روستای عمادده

جاده شهرستان لار- بندر عباس را که پی گیری، از دو راهی روستای کرمستج عبور می کنی و روستای هرمود صحرای باغ نیز، به یک دوراهی می رسی سویی به بستک و بندر عباس و دیگر سو بخش صحرای باغ. آن را پی گیری از روستاهای زروان، دشتی، خلور، دهمیان، باغ و کارگاه از توابع دهستان صحرای باغ و چند آبادی دیگر می گذری در فاصله تقریبا” یکصد کیلومتری شهرستان لار، آبادیی را می بینی

چونان طفلی که در دامان دایه خود سربر زانوان او دارد در دامان کوهی عظیم و ستبر آرام گرفته، آن کوه عظیم را گاوبست می خوانند با ارتفاعی در حدود ۲۱۶۵ متر، یکی از مرتفع ترین قلل زاگرس جنوبی با گنجینه ای از مواد معدنی، گیاهان دارویی و جنگلی بکر از انواع درختان کوهی منطقه زاگرس جنوبی. به آن آبادی که رسیدی احساس می کنی همه چیز طعم خاک دارد و بوی خاک می دهد که رنگ خاک هم دارد و آفتاب نیز، سهم خاک و آفتاب در این آبادی نادیده نیانگاشتنی است حتی در چهره مردمانش، مردمانی چونان خاک، خاکی و افتاده وچونان آفتاب بلند همت و خونگرم و صمیمی. این آبادی با جمعیتی در حدود ۵۰۰۰ نفر در دشتی وسیع در پای کوه گاوبست نهاده با زمستانی تقریبا” معتدل و گاهی سرد که سرمایش هراز چندگاهی تا مغز استخوانت نفوذ می کند با بادی موسوم به سوم و تابستانی گرم و سوزان ، تابستان این جا را با هوای گرم و تش بادش می شناسند و گاهگاهی اگر بخت یاری کند بارشی پراکنده و سیل آسا موسوم به چل پسینی. این جا همه چیز خاکی است، آفتابی است و تش باد نیز حاصل تعامل خاک، آفتاب و باد است. این جا عمادده است یا همان میده در لهجه محلی، روستایی به یادگار از پیشینیان ، مانده از نسلهای بسیار دور با کوله باری از ناگفته ها که اکنون خسته و کوفته کوله بارش را به کناری نهاده و خود در پای آن آرام گرفته و در خوابی عمیق فرو وفته و گاهگاهی پلکهای خسته را می گشاید و با نیم نگاهی به رهگذران برگی دیگر از تاریخ این آبادی را ورق می زند. روستایی کهن که هر خشت و گلش حکایتی در دل نهفته دارد و ناگفته .

· پیشینه تاریخی روستای عمادده

از زمان تاسیس روستای عمادده که در گویش محلی ” میده (maideh)” خوانده میشود اطلاعات دقیقی در دست نیست به طور کلی می توان از نظر تاریخی سابقه این روستا را به دو دوره تقسیم نمود:
دوره اول دوره پیش از اسلام : این روستا سابقا” استاس estas یا آستاس astas خوانده می شده که هم اکنون نیز خرابه های این روستای قدیمی در ۲۵ کیلومتری غرب روستای کنونی وجود دارد.

از طرفی دیگر اگر بپذیریم که ساکنان غار شگرف و باستانی بنوو که در جنوب روستا در دل کوههای گاوبست وجود دارد با اهالی استاس در ارتباط بوده اند و دلایل دیگر میتوان سابقه بسیار طولانی تری را برای استاس متصور بود. در ضمن اینکه می توان گفت با توجه به شواهدی این روستا از رونق و آبادانی خاصی در این دوره برخوردار بوده است.
دوره بعد از اسلام: آنچه در این خصوص می توان گفت عده ای ازاهالی استاس قدیم با ورود اسلام به منطقه لارستان اسلام را پذیرفته و مسلمان شده اند و گروهی دیگر از جمله گبریان ساکن بنوو منطقه را ترک و در جاهای دیگر سکنی گزیده اند. در این دوره آنچه باعث پر رونقتر شدن این آبادی گردید ورود شاه سیف الله قتال به این روستا بوده که علاوه بر تاثیر گذاری بر آبادانی استاس قدیم منطقه لارستان و به طور کلی جنوب ایران را نیز تحت تاثیر قرار داده و از این زمان بود که روستای استاس به عمادده یا ده عمادالدین یا عمده البلاد تغییر نام پیدا میکند.
چنانکه که ذکر شد این روستا سابقا” استاس خوانده می شده که در خصوص وجه تغییر نام این روستا به عمادده اقوال مختلفی وجود دارد که به ذکر دو روایت بسنده میکنیم:

۱- در قرن هفتم هجری قمری شخصی عالم و دانشمند به نام شیخ عمادالدین انصاری به این روستا وارد شده که منشا خدمات بسیاری در این روستا می شود و از آن به بعد این روستا به نام ایشان تغییر نام پیدا می کند.
۲- این روستا در گذشته در سطح منطقه از پیشرفت قابل ملاحظه ای ترخوردار بوده و بسیاری از امور روستاهای اطراف را تحت پوشش قرار می داده به نحوی که بسیارس از امور معیشتی و اقتصادی روستاهای همجوار به نوعی به این روستا وابسته گشته بنابراین این روستا به عمادده یا ستون روستاهاتغییرنام پیدا کرده است.
البته در خصوص اقوال مختلف دیگر نیز و همچنین وجه تسمیه میده نیز دلایلی را میتوان عنوان نمود که در این مجال نمی گنجد.

آثار تاریخی

در این روستا آثار متعدد تاریخی وجود دارد که برخی مربوط به پیش از اسلام و برخی دیگر مربوط به دوران اسلامی می باشد:

– آثار پیش از اسلام:
– عمده این آثار در جنوب روستا در دل کوههای گاوبست وجود دارد : غار شگفت انگیز بنووbonwoo ، قلعه قلات، برستو چداو ( مقبره های باستانی )و سکونتگاههای مختلف اقوام ساکن در این نقاط و همچنین خرابه های روستای استاس که در غرب روستای فعلی وجود دارد از جمله این آثارند.

آثار دوران اسلامی:
– آرامگاه شاه سیف الله قتال که در غرب روستا واقع است و در قرن هفتم هجری ساخته شده و در زمانهای مختلف تجدید بنا شده است.
_ آرامگاه شیخ صالح که در غرب روستا قرار دارد و گفته میشود از صلحا و بزرگانی بوده که پیش از ورود شاه قتال به این منطقه وارد شده است.
_ خواهر کاکا که آرامگاهی است مربوط به زنی صالحه که تقریبا” ۴۰ سال قبل از ورود شاه قتال در این محل بدرود حیات گفته و در غرب روستا قرار دارد.
_ تپه ای معروف به تنب شهرستو که در غرب روستا قرار دارد. وجه تسمیه آن هم شاید به این دلیل بوده که این مکان زمانی از رونق خاصی برخوردار بوده و محل داد وستد اقوام مختلف و بازار آن زمان بوده که به شهرستان معروف گشته. که هم اکنون خرابه های ناچیزی از آن باقی مانده است.
_ حمامهای قدیمی: که این حمامها در کنار تنب شهرستو قرار دارد و مربوط به دوران اسلامی می باشد و البته با توجه به وسعت آن گروهی بر این عقیذه اند که این بنا کاروانسرا بوده است.
– شبستان مسجد خیرآباد در غرب روستا
– مقبره قدیمی
_ آسیابهای آبی قدیمی معروف به آسیا خرابه و ….

وضعیت اجتماعی –

این روستا با توجه به قرار داشتن زیارتگاه امامزده شاه سیف الله قتال ، مرکز مهم تجاری منطقه در گذشته ، بهره مندی از آب فراوان و مناسب وچشمه ها و قنوات ، محل مهاجرت و اسکان قبایل و قومیت های مختلفی از روستای دور و نزدیک بوده است در حال حاضر اقوام مختلفی شامل ( سادات از فرزندان امامزاده شاه سیف الله قتال که خود ار نوادگان حضرت امام موسی کاظم(ع)می باشد ، ملا و خادم ( از همراهان ایشان در سفر به ایران ) هرمی ( مهاجرین از روستای هرم ) و باغی و…
واقوام مهاجر ترک شامل قبایل لر و نفر ومهاجرین مینابی در این روستا سکونت دارند زبان ساکنین بومی زبان لاری با گویش خاص عماددهی می باشد. دین اهالی اسلام و مذهب اقوام ساکن به غیر از لر و نفر اهل سنت شافعی و مذهب اهالی لر و نفر و مینابی ها که تقریباً ۳۵ درصد اهالی را تشکیل می دهند شیعه اثنی عشری می باشد

مشخصات عمومی

۱- روستای عمادده مرکز بخش صحرای باغ از بخشهای شهرستان لارستان لار واقع در استان فارس از لحاظ موقعیت در ۰۶ ۲۷ ۲۷ درجه عرض شمالی و ۳۱ ۵۳ ۵۳ درجه طول شرقی واقع شده است از لحاظ موقعیت عمومی در جنوب غربی دشت صحرای باغ و در مجاورت دامنه شمالی ارتفاعات گاوبست از رشته کوههای زاگرس جنوبی قرار دارد.

این رشته کوه مرز میان استان فارس و استان هرمزگان می باشد. روستای عمادده ( مرکز دهستان عمادده ) مرکز بخش صحرای باغ می باشد که در سال ۱۳۸۴ باانتزاع دهستان عمادده از بخش بیرم؛دهستان باغ ازبخش مرکزی لار و روستای دیده بان از بخش گراش و تلفیق آنها، بخش فوق تاسیس گردید فاصله آن تا مرکز شهرستان ( لار ) قریب به ۱۰۰ کیلومتر ومرکز استان ( شیراز ) ۴۷۵ کیلومتر می باشد.

وضعیت طبیعی

۱- روستای عمادده در جنوب غربی دشت صحرای باغ در دامنه شمالی ارتفاعات گاوبست قرار دارد. این دشت توسط در شمال و جنوب و بر اثر چین خوردگی زاگرس ایجاد شده . ارتفاعات اطراف دشت متشکل از سنگهای آهکی می باشد و در حاشیه ارتفاعات مذکور گچ مشاهده می شود و سطح و سیعی را به خود اختصاص داده اند که به دلیل دانه ریز بودن و ماسه سنگی و کنگو مرایی که به همدیگر پیوسته هستند از نفوذ پذیری مناسبی برخوردار بوده است. در جنوب روستا به دلیل گسترش رسوبات مخروط افکنه ای که همان رسوبات دانه درشت آبرفتی می باشد وضعیت آب زیر زمین مناسب بوده که در حال حاضر علاوه بر حفر چاههای آب شرب جهت روستا . چاههای دیگری نیز توسط آبفا حفر گردیده که آب شرب مورد نیاز اهالی صحرای باغ ( تعداد ۱۳روستا ) آب شرب مورد نیاز دهستان فداغ ( ۱۱ روستا ) و روستای دیده بان نیز از این محل تأمین و با احداث ۳ شبکه آبرسانی روستاهای اطراف و یک شبکه آبرسانی روستای عمادده مورد بهره برداری قرار گرفته است.
ضخامت آبرفت در این قسمت بیش از ۸۰ متر بوده و به سمت شمال از ضخامت آن کاسته می شود. از لحاظ جریان آبهای سطحی در محدود حوزه نفوذ نیز مسیلی تحت عنوان مسیل تنگ قلات در مجاورت روستا از سمت جنوب به طرف شمال عبور می نماید .
حوضه آبریز آن در ارتفاعات گاوبست واقع گردید که هم اکنون با اجرای طرح جامع هدایت و کنترل سیلاب توسط آبخیزداری استان ، احداث سیل بند وانجام برخی عملیات آبخیزداری و کنترل سیلاب در بالادست روستا علاوه بر کنترل سیلاب و خطرات ناشی ازآن سفره آب زیز زمینی نیزتقویت شده است و هم اکنون نیز طرح احداث سد تنگ قلات در دست مطالعه و طراحی می باشد. جهت جریان آب زیرزمینی نیز از سمت جنوب شرق به طرف شمال و در نهایت به سمت غرب می باشد.
در خصوص پوشش گیاهی نیز گونه های دارویی نظیر گون ، درمنه ، بادام کوهی ، آنغوزه ، انجیر کوهی و بنه در ارتفاعات و دامنه مشاهده می گردد و در قسمت دشت نیز دارای پوشش گیاهی ودرختچه های بیابانی می باشد.

وضعیت اقلیمی

در مورد وضعیت اقلیمی نیز این روستا دارای اقلیمی خشک و آب و هوای گرم با تابستانهایی گرم و خشک می باشد به وطور کلی دین روستا نیز مانند سایر مناطق گرم و خشک تقریباً دارای دو فصل تابستان طولانی و گرم و زمستانی کوتاه و سرد می باشد متوسط بارندگی سالیانه به استثنای فصل خشکسالی ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیمتر می باشد. متوسط درجه حرارت سالیانه نیز بر اساس آمار ایستگاه لار تقریباً معادل ۷/۲۳ درجه سانتی گراد و میانگین حداکثر ۲/۲۹ درجه سانتی گراد مطلق سالیانه ۶/۴۵ درجه سانتی گراد میانگین حداقل و حداقل مطلق به ترتیب ۴/۱۵ و ۱۹ درجه سانتی گراد است .
از لحاظ رطوبت نسبی نیز حداکثر میانگین رطوبت نسبی با ۳/۶۰ متعلق به دی ماه و حداقل میانگین آن با ۲/۳۷ درصد به خرداد ماه اختصاص دارد . از لحاظ جهت وزش بادها نیز در زمستان بیشتر غربی ـ شرقی در فصل گرما به خصوص تابستان جنوب ـ غرب می باشد.

وضعیت اجتماعی و فرهنگی

۱-این روستا با توجه به قرار داشتن زیارتگاه امامزده شاه سیف الله قتال ، مرکز مهم تجاری منطقه در گذشته ، بهره مندی از آب فراوان و مناسب وچشمه ها و قنوات ، محل مهاجرت و اسکان قبایل و قومیت های مختلفی از روستای دور و نزدیک بوده است در حال حاضر اقوام مختلفی شامل ( سادات از فرزندان امامزاده شاه سیف الله قتال که خود ار نوادگان حضرت امام موسی کاظم(ع)می باشد ، ملا و خادم ( از همراهان ایشان در سفر به ایران ) هرمی ( مهاجرین از روستای هرم ) و باغی و…
واقوام مهاجر ترک شامل قبایل لر و نفر ومهاجرین مینابی در این روستا سکونت دارند زبان ساکنین بومی زبان لاری با گویش خاص عماددهی می باشد. دین اهالی اسلام و مذهب اقوام ساکن به غیر از لر و نفر اهل سنت شافعی و مذهب اهالی لر و نفر و مینابی ها که تقریباً ۳۵ درصد اهالی را تشکیل می دهند شیعه اثنی عشری می باشد

وضعیت اقتصادی

اقتصاد روستای عمادده بر مبنای خدمات و کشاورزی و دامداری استوار می باشد. تقریباً نیمی از جمعیت فعال روستا در بخش کشاورزی ( زراعت ، باغداری و دامداری ) و نیمی دیگر تعدادی جهت امر امرار معاش به صورت موقت و فصلی به کشورهای خلیج می روند و تعدادی نیز به فعالیت های مغازه داری ، کارمندی ، رانندگی ، کارهای کوچک جوشکاری ، نجاری و مکانیکی و … در داخل روستا مشغول می باشند .
نرخ خام فعالیت در این روستا بر اساس آمار سال ۷۵ مرکز آمار معادل ۶/۱۷ درصد و نرخ عمومی آن ۵/۲۴ درصد اراضی زراعی و باغات بر مینای آماری ارائه شده توسط مرکز خدمات کشاورزی شهرستان لار برابر با ۳۳۳ هکتار که ۵/۳۲ درصد آن به زراعت دیم ، ۶/۳۹ به زراعت آبی و ۹/۲۵ درصد به باغات نخل اختصاص یافته است هم چنین محصول عمده زراعی سالیانه گندم و جو و خرما می باشد . هم چنین در روستا به دلیل منابع آهکی کوه گاوبست ، عدم وجود تشکیلات مارنی و گچی در حاشیه این ارتفاعات و هم چنین مخروط افکنه حاصل از فعالیت سیل تنگ قلات و وصعیت آبهای زیر زمینی از لحاظ کمی و کیفی مناسب بوده و به دلیل وجود اراضی ملی و منایع آب زیزمینی مذکور پتانسیل بالقوه توسعه زراعت و باغداری در این روستا وجود دارد.