یخچال آقازاده کنارمیدان ولیعصرکه نخستین میدان برای ورود به شهرازسمت غرب می باشد بنای مرتفع مخروطی یخچال آقازاده قرارگرفته است. یخچالها (که دربعضی ازشهرها به آن یخدان هم می گویند) بناهایی اغلب خشتی با پلانی دایره شکل ومخروطی اند. علت نامگذاری یخچال به آن سبب است که کف بناهم ارتفاع با بیرون بنا نبوده واغلب برای نگهداری یخ داخل آن گودالی کاسه شکل حفرمی شد این بنا ازچند قسمت عمده تشکیل شده: مخزن مخروطی شکل ـ حوض یا جویهای آب ـ دیوارهای سایه اندازواتاقک نگهبانی. چنانچه یاد شد این بناها برای تولید ونگهداری یخ ساخته می شدند بدان شکل که درشبهای سرد زمستان آب رادرجویهای کناربنا باارتفاع کم نگه می داشتند تاصبح آب داخل جوی یخ می زد.
سپس یخهارا شکسته وداخل مخزن می انباشتند. این کارشبهای متوالی انجام می شد تا گودال داخل مخزن هم سطح کف پرمی شد. سپس درب یخچال را بسته ویخهارا برای استفاده درتابستان نگه می داشتند علاوه براین یخچال، ابرکوه دارای ۳ یخچال دیگربه نام برزن، هک ومریم آباد نیزمی باشد.
مطالب مرتبط :