حمام ارگ کریمخانی در ارگ کریم خان واقع شده است و به جا مانده از دوره زندیه با همان طرح و تزیینات اولیه خود است. حمام ارگ کریمخانی ۲۵۰ سال قدمت دارد و حمام شخصی کریم خان زند بوده است. حمام ارگ کریمخانی جزء اولین حمام خصوصی در ایران می‌باشد؛ و جهت استحمام خانواده سلطنتی مورد استفاده قرار می‌گرفته‌است. راه دسترسی به آن از طرف حیاط خلوط جنوب شرقی بوده‌است. ساختمان حمام ارگ کریمخانی برعکس اتاق‌ها که بالاتر از سطح محوطه است پایین‌تر از آن‌ها قرار گرفته و همین امر باعث محفوظ ماندن بیشتر گرما در آن می‌شود.
ارگ کریم خانی در مرکز شهر شیراز قرار دارد. این ارگ در دوره سلطنت سلسله زندیه ساخته شده‌است و پس از اینکه کریم خان زند شیراز را به عنوان پایتخت خود و این مکان را به‌عنوان مکان زندگی خود انتخاب کرد، به ارگ کریم خانی معروف شد. در زمان سلطنت سلسله پهلوی از ارگ به‌عنوان زندان استفاده شد که آسیب‌هایی به آن وارد شده‌است. در سال ۱۳۵۰ این ارگ به اداره فرهنگ و هنر وقت واگذار شد. این بنای بزرگ اکنون زیر نظر سازمان میراث فرهنگی جمهوری اسلامی ایران اداره می‌شود و از چند سال پیش کار مرمت این بنا آغاز شده‌است تا به عنوان موزه بزرگ فارس مورد استفاده قرار گیرد. این اثر در تاریخ ۱۴ خرداد ۱۳۵۱ با شمارهٔ ثبت ۹۱۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
قسمت اول ورود به حمام سربینه آن می‌باشد. در این مکان چهار سکو جهت نشستن و لباس کندن وجود دارد. در وسط این قسمت حوض هشت گوشی وجود دارد که با فواره‌ای در وسط آن فضای دلپذیری ایجاد کرده‌است. در گوشه‌ای از سربینه محلی برای گرم کردن غذای سربینه توسط آتش و نیز درست کردن چای و قلیان تعبیه شده‌است.در زیر سکوهای سربینه قسمت‌هایی جهت گذاردن کفش و بسته لباس پیش‌بینی شده‌است. کارهایی که در سربینه انجام می‌گرفت شامل در آوردن، پوشیدن لباس، حجامت، خالکوبی، مشت و مال کردن، صحبت کردن و خوردن چای و قلیان بوده‌است.سربینه توسط راهرویی به گرم خانه متصل می‌گردد. این راهرو شیب ملایمی به سمت گرم خانه دارد.
گرم خانهٔ حمام شامل سه قسمت است ۱-فضای گرم خانه ۲-خزینه ۳-نور خانه
فضای بزرگ گرمخانه دارای دو حوض مستطیل شکل می‌باشد؛ دارای فواره که با آب سرد پر می‌شده‌است. چهار ستون سنگی یکپارچه به رسم ستون دوره زندیه مارپیچ ساخته شده و سقف گرمخانه به صورت طاق و چشمه بر روی آن‌ها قرار دارد.
سقف گرم خانه گنبدی شکل و بدون تزینات برجسته می‌باشد و تنها نقوش اسلیمی به روش آهک بری آن را مزین ساخته است. کف حمام توسط سنگ گندمک پوشش شده و تنها اطراف حوض‌ها توسط مرمر سبز کفپوش شده. در زیر کف گرم خانه کانال‌هایی جهت جریان هوای گرم که به زیر دیگ خزینه متصل است وجود دارد. خزینه حمام سه قسمت دارد. قسمت وسط دیگ مسی نصب شده وزیر دیگ آتش روشن می‌شده‌است که دو حوض طرفین دارای آبی ولرم بوده‌است. قسمتی از گرم خانه جهت امور نظافت در نظر گرفته شده که به نور خانه موسوم است.
ستون های سنگی حمام ارگ از ته ستون، ستون و سرستون تشکیل می شود بدنه ستون ها دارای پیچ های بسیار زیبایی است ؛ سر ستون به صورت مقرنس هایی در چهار گوشه ستون حجاری شده اند پیچ های بدنه ستون نیز از نظر شکل قابل توجه و منحصر به فرد است. نمونه مقرنس های سرستون حمام ارگ را در سرستون چوبی ساختمان دیوان خانه کریم خانی می توان دید چهار ستون سنگی یکچارگی به رسم ستون های دوره زندیه یا بدنه مارپیچ، گرمخانه بصورت طاق و چشمه بر روی آن ها استوار شده است
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.