است. این بقعه که آرامگاه سه تن از بزرگان ابهر با نام‌های ابوبکر محمد بن عبدالله ابهری، مولانا شیخ شهاب‌الدین ابهری و مولانا قطب‌الدین احمد ابهری معروف به پیر احمد زهرنوش است، در کنار موزه باستان شناسی ابهر قرار گرفته و به گفته برخی از صاحب نظران بر روی بقایای خانقاهی که متعلق به قرن چهارم هجری بوده، ساخته شده است.- بخش تاریخی : در این بخش اشیاء مکشوفه از هیدح ابهر شامل ظروف سفالی ساده ، آبریز سفالی ،کوزه سفالی ،خنجر مفرغی مربوط به عصر آهن و هزاره اول ق م دیده می‌شود . همچنین انواع ،بازوبند مفرغی ،حلقه مفرغی و ظروف سفالی دوره اشکانی در ویترین‌ها دیده می‌شود .
– دوره اسلامی : در این بخش انواع ظروف سفالی از قرن ۴ ه ق تا دوره قاجار در موزه قرار دارد . همچنین اشیاء مکشوفه از سلطانیه شامل پی سوز ساده و بشقابی و ظروف لعابدار نیز در موزه وجود دارد . در این بخش انواع کتب خطی از دوره تیموری تا قاجار با موضوع مذهبی و نجوم ،انواع تفنگهای دوره قاجار ، انواع سکه‌های دوره سلجوقی ،ایلخانی ،صفوی و قاجار و … در ویترین‌ها به نمایش گذاشته شده است . همچنین تعدادی از ظروف مسی قلمزنی دوره قاجار ساخت زنجان نیز در ویترین‌های دوره اسلامی در معرض نمایش است .
– بخش سنگ نوشته‌ها : تعدادی از سنگ مزارهای مکشوفه از روستای دره سجین ابهر و روستای فلج خرمدره مربوط به دوره قاجار و یک نمونه سنگ مزار دوره تیموری مکشوفه از صائین قلعه ابهر نیز در این بخش در معرض نمایش است .همچنین اشیاء اهدایی از سوی اهالی ابهر در این بخش دیده می‌شود .
دیوار خارجی بنا که از آجر و با نقش ساده ساخته شده است ، دارای پیش و پس سازی هایی است که جلوه خاصی به مجموعه بخشیده است پلان این اثر تاریخی هشت ضلعی می‌باشد که گنبد یک پوش آن با هنرمندی تمام اجرا گردیده است . تبدیل فضای هشت ضلعی به سطح و محیط مدور برای اعمال گنبدزنی به مدد فیلپوشهای متقارن که مزین به قاببندیهای زیبای گچ‌بری شده‌ایست انجام پذیرفته است.
همچنین برای تعدیل دما و رطوبت و تامین نور و روشنایی و بخشهایی از بدنه این فیلپوشها نورگیرهایی جا گرفته‌اند . در داخل بقعه و زیر گنبد ، در چهار گوشه ، چهار ترنبه زده شده و طرح چهار ضلعی به هشت ضلعی تبدیل گشته است . در طاقنماهای میان هر دو ترنبه نور گیری جا سازی شده است .
بر فراز بقعه ، گنبدی مخروطی شکل بر پا شده که به زیبایی این مجموعه افزوده است. بنا ، از آثار قرن نهم شناخته شده وتوجه به نقشه بنای موجود و نگاهی به متون تاریخی نشان می‌دهد که این مجموعه دارای دو کارکرد متفاوت بوده است.
وجود سردابه در داخل گنبد خانه نشانگر استفاده از این بخش به عنوان یک مکان تدفینی است. هر چند به دلیل حفریات غیر مجاز امروزه اثری از قبر یا قبرهای احتمالی باقی نمانده است، اما شکل سردابه در زیر یک گنبد خانه به عنوان یک مکان تدفینی همواره در معماری دوران اسلامی مورد استفاده قرار گرفته است.
این بنا در سال ۱۳۶۵ تعمیر و با شماره ۹۸۱ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. از فضای مجاور این آرامگاه هم اکنون به عنوان اداره میراث فرهنگی استفاده می شود.
منابع:بزنیم بیرون-خبرگزاری ایسنا-خبرگزاری جمهوری اسلامی
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.