ارگ علیشاه تبریز که به عنوان مسجد و بعدها به عنوان قلعه کاربری داشته اکنون نیز از بلندترین دیوارهای تاریخی بر جای مانده در ایران است که بیش از ۷۰۰ سال قدمت دارد طوری که هنوز هم صلابت و شکوه تاریخی آن شگفتی هر ببینده ای را به خود جلب می کند.
ارگ علیشاه از قدیمی ترین ارگ‌های کشور بوده و در زمان کهن تنها بنای بلند تبریز بوده که از خارج از شهر هم قابل رویت بوده است، این بنای زیبا حدود ۳۱ متر ارتفاع و پهنای ۳۰.۱۵ متر دارد طوری که طاق استوانه ای آن را فراتر از طاق کسری (ایوان خسرو یا طاق کسری یا ایوان مدائن برجسته‌ترین یادگار شاهنشاهی ساسانی، در تیسفون واقع در کشور عراق) می دانند.
قدم زدن در سنگ فرش اطراف ارگ و محوطه تاریخی آن حس به یادماندنی را در رهگذران و میهمانان نوروزی بر جای می گذارد، هنوز هم معماری و عظمت ارگ تحسین ببینندگان را برمی انگیزد که با وجود گذشت صدها سال هنوز هم استواری آن ضرب المثل مردمان این دیار است.
«شاردن» سیاح فرانسوی در خصوص عظمت این بنا که در دوره صفوی از آن دیدن کرده است، می گوید:« بنا به قدری بزرگ و عظیم و بلند بود که من احساس کردم اگر دست خود را بلند کنم، می توانم ستاره ها را بچینم.
روزگاری باروهای این قلعه مقر مشروطه چی ها بوده و سمبل مقاومت شهر شناخته می شد، و در دوره قاجار نیز سربازخانه بوده البته نخستین کاربری ارگ علیشاه به عنوان مسجد بوده اما بعدها و در زمان قاجار به عنوان انبار غلات و انبار مهمات مورد استفاده قرار گرفته است، متاسفانه زلزله‌های پیاپی و شدید در تبریز، بخش زیادی از این ارگ را از بین برده و امروزه یک دیوار از آن باقی مانده است، اما همین دیوار نیز نمایانگر جلال و شکوه این بنای بی‌نظیر است.
صلابت ارگ علیشاه تبریز شاهکار معماری اسلامی
ساخت بنای ارگ علیشاه در سال ۷۱۶ هجری قمری در زمان سلطنت محمد خدابنده (تاج الدین علیشاه جیلانی) و به دستور وی آغاز شد و در سال ۷۲۴ هجری قمری به اتمام رسید که یکی از شاهکارهای هنر معماری اسلامی می باشد که عظمت آن در هنر معماری و بناهای اسلامی کم نظیر است.
همه ساله هزاران نفر گردشگر داخلی و خارجی از این بنای با عظمت دیدن می کنند این بنا که در محافل و کتب تاریخی نمایه ای ویژه از تبریز کهن است، سبک معماری به شیوه آذری دارد و معمار آن استاد فلکی تبریزی ذکر شده است.
ارگ علیشاه یکی از بلندترین دیوارهای تاریخی کشور است که در ضلع جنوبی تقاطع خیابان امام خمینی و فردوسی قرار دارد و مصلای بزرگ تبریز در این مکان ساخته شده است.
این بنای عظیم بر اثر زمین‌لرزه های متعدد ۴۰۰ سال اخیر، در گذر زمان و همچنین اوایل انقلاب تا حدودی تخریب شده است.
امروزه تنها بخشی از دیوارهای عظیم و محراب بسیار بلند شبستان جنوبی این مسجد بر جای مانده است که خود موید شکوه و آبادانی آن در گذشته است و دیوارهای موجود در حقیقت تشکیل دهنده ایوان تاق پوش و حمال تاقی استوانه‌ای عظیمی بوده است که فضای به وجود آمده به عنوان شبستان و عنصر اصلی مسجد علیشاه به شمار می رفته است.
پایگاه مرمت ارگ علیشاه در طول سال فعال است
مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری آذربایجان شرقی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: پایگاه مرمت این اثر تاریخی در طول سال همواره فعال است.
احمد حمزه زاده ادامه داد: فعال بودن دایمی پایگاه مرمت ارگ علیشاه ضرورت است تا این بنای باشکوه همیشه سرپا بایستد.
وی یادآور شد: طرح نورپردازی ارگ علیشاه سال گذشته به پایان رسیده و اکنون شب ها جلوه خاصی به این اثر ماندگار می دهد.
امسال ۱۱هزار نفر از ارگ علیشاه تبریز دیدن کردند
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: طاق استوانه ای آن را فراتر از طاق کسری معرفی می کنند. ارتفاع آن ۳۱متر، پهنا ۳۰.۱۵ متر، ضخامت ۱۰.۴۰ متر و پی ها متناسب با سازه های بالا عمیق و حجیم است.
به طور متوسط در تعطیلات نوروزی امسال بیش از یازده هزار نفر گردشگر داخلی و خارجی از ارگ دیدن کردند.
علیرضا بایرامزاده ادامه داد: ۲ راهنمای گردشگری در این مکان استقرار یافته که از ساعت ۹ صبح تا بعد از اذان مغرب به سئوالات گردشگران پاسخ داده و میهمانان نوروزی را راهنمایی می کنند.
وی با بیان اینکه این اثر تاریخی مربوط به سده هشتم هجری قمری است، گفت: ارگ علیشاه جزو مکان هایی است که در مرکز تبریز واقع شده و مورد توجه گردشگران قرار دارد.
بایرامزاده افزود: البته بازدید از این مکان بلیط فروشی ندارد. رایگان است به همین دلیل در رتبه بندی تعداد بازدیدکنندگان آثار تاریخی قرار نمی گیرد.
ارگ تبریز و محوطه باستانی آن در ۱۵ دی ۱۳۱۰ خورشیدی به شماره ۱۷۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. نقشه حریم استحفاظی قانونی و ضوابط حفاظتی آن در نشست ۲۹ خرداد ۱۳۵۷ شورای حفاظت آثار تاریخی اداره کل حفاظت آثار تاریخی مشخص و مورد تأیید اعضا قرار گرفته است.
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.