رفتینگ چیست ؟

رفتینگ یکی از زیرمجموعه های گردشگری ماجراجویانه است که به دلیل ماهیت هیجانی خود در بین جوانان طرافدران بیشماری دارد . در رفتینگ افراد علاقه مند سوار بر قایقی بادی در مسیر رودخانه های خروشان قایق سواری می کنند . این کار به عنوان یک ورزش حرفه ای تلقی نمی شود و تمام افرادی که سوار بر قایق می شوند نیازی نیست که دوره های خاصی را دیده باشند و یا حتی در شناکردن تبحر داشته باشند بلکه با یک یا دو راهنمایی که دوره های لازم را دیده اند سوار بر قایق می شوند . در رفتینگ می توان مناظر زیبای اطراف رود را همراع با هیجان بسیار از زاویه دیگری نگریست و هیجانی توصیف ناپذیر را در این راسته تجربه کرد . علاوه بر آن می توان به مناطقی سفر کرد که شاید در حالت معمول انگیزه خاصی برای سفر به این مناطق وجود نداشته باشد .کاری مفرح و شاد همراه با شور و هیجان زیاد .

کلمه رفتینگ ار رفت (raft) به معنای کلک گرفته شده است .کلک از دیرباز برای جابه جایی افراد و بار مورد استفاده قرار می گرفته است .از سال ۱۹۶۰این کار به صورت یک فعالیت اکوتوریسمی در گراندکانیون آمریکا وارد عرصه گردشگری شد .امروزه در کشورهای بسیاری این فعالیت از زمینه های اصلی جذب توریست به شمار می رود . کشور هایی همانند هند , نپال و … را می توان نام برد که حتی از ایران هم مسافرانی برای سفرهای رودخانه ای دارد . در این کشورها امروز رفتینگ نقش بسیار مهمی را در توریسم ورودی آن ها ایفا می کند و بخش هایی از این کشور ها که مناسب برای هیچ شاخه دیگری از گردشگری نیست را به خود اختصاص داده و باعث رشد صنعت گردشگری در روستا های دور افتاده آن شده است .

سفر های رودخانه ای می تواند یک روزه و یا چند روزه باشد . در سفرهای یک روزه مسافتی تا حدود ۲۵ کیلومتر پارو زده می شود .در سفرهای چند روزه مسافران باید تمام تجهیزات خود را همراه با قایق حمل کنند و پس از طی مسافتی در حدود ۲۰ تا ۳۰ کیلومتر , شب در مکانی در کنار رودخانه کمپ برپا کنند و روز بعد دوباره مسیر را ادامه دهند .این سفر می تواند یکی از هیجان انگیز ترین سفرهایی باشد که شخص در طول زندگی خود دارد .تمام قسمت های یک رودخانه ممکن است برای این کار مناسب نباشد . رودخانه ها بر اساس نوع امواج آن از ۱ تا ۶ سطح بندی . در سطح ۱ رودخانه امواج آرامی دارد و تا سطح ۶ که برای افراد متخصص و متبحر نیز خطرناک است و می تواند مرگ آفرین باشد . معمولا قسمت هایی از رودخانه که بین سطح ۲ تا ۴ (سطح ۴ برای گردشگران ماجراحوست ) باشد برای رفتینگ توریستی مناسب هستند .

در ایران چند سالی است که رفتینگ وارد بازار گردشگری شده و البته هنوز آن چنان که باید و شاید جای خود را نیافته است . در ایران رودخانه هایی هستند که برای این کار مناسبند . البته ایران جزو کشور های هدف برای این فعالیت به شمار نمی رود ولی برای تجربه چنین کاری و برگزاری تورهای داخلی داراب پتانسیل هایی است . رودخانه هایی همانند سفیدرود در گیلان , ارمنو و خرسان (ارز سرشاخه های کارون) در استان چهار محال و بختیاری , سزار در استان لرستان , هراز و چالوس در استان مازندران , زاینده رود در استان اصفهان و … از این شمارند . ذکر این نکته حایز اهمیت است که داشتن زیربنا در این موارد می توان به اهداف ورزشی هم کمک کند . علاقه مندان و افراد مستعد با آشنا شدن این فعالیت می توانند به صورت ورزشی آن را ادامه دهند . فدراسیون رفتینگ در سال گذشته در ایران آغاز به کار کرد و افرادی که مایلند می توانند در این زمینه به صورت حرفه ای نیز کار کنند . البته هنوز در تمامیاین رودخانه ها رفتینگ انجامنمی شود و تنها قابلیت انجام آن ذکر شده است . در ایران تنها در رودخانه سفید رود مدتتی رفتینگ انجام شد که به علت زمان های نا مشخص باز شدن دریچه سد دیگر امکان پذیر نیست و اکنون تنها در رودخانه ارمند(از سرچشمه های کارون واقع در استان چهارمحال و بختیاری) قابل انجام است .

آژانس ها و موسسات مختلفی در این زمینه آغاز به کار نموده اندو تورهای ویژه قایق و رفتینگ را برگزار می کنند.البته هنوز زیر ساخت های مناسب کمپ های مناسب برای این کار ساخته نشده اند و دانش عمومی در این زمینه بسیار اندک است .

تجهیزات مورد نیاز برای رفتینگ
تجهیزات انفرادی: پارو، جلیقه نجات، کلاه ایمنی، لباس مناسب قایقرانی، بادگیر، کیسه ضد‌آب، کیسه‌خواب (برای سفر‌های بیش از یک روز).
تجهیزات گروهی: قایق، جعبه کمک‌های اولیه، طناب نجات، کیسه ضد‌آب، تلمبه، چادر آشپز خانه و تدارکات، چادر توالت، چادر سایه‌بان و ضد‌باران، چادر مسافران و کادر، تجهیزات کامل آشپزی و ظروف غذاخوری، مواد غذایی و پاروی اضافه.

کدهای رفتاری
در رفتینگ حتما با راهنمای شناخته شده و مجرب رودخانه همراه شوید و به توصیه های او توجه کامل داشته باشید .
به اعتقادات ، باورها و فرهنگ مردم محلی احترام بگذارید .
رعایت شئونات اخلاقی را در سفر ( فرهنگ مردم محلی بسیار آسیب پذیر است ) جدی بگیرید .
از آلوده کردن رودخانه و محیط طبیعی اطراف آن بپرهیزید و اصول محیط زیست را مد نظر قرار دهید .
از رفتارهای پر خطر و شوخی های بی مورد دوری کنید .
به نکات ایمنی و رعایت حقوق دیگران در سفر توجه کنید .

رود خانه های مناسب برای رفتینگ در ایران
در ایران رودخانه های زیادی وجود دارند که دارای قابلیت های بالا برای قایقرانی توریستی، ماجراجویانه و ورزشی هستند. بخش‌هایی از رودخانه‌های زیر قابلیت برنامه ریزی توریسم (رفتینگ) را دارند:

رودخانه ارمند – استان چهارمحال و بختیاری (درجه ۲/۵ تا ۴) مناسب برای کایاک سواری از مبتدی تا حرفه‌ای و رفتینگ.
رودخانه سفیدرود – استان گیلان (درجه امواج ۲ تا ۳) مناسب برای رفتینگ و کایاک سواری.
رودخانه سزار – استان لرستان (درجه امواج ۲ تا ۴) مناسب برای رفتینگ و کایاک سواری از مبتدی تا حرفه‌ای.
رودخانه کرج – استان تهران (درجه امواج ۲ تا ۴) مناسب برای کایک سواری و رفتینگ حرفه‌ای.
رودخانه چالوس – استان مازندران (درجه امواج ۳ تا ۴) مناسب برای کایک سواری حرفه‌ای. برای رفتینگ مناسب نیست.
خرسان – استان چهار محال و بختیاری
رودخانه سیروان – استان کردستان (درجه امواج ۳ تا ۵) مناسب برای رفتینگ و کایاک سواری از مبتدی تا پیشرفته.
رودخانه بختیاری – استان چهار محال و بختیاری (درجه امواج ۳ تا ۵).
رودخانه دز – استان های لرستان و خوزستان (درجه امواج ۳ تا ۵).
رودخانه زاینده رود – استان‌های اصفهان و چهار محال و بختیاری (بیشتر مسیر آب راکد است و در محدوده پل‌ زمانخان درجه امواج ۳ تا ۴) برای رفتینگ تفریحی و آرام مناسب است. عبور از بخش پل‌ زمانخان خطرناک است لذا این بخش برای قایقرانی توصیه نمی شود.
رودخانه زهره – استان های فارس، کهکیلویه و خوزستان
رودخانه کشکان – استان لرستان
رودخانه زاب – استان آذربایجان غربی