در این مطلب می خواهیم آثار تاریخی عجیب در غرب ایران را معرفی کنیم تا شاید بخواهید به جای رفتن به جاهای تکراری ماجراجویی کرده و این بار به غرب ایران سفر کنید . در بازدید از این گنجینه های دورافتاده، از پرتگاه های پوشیده از برف در شمال غرب گرفته تا بیابان های سوزان در جنوب غرب، از كنار فلات قدیمی آتشفشانی و رودخانه های اعماق دره ها گذر كرده و در مسیر با نگاهِ خیرة قلعه های متروكه و ترسناك روبه رو خواهید شد (بسیاری از این مناطق در فهرست آثار یونسكو ثبت شده اند).
فهرست
تخت سلیمان
این مجموعه از مخروبه ها با قدمت ۱۵۰۰ سال، بصورت پراكنده، كنار یك لبه آتشفشانی در زمینی باتلاقی و متروكه در غرب زنجان، نزدیك به روستای كوچك تكاب قرار گرفته است. علت نام گذاری این مكان به نام تخت سلیمان، كه زمانی آتشكده معروف زرتشیان بود، به این دلیل است كه در زمان حمله اعراب به ایران در قرن هفتم، از نابودی آن جلوگیری به عمل آید. این سرزمین، تالاب گرمایی بزرگی كه نشانه ای از آتشفشانی بودن منطقه می باشد و نیز سازه های سنگی غیر یكنواختی كه در مراحل ترمیم قرار دارند را در بر دارد. زندان سلیمان كه در نزدیكی این منطقه قرار دارد، به كوهپیمایان اجازه می دهد كه از دهانه گوگردی آتشفشان دیدن كرده و از تعداد زیادی استخر آب گرم كوچك و جوشان در مجاورت آن، بهره مند شوند.
کلیسای ارامنه
این اعتقاد در بین ارامنه وجود دارد كه تادِئوس مقدس و بارتولومه مقدس، مسیحیت را در بین مردم ارمنستان و شمال ایران در قرن اول پس از میلاد مسیح اشاعه داده و میراث به جا مانده از آنها، سه كلیسای عالی و دوردست در كنار كوه های مرزی كنونی در غرب ایران می باشد. این مكان های زیارتی كه ریشه در سال ۷۰۰ پس از میلاد مسیح داشته و همچنان از اهمیت برخوردارند، زلزله ها، جنگ ها، دیكتاتورها و بازسازی های فریبكارانه ای را پشت سر گذاشته و همچنان سرپا مانده اند. مكانی به نام استفانوس، كه نزدیك ترین بخش از نظر دسترسی است، در یك تنگه قرمز رنگ فروریخته در بالای رود ارس قرار دارد. با اینكه گنبدهای سنگی آراسته، حكاكی های خارجی و ایوان های آن، بازسازی و ترمیم شده اند، اما ورودی اصلی هنوز در حال بازسازی است.
همچنین كلیسای باستانی قره كلیسا، كامل ترین سازه می باشد و به صورت مجزا بر روی تپه ای بادگیر در نزدیكی منطقه جنگی و تاریخی چالدران واقع شده است. برجك های دوقلو و حكاكی شدة بالای ساختمان های سنگی، نشانگر نمادهای های مقدس و مذهبی بوده و هرساله جشنواره تابستانی در این مكان برگزار می شود. داشتن احساس شجاعت و بی باكی می تواند حركت به سمت كلیسای سوم و یافتن آن را لذت بخش نماید؛ كلیسایی كوچك با نام زُر زُر در حدود ۴۰ كیلومتری حومه شهر ماكو، در بالای آبهای جاری رودخانه زنگمار درست در وسط ناكجاآباد قرار دارد و مسیر رسیدن به آن بسیار پرپیچ و خم است. برای این سفر، نیازمند راهنمای خوبی هستید.
دره رود ارس
دره تماشایی و پرابهت رود ارس، مرز شمالی ایران با كشورهای آذربایجان و ارمنستان كه هنوز هم از نظر فنی بر سر منطقه ناگورنو قره باغ اختلاف و نزاع دارند را تشكیل می دهد؛ این دره از زمان بابلی ها میزبان تجار، جاسوسان و ارتشیان غارتگر بوده است. جادة پرپیچ و خم و امتدادیافته قسمت جنوبی رودخانه در كنار بخش ایرانی ساحل با برجك های دیدبانی كه دارد، از امنیت برخوردار است، دهكده هایی از خانه های آجری، خرابه ها و قله های ناهمواری در اطراف جاده مذكور واقع شده اند كه منظره ای تماشایی به آن داده اند. اگرچه بحث بر سر این موضوع كه رود ارس در حقیقت همان رود جیحون است كه از باغ عدن سرچشمه گرفته، وجود دارد، اما این نیز واضح است كه ساحل شمالی با داشتن ایستگاه های بمباران شده، قطارهای متروكه و تونل های مسدود، نشانی از بهشت بودن ندارد.
نقاط برجسته درّه، شامل گرمابه ای باستانی و زیرزمینی در نزدیكی ارمنستان به نام كُردشت حمام و پل های خداآفرین كه ساخت آن به قرن سیزدهم برمی گردد، می باشند، این پل ها همچنان بر روی رود ارس و در حال حاضر در منطقه ای خالی از سكنه قرار دارد. اگرچه سفر به درّه در سمت ایران كاملاً ایمن است، اما مراقب باشید كه دوربین خود را به كدام سمت می گیرید، چرا كه نگهبانان مرزی به شدت به همه مشكوك بوده و همه را به عنوان دشمن در نظر می گیرند.
بازار تبریز
احتمالاً راحت ترین بخش باستانی در غرب ایران از نظر دسترسی، یكی از بزرگترین و قدیمی ترین بازارهای سرپوشیده در جهان یعنی بازار تبریز است كه هنوز هم برای تجار و كسبه، محل تجارت و بازرگانی است. تبریز كه زمانی پایتخت ایران بود، در حال حاضر به شهری مدرن با جمعیت حدود ۲ میلیون نفری تبدیل شده و میراث ثبت شده جهانی آن شامل پاساژهای مارپیچی با سقف های گنبدی شكل، غرفه ها، كارگاه های هنری، چایخانه ها و كاروانسراهای به جا مانده از مسافران و تجار دوره جاده ابریشم می باشند كه قدمتی هزاران ساله دارد. راهروهای این بازار، نمایشگاهی حیرت انگیز از انواع فرش ها، فلفل ها، طلا، نقره، مس، لوازم خانگی، كفش، لباس، سرامیك و مواد تازه است. شاید شما هم به مانند تزئوس كه در افسانه های یونان قدیم برای مبارزه با مینوتائور، وارد دخمه ای پرپیچ و خم شد، برای عبور از این بازار، نیازمند گلوله نخی باشید.
قلعه بابک
بابك خرم دین، ملی گرای آذری و پسر بد محلی (از نظر مردم)، قلعه نظامی باشكوه خود در قرن نهم را بر روی یك پرتگاه سنگی در كوهستانهای شمالی، در مكانی بسیار مرتفع تر از شهرستان كلیبر احداث نمود. امروزه قلعه بابك از طریق روستای دامنه ای با چندین ساعت كوهپیمایی از روی كوه های سخت قابل دسترسی است. آخرین مكان دسترسی پس از بالارفتن از پله های مارپیچ بالای صخره های صاف، تولكینِ خالص است. منظره ۳۶۰ درجه در آخر مسیر، حقیقتاً حیرت آور بوده و قلعه به طور مشخص در اواخر پائیز و اوایل بهار كه روزها خیلی روشن نیستند، بسیار خوش عكس می باشد. در طول تابستان به آنجا سفر نكنید، چرا كه در كل زمان كوهپیمائی، نمی توانید هیچ سایه ای برای خود پیدا كنید.
شیخ صفی الدین
پشت دیواره های بلند جاده اصلی منتهی به شهر اردبیل، پیكر یكی از بااحترام ترین بزرگان تصوف به نام شیخ صفی آرام گرفته است. این مقبره كه در اصل توسط فرزند وی به نام صدر پس از مرگ پدر ساخته شده، توسط صفویه ای ها در قرن ۱۶ گسترش یافته است. موزائیك های آبی رنگ مركب و نیز سقف گنبدی شكل داخلی، حیاط كاشی كاری شده، باغ های رسمی، آشپزخانه ها، گرمابه ها و ساختمان های پشتیبانِ بی شمار آن به عنوان نمونه ای برتر از معماری سنتی ایرانیان، توسط سازمان جهانی یونسكو شناسایی گردیده اند. موزه های متعددی در بیرون از این مكان قرار دارد، و با وجود مراجعه زائران صوفی، دانشجویان هنرهای اسلامی و گردشگران كنجكاو، عملیات بازسازی ادامه دارد. مایه تأسف است كه امروزه بسیاری از كلكسیون های كوزه گری و سفالگری مشهور، در سنپترزبورگ قرار دارند.
قلعه رودخان
در نزدیكی روستای ماسوله كه عكس های زیادی از آن در دست است، قلعه رودخان نمونه ای زیبا از یك قلعه ساخته شده در دوره سلجوقیان می باشد كه با جنگل های كوهستان البرز پیوستگی دارد. این بنا در اصل سازه ای مربوط به دوره ساسانیان در ایرانِ پیش از اسلام بوده است، سلجوقیان باهوش و زیرك (ترك های قرون وسطی) ۸۰۰ سال پس از آن به آن منطقه رسیدند و این سنگر مفید را ساختند، سنگری كه دارای دیوار سنگی ۱۵۰۰ متری بوده و پنجره هایی برای سنگرگیری تیراندازها، سوراخ هایی برای ریختن روغن داغ و برجك های غیرقابل یورش بسیاری را داراست. این قلعه ویرانگر از طریق یك سطح بشدت شیب دار (و البته خوشبختانه سایه دار) قابل دسترسی است. پله های سنگی مناسب بر بلندای جنگل های زیبا، گذرگاه دلهره آور ورودی این قلعه را تشكیل می دهند. در طول مسیر برای صرف چای با مردم صمیمی محلی، توقف نموده و استراحت كنید.
شوش
نیازی نیست كه از آبادی مدرن شهر شوش كه در اطراف منطقه باستانی شوش قرار دارد، خارج شوید، منطقه ای كه آثار باستانی و ماندگار آن، تپه مسطح مركزی را دربرگرفته است. شوش به مدت ۶ هزار سال دارای سكنه بوده است، و ساكنان آن همانند كتاب چه كسی چه كسی استِ بابلی خواندن و نوشتن می دانستند. این لیست شامل داریوش كبیر بوده كه پایتخت خود را بنا نهاده و علاقه زیادی به اتاق های بدون دیوار و دارای ستون داشته است؛ مجموعه عظیم وی به نام آپادانا، نسبت به نسخه بزرگتر موجود در پرسپولیس، به عنوان یك بنای پیشرو شناخته می شود. این مكان تمامی كلیشه های باستانی و سنتی را در خود دارد – نمایشگاه های گرد و خاكی، ستون های شكسته، گودال های حفاری شده، دماهای گرم و سوزان و جادوی بیابان های عجیب و غریب. همانطور كه در دستوركار مغولان وجود داشته، آنان شوش را با خاك یكسان كردند.
مقبره سلطانیه
این سفینه فضایی آجری فیروزه ای رنگ، كه در زمین های پخته شده سلطانیه واقع شده، بقایایی زنده از سرزمینیست كه زمانی تحت حاكمیت مغولان بوده است. این بنا با سقف گنبدی شكل دولایه (با حدود ۵۰ متر ارتفاع) كه بصورت خلاقانه ساخته شده و توسط سازمان یوسنكو نیز به عنوان شاهكار معماری دوران خود ثبت گردیده، بر روی سطحی هشت ضلعی محاط در بین هشت مناره و ایوان احداث شده است، و حقیقتاً نمایانگر شیوه مهندسی قرن ۱۴ است – برخی معتقدند كه بنای تاج محل كه قرن ها بعد ساخته شده، تحت تأثیر این بنا، احداث گردیده است. با اینكه داخل آن هنوز داربست بندی شده می باشد، راه پله های تنگ آراسته با كاشی های مركب، به بالكن های گنبدی شكلی كه مناظر فوق العاده ای از محیط اطراف بنا را در اختیار می گذارد، می رسد؛ محیطی كه انواع خرابه های كوچكتر در آن قرار دارند.
چغازنبیل
بزرگترین هرم پله دار جهان (یك سازه مربعی شكل چندطبقه كه در آن مانند كیك چندطبقه ای عروسی، هر سطح رفته رفته نسبت به سطح پایینتر خود كوچكتر می شود) كه در حد وسط بین شوش و شوشتر قرار گرفته، بهترین نمونه زنده جهانی از معماری ایلامی نیز می باشد. این عمارت با قدمتی بیش از ۳۰۰۰ سال، به فرمانروای ایلام اینشوشیناك اختصاص داده شده و در اصل متشكل از ۵ سطح پوشیده شده با معبد بوده است. این روزها، شما تنها می توانید وارد اولین سطح بشوید – مجموعه ای خوب از نوشته های خط میخی را بیابید كه بر روی دیوار در ارتفاعی پایین حك شده اند و بر روی زمین در جستجوی ردپاهای یك كودك باشید كه تا به امروز همچنان از آن نگهداری می شود. در زمان هایی از روز كه آفتاب در بیابان در حال پایین آمدن است و حالت آتشینی كه به خود می گیرد، هرم شعله ور تقریباً به شكل سیاره مریخ ظاهر می گردد.
سیستم هیدرولیک شوشتر
چیزی كه می توانید با گروهی از مهندسان رومانیایی اسیر شده در جنگ بدست آورید، بسیار شگفت انگیز است. در افسانه ها آمده، زمانی كه مرد قوی هیكلی به نام شاپور ۱ توانست امپراطور والریان را در سال ۲۶۰ پس از میلاد مسیح از پای دربیاورد، سربازان این امپراطور به كار بهره برداری از رود كارون در شوشتر گماشته شدند. مقیاس و اندازه سیستم آبیاری ساخته شده كه از ۵۰۰ سال قبل تر از زمان داریوش آغاز شده و در حال انجام بود، بسیار سرسام آور است. سدها، پل ها و خاكریزهایی، آب رود كارون را به سمت كانال های آبی و زیرزمینی جهت بكارانداختن مجموعه ای از آسیاب ها هدایت می كردند و مابقی آب زه كشی شده برای كشت در زمین های خشكیده خوزستان بكار گرفته می شدند. بخش هایی از سیستم همچنان پس از ۲۰۰۰ سال در حال استفاده بودند، و از طریق راه اندازی ژنراتورهای آبی كوچك، نیرو تولید می نمودند. امروزه برخی از پل ها شكسته شده اند، اما آبهای ورودی به درون تونل های آسیاب و جاری به سمت كانال های ذخیره آب، همچنان منظره ای تأثیرگذار را خلق می كند.
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.