تقویت پایداری اقتصادی با رشد ۴۱درصدی بودجه میراث فرهنگی

به گزارش جمعه خبرنگار فرهنگی ایرنا، کل اعتبارات سازمان میراث فرهنگی در لایحه بودجه سال ۱۳۹۸ مبلغ یک هزار و ۵۳ میلیارد تومان است که نسبت به اعتبارات امسال (۱۳۹۷) که ۷۴۸ میلیارد تومان بود، رشد ۴۱ درصدی داشته است.
برنامه ششم توسعه، گردشگری را به عنوان یکی از پیشران‌های مهم اقتصادی کشور می‌داند، اسناد بالادستی نیز توجه ویژه‌ای به این موضوع داشته و رئیس جمهوری نیز همواره بر آن تاکید داشته است.
اکنون که کشور با بازگشت تحریم‌های آمریکا مواجه است، این حوزه بیش از پیش اهمیت می‌یابد به طوری که معاون اول رئیس جمهوری چندی قبل گفت: «چالش اصلی کشور مقابله با تحریم‌های ظالمانه آمریکا است، دولت آمریکا به دنبال این است که نفت ایران فروخته نشود، ما هم بودجه ۹۸ را به گونه‌ای تنظیم کردیم که سهم درآمدهای نفتی خیلی بیشتر از ۲۵ درصد نباشد».
بر همین اساس به واسطه تقدیم لایحه بودجه سال آینده (۱۳۹۸) به مجلس شورای اسلامی، خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) بنا به سیاست و رسالت رسانه‌ای خود در نظر دارد طی سلسله گزارش‌هایی، بودجه بخش‌های مختلف را مورد بررسی قرار دهد و با مقایسه آماری بودجه سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ به تفاوت‌ها، مشابهت‌ها و نحوه بررسی و تخصیص بودجه بخش‌های مختلف، نگاهی آماری و تحلیلی داشته باشد.
در همین راستا، بودجه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در این گزارش بررسی می‌شود.

** گردشگری؛ راهی برای افزایش پایداری بودجه در مقابل تکانه‌های بین‌المللی
هرچند دولت آمریکا به دنبال تحت فشار قرار دادن ایران از طریق اعمال تحریم‌هاست تا از این طریق به اهداف خود دست یابد اما همه می‌دانیم که برنامه‌ریزی درست و توسعه درآمدهای غیرنفتی می‌تواند اعمال تحریم‌ها و تلاش آمریکا برای سنگ‌اندازی بر سر راه فروش نفت ایران را نقش بر آب کند.
اکنون این دیدگاه بیش از پیش در بودجه ۹۸ متبلور شده و دولت به دنبال توسعه درآمدهای غیرنفتی و جایگزینی صنعت‌های مهم همچون گردشگری به جای صنعت نفت است، البته بسترهای این هدف به خوبی در ایران وجود دارد و با توجه به زیرساخت‌ها و برنامه‌ریزی دقیق و هوشمند، قابل تحقق است.
بر همین اساس لایحه بودجه ۹۸ کل کشور جهت‌گیری‌ها و سیاست‌های خاصی را دنبال می‌کند که یکی از مهم‌ترین آنها «افزایش پایداری بودجه در مقابل تکانه‌های بین‌المللی» است اما این پایداری چگونه محقق می‌شود، آیا غیر از مسیر درآمدهای غیرنفتی که گردشگری یکی از ارزان‌ترین و زودبازده‌ترین ابزارهای آن است، قابل دستیابی است؟
این صنعت به قدری مهم است که حتی شاید بتوان آن را منجی اقتصاد کشور در شرایط کنونی تحریم‌ها دانست.

** جزییات بودجه پیشنهادی
در لایحه بودجه‌ سال ۱۳۹۸ که چهارم دی‌ماه توسط رییس جمهوری تقدیم مجلس شورای اسلامی شد، سهم سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از بودجه یک تریلیون و ۷۰۳ هزار و ۲۳۳ میلیارد و ۲۲۷ میلیون تومانی کل کشور، حدود هزار و ۵۳ میلیارد و ۲۱۲ میلیون تومان تعیین شده که شامل دو بخش هزینه‌ای و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای (بودجه عمرانی) است.
بودجه بخش هزینه‌ای که شامل هزینه‌های عمومی، متفرقه و اختصاصی است برای سال آینده سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ۴۱۲ میلیارد و ۱۵۳ میلیون تومان برآورد شده است درحالیکه بودجه مصوب این بخش در سال ۹۷؛ ۳۵۷ میلیارد و ۲۹۰ میلیون تومان بود.
همچنین برای بخش تملک دارایی‌های سرمایه‌ای این سازمان ۶۴۱ میلیارد و ۵۹ میلیون تومان در بودجه سال آینده لحاظ شده است درحالیکه این رقم در بودجه سال ۹۷؛ مبلغ ۳۹۰ میلیارد و ۹۷۱ میلیون تومان بود.
در همین راستا با «مسعود نوری» مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و بودجه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گفت‌وگو کردیم که جزئیات بودجه این سازمان در پی می‌آید:
طبق لایحه بودجه ۹۸، در ردیف اصلی ۶۸۱ میلیارد تومان، توسعه زیرساخت‌های ۲۴۶ میلیارد تومان، ورودی موزه‌ها ۱۱۰ میلیارد تومان و ردیف‌های متفرقه ۱۶ میلیارد تومان اعتبار لحاظ شده است.
– اعتبار درآمد عمومی: «در آمد حاصل از ورودی موزه‌ها و محوطه‌های تاریخی» ۳۳ درصد افزایش
– اعتبار درآمد اختصاصی: «درآمد حاصل از ورودی موزه‌ها و محوطه‌های تاریخی» ۴۴ درصد افزایش
– اعتبار ردیف «توسعه زیرساخت‌ها و تاسیسات گردشگری و حمایت از میراث فرهنگی و صنایع‌دستی» صد در صد افزایش یافته است
– اعتبار ردیف «اشتغال و ترویج صنایع‌دستی» نیز معادل ۳۳ درصد رشد داشته است

الف- حوزه میراث فرهنگی
این حوزه بر گسترش خدمات موزه‌ای تمرکز کرده است. بودجه این بخش در سال ۹۷، ۲۶ میلیارد تومان بود که در بودجه ۹۸ به ۳۹ میلیارد تومان ارتقا یافته است.
تقویت قابل توجه اعتبار برنامه گسترش خدمات موزه‌ای و ایجاد فعالیت جدیدی با عنوان «حمایت از کاشفان آثار منقول با ارزش تاریخی (حق‌الکشف)» از جمله اهداف این بخش است.

ب- گردشگری
بودجه سال ۹۸ در این بخش به تقویت اعتبار برنامه جذب گردشگران ورودی به کشور در راستای افزایش عملکرد شاخص جذب گردشگران خارجی اهتمام کرده است، در همین راستا اعتبار فعالیت‌های برگزاری و شرکت در نمایشگاه‌ها، تبلیغات رسانه‌ای و محیطی، تهیه و توزیع اقلام تبلیغاتی افزایش یافته است.
اهداف بخش گردشگری:
– توسعه گردشگری و اشتغال ملی
– معرفی پتانسیل‌های کشور در جهت جذب سرمایه‌گذار و توسعه روستاهای هدف گردشگری
– ارتقای دانش فنی و تامین و فراهم کردن ابزارهای مهم و موثر در بازاریابی گردشگری
– ایجاد زمینه‌های لازم برای برقراری رقابت‌های سالم داخلی و بین‌المللی حوزه گردشگری
همچنین برای جذب گردشگران ورودی به کشور به تبلیغات رسانه‌ای و محیطی، تهیه و توزیع اقلام تبلیغاتی و برگزاری و شرکت در نمایشگاه‌ها اهتمام شده است.

پ: صنایع‌دستی
تقویت اعتبار فعالیت‌های کمک به نوسازی و بهسازی تجهیزات و ابزار کارگاه‌های تولید صنایع‌دستی، تهیه مواد اولیه و ابزار مورد نیاز واحدها و کارگاه‌های آموزشی و آماده‌سازی و استانداردسازی فضاهای کارگاه‌ها، مراکز آموزشی و مراکز مرتبط از جمله اهداف این بخش است.
حمایت از برگزاری نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های مرتبط، تبلیغات، بازاریابی و توسعه تجارت الکترونیک محصولات صنایع‌دستی، حمایت از عرضه محصولات صنعتگران کم توان مالی و ساماندهی بازارچه‌های صنایع‌دستی و امکان‌سنجی بازارهای هدف، دیگر محورهای این بخش به شمار می‌رود.
حمایت مالی و معنوی از حوزه صنایع‌دستی باید به بالا بردن سطح تولید ملی، افزایش صادرات کالا و تولیدات بومی، اشتغال زایی توسعه صنایع بومی- محلی منجر شود.

**اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای
مجموع اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای سازمان میراث شامل ردیف‌های متفرقه، درآمد عمومی و خصوصی، توسعه زیرساخت‌ها و تاسیسات گردشگری در لایحه بودجه ۹۸ نسبت به ۹۷ حدود ۱۰۱ درصد رشد داشته است.
اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای در حوزه میراث فرهنگی نیز ۵۴ درصد و حوزه سرمایه‌گذاری ۵۵ درصد نسبت به سال ۹۷ رشد روبرو شده است.
در همین راستا اعتبار سیستم حفاظتی موزه‌ها در لایحه بودجه ۹۸؛ مبلغ ۲۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شده که این رقم در سال ۹۷ سه میلیارد تومان بود.
در واقع اهمیت این بخش زمانی مشخص می‌شود که بدانید اغلب موزه‌های کشورمان به تجهیزات روز الکترونیکی مجهز نیست و فاقد دوربین‌های پیشرفته برای حفاظت از اماکن تاریخی است.
به این ترتیب اعتبار تکمیل و تجهیز موزه‌ها در سال ۹۷، ۱۰ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان بود که در لایحه بودجه سال ۹۸ به ۳۰ میلیارد تومان ارتقا یافت.
همچنین خرید حریم ابنیه و اشیای تاریخی نیز در بودجه سال ۹۷، سه میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان بود که در لایحه سال ۹۸ به ۱۲ میلیارد تومان افزایش یافت.
اعتبار تعمیر، تامین و تجهیزات و ماشین‌آلات نیز از رقم ۱.۵ میلیارد تومانی سال ۹۷ به چهار و نیم میلیارد تومان در لایحه بودجه ۹۸ افزایش یافته است.

**تملک دارایی‌های سرمایه‌ای
در لایحه بودجه ۹۸ اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای در حوزه میراث فرهنگی معادل ۲۶۸ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان است که این رقم در سال ۹۷، مبلغ ۱۶۶ میلیارد و ۷۰۵ میلیون تومان بود که ۶۱ درصد افزایش داشته است.
همچنین این اعتبارات در حوزه گردشگری و سرمایه‌گذاری در لایحه بودجه ۹۸، مبلغ ۸۵ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان تعیین شده که این اعتبار برای امسال، ۴۵ میلیارد و ۵۲۵ میلیون تومان بوده که رشد ۸۸ درصدی نشان می‌دهد.
در حوزه صنایع‌دستی اعتبارات در نظر گرفته شده در لایحه بودجه سال آینده، ۱۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان است که این رقم در بودجه امسال، ۹ میلیارد و ۳۷۵ میلیون تومان بود که رشد ۷۶ درصدی را نشان می‌دهد.
همچنین اعتبارات طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای در مجموع ردیف اصلی و ردیف‌های متفرقه در لایحه بودجه سال آتی، ۶۴۱ میلیارد و ۵۹ میلیون تومان است، این رقم در بودجه امسال، ۳۹۰ میلیارد و ۹۷۱ میلیون تومان بوده است که ۷۰ درصد رشد داشته است.

**اعتبارات هزینه‌ای ردیف اصلی
الف- اعتبارات هزینه‌ای ردیف اصلی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در لایحه بودجه ۹۸ در حوزه «میراث فرهنگی»، ۱۲۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان تعیین شده است که این مبلغ در بودجه امسال، ۱۰۹ میلیارد و ۸۰۴ میلیون تومان بود که ۱۵ درصد رشد داشته است.
در حوزه گردشگری اعتبارات هزینه‌ای ردیف اصلی در لایحه بودجه سال آینده، ۸۵ میلیارد و صد میلیون تومان است که در سال ۹۷ این رقم ۸۲ میلیارد و ۵۴۷ تومان بود و رشد ۳ درصدی یافته است.
در حوزه صنایع‌دستی در بودجه سال آینده، ۶۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان اعتبار لحاظ شده که این رقم در بودجه امسال، ۶۱ میلیارد و ۱۳ میلیون تومان بود که شاهد رشد ۴ درصدی در این عرصه هستیم.
در مجموع سه حوزه تخصصی میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، اعتبارات هزینه‌ای ردیف اصل در سال ۹۸، مبلغ ۲۹۰ میلیارد تومان لحاظ شده که در سال ۹۷ این رقم معادل ۲۶۹ میلیارد و ۳۶۹ میلیون تومان بود و این بخش نیز رشد ۸ درصدی داشته است.

** ایران در مسیر کشورهای موفق گردشگری
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و بودجه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری پس از ارائه این آمار و ارقام به ایرنا می‌گوید: حوزه گردشگری می‌تواند تحولات زیربنایی در بخش‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به دنبال داشته باشد بنابراین نیازمند جریانی است که در کل کشور برنامه‌ها را بر این حوزه متمرکز کند.
نوری می‌افزاید: امروزه یکی از دغدغه‌های اصلی کشورها، میزان و نحوه تخصیص بودجه دولتی به امر بازاریابی و تبلیغات مقاصد گردشگری است و جمهوری اسلامی ایران نیز از این قاعده مسثتنی نیست، نقش و اهمیت نهادهای ملی گردشگری به حدی است که سازمان جهانی جهانگردی ملل متحد (UNWTO) به صورت ادواری مطالعات جامعی را در زمینه ساختار و بودجه‌بندی نهادهای ملی گردشگری کشورهای جهان با تاکید ویژه بر بودجه بازاریابی و تبلیغات در دستور کار قرار داده است.
به گفته وی، کشورهایی که به تازگی موضوع جذب گردشگر خارجی را در دستور کار قرار داده‌اند، بودجه‌های دولتی درخور توجهی را به اقدامات و فعالیت‌های تبلیغات بازاریابی و جذب گردشگران بین‌المللی خود اختصاص می‌دهند.
او اضافه می‌کند: ایران نیز به طور حتم می‌تواند در زمره کشورهای موفق گردشگری قرار گیرد، در همین راستا انتظار می‌رود دولت و مجلس شورای اسلامی در دوره‌های مختلف، اختصاص بودجه‌های دولتی را در سطح بالا و به صورت ملی در نظر بگیرند.