روستای زنوزق

زنوزق یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی است که در دهستان زنوزق بخش مرکزی شهرستان مرند واقع شده‌است. زنوزق از تاریخی ترین روستاهای پلکانی ایران است که بین کوه ها محصور گشته است و خانه هایی دارد که به جا مانده از دوره صفوی است و همچنین قبرستان این روستا با سنگ قبرهای قدیمی، خود شاهدی بر قدمت روستاست.

زنوزق یکی از روستاهای پلکانی استان آذربایجان شرقی است. زنوزق در کنار شهر زنوز در ۳۰ کیلومتری شمال غربی شهرستان مرند واقع است.

روستای زنوزق از نظر تقسیمات کشوری مرکز دهستان بوده که در فاصله ۵/۱ کیلومتری شهر زنوز قرار گرفته و۶ روستای این دهستان را شامل میگرد. این روستا از نظر وضعیت طبیعی روستای کوهستانی بوده وازشرق به کوههای سلطان سنجر، از غرب به روستای درق و از جنوب غرب به شهر زنوز محدود می‌شود و شمال آن را ناهمواری‌های اطراف روستا فرا گرفته‌است.ارتفاع آن از سطح دریا حدود ۱۷۰۰ متر می‌باشد و منطقه در ۴۵ درجه و ۴۹ دقیقه طول شرقی و۳۸ درجه و ۴۵ دقیقه عرض شمالی قرار دارد.

وجه تسمیه

زنوزق در کوهپایه‌های کوه قلعه واقع شده است و به همین دلیل هم به زنوزق یا “زنوز داغ” مشهور شده، یعنی زنوز کوهستانی و به مرور و در گویش عامیانه به زنوزاغ و زنوزق تبدیل گشته است.

راه دسترسی

برای رفتن به “زنوزق” باید تبریز را پشت سر بگذارید و همین مسیر را تا شهر مرند ادامه دهید. در همین مسیر در میان باغات پربار و رنگارنگ، روستایی خودنمایی می‌کند که عنوان بزرگترین روستای پلکانی ایران را داراست؛ روستای”زنوزق.”

روستاهای ماسوله، ابیانه پالنگان از زیباترین روستاهای ایران هستند، روستاهایی که نام و آوازه آنها به تمام جهان رسیده است. اما زنوزق با وجود این که تمام ویژگی های این روستاها را یکجا در اختیار دارد هنوز ناشناخته و گمنام است. روستایی پلکانی مانند ماسوله، سنتی، مهربان و غرق در رنگ مانند ابیانه و محصور در بین کوه های بلند مانند پالنگان. زنوزق دورنمای یکی از زیباترین روستاهای ایران با حفظ تمام سنت ها و آیین های خود است. روستایی پلکانی که در تمام حیاط و پشت بام های آن طبق های برگه زردآلو دیده می شود.
زنوزق تاریخی ترین روستای پلکانی ایران است که در مجاورت شهر زنوز قرار دارد. روستایی با۴ هزار نفر جمعیت. از اولین نگاه به سربالایی روستا کوچه ها و خانه هایی به تصویر کشیده می شود که به طرز عجیبی هویت تاریخی خود را حفظ کرده اند.

شاید اگر هر گردشگری تنها چند قدم در این کوچه ها بردارد و چهره سوخته زنان و کودکان را کنار دیوارهای کاهگلی ببیند زمان و تاریخ را فراموش کند. آبی، سبز، نارنجی و گاه قرمز عمده ترین رنگی است که در لباس زنان این روستا به چشم می خورد، زنانی سختکوش و خندان. کمتر چهره ای در این روستا را بدون خنده می توان دید. زنوز شهری است از توابع شهرستان مرند و در ۲۵ کیلومتری شمال شهر مرند، شهری که به گواه اسناد تاریخی یکی از زیباترین باغ شهرهای ایران است. شهری که سومین درالفنون ایران در آنجا تاسیس شده است. به این جهت سطح تحصیلات عمومی مردم در این شهر و روستاهای اطراف بالاست. زنوز کوهستانی ترین نقطه شهر در شهرستان مرند است و در دوره صفویه اهمیت بسیاری داشته، به طوری که تفنگچیان زنوز از قلعه ها و شهرهای مهمی مثل تفلیس و ایروان محافظت می کرده اند. اما آنچه در این سال ها زنوز را شهره خاص و عام کرده نام سیب درخشان زنوز است.

جاذبه های گردشگری
پل قدیمی و مشهور قیزیل کورپی ( پل طلا) کالاش، تفرجگاه ماهار، کوه سلطان سنجر، تفرجگاه آدنه، تفرجگاه دره چمن، تفرجگاه دامجی قیه و حاشیه سد زنوز از جاذبه های طبیعی و تاریخی زنوز محسوب می شوند. زنوز دارای شخصیت های فرهنگی و دینی قابل اعتنایی نیز بوده است که مقبره برخی از آنها به عنوان زیارتگاه و جاذبه گردشگری محسوب می شود. مقبره میرزا حسن فانی زنوزی، مقبره سیدهاشم ابن سیدحسن، مقبره شیخ زین العابدین زنوزی معروف به شیخ، آرامگاه یونس نبی، پیر عثمانی، مقبره آقا میرعلی اکبر، پیر اویوقلی و پیر درویش قیزی. در زنوز قدیم بیش از ۵۰۰ چشمه وجود داشته و اکثر آنها به علت موقعیت زمین به سوی قبله جاری می شدند.

در برخی نوشته ها تعداد این چشمه ها ۳۶۰ یا ۳۷۰ عدد ذکر شده است و اکنون نیز اکثر آنها در حیاط منازل، باغات و کوچه ها موجود هستند و جریانشان سرسبزی خاصی را در سراسر این منطقه به وجود آورده است. زنوز کوهستانی ترین نقطه شهر در شهرستان مرند است که ارتفاع آن از سطح دریا حدود ۱۶۰۰ متر و فاصله آن از مرکز شهرستان ۳۰ کیلومتر است. صخره های ممتد و زیبای سلدرم در حاشیه بستر رودی که از سد زنوز خارج می شود، چشم انداز و قابلیت منطقه را برای برگزاری تورهایی مانند طبیعت گردی، صخره نوردی، کایت سواری و پرش با بانجی مستعد نشان می دهد.

وجود قلعه تاریخی که تاکنون هیچ کاوشی در آن صورت نگرفته گویای بسیاری از مراحل رشد آن روستا است که کاوش در آن می تواند بسیاری از ذهنیات تاریخی در مورد زنوز را روشن کند. وجود سد زنوز چای از عمده ویژگی های منابع شهر است. افزون بر آن آب بندهای متعددی در حوزه موجود است که از آن جمله می توان به آب بند زنوز در روبه روی قریه قره تپه آب بند روستای زنوزق( استخر آبیاری) همچون قوشا گوللر، کالاش، طالب، قره گل، مارازا و غیره نام برد. عسل زنوز نیز از تولیدات با ارزش منطقه است. در حدود ۱۰ درصد از ساکنین در زنبورداری فعال هستند.