گورستان تاریخی خالد نبی در کنار زیارتگاه خالد نبی در یک منطقه کوهستانی و در فاصله ۹۰ کیلومتری شمال شرق شهرستان گنبد کاووس و ۵۵ کیلومتری شمال شرق شهرستان کلاله و ۶ کیلومتری روستای گچی سو – نزدیک آی تمر از توابعبخش مراوه تپه و بر فراز قله کوه گوگجه داغ واقع شدهاست. قله کوه گوگجه داغ که در بین مردم به قله «قدرت» یا گوج (گوژ) به زبان ترکی نیز معروف است، حدود ۷۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد .رشته کوه گوگجه داغ از مشرق به کوههای بابا شملک و از شمال و غرب و جنوب به هزار دره اطراف پیوستهاست.یکی از پیغمبران عرب بعد از عیسی خالد نبی غیث بن سنان عبسی بود، که در گفتگوی محاورهای ترکمنان، ایشان را «حالت نبی» میگویند .
در نزدیکی و پایینتر از گورستان تاریخی خالد نبی، بقعههای عالم بابا و چوپان عطا و درهای بنام پنج شیر و همچنین چشمه خضر دندان قرار دارند. طبق روایات رایج بین اهالی، عالم بابا پدر همسر خالد نبی و چوپان عطا، شبان خالد نبی یا یکی از اولیای گمنام یا یکی از همراهان وی بودهاست، که همگی آنها مورد توجه و احترام ترکمنها هستند.در شرق بقعه عالم بابا بر روی یک رشته تپههای خاکی که ارتفاع آنها به مراتب کمتر از ارتفاع محل زیارتگاه خالد نبی است، گورستان وسیعی با منظره ای خیرهکننده و عجیب موجود میباشد که سنگ قبرهای آن به شکل استوانههایی به ارتفاع ۲ متر و بیشتر دیده میشود. به نظر میرسد بیش از ۶۰۰ سنگ مزار در گورستان خالد نبی یافت میشود. پراکندگی این سنگها در دامنههای کوه مرکزی و کوه شرقی است و برخی دیگر از مجموعه سنگ مزارها بهصورتهای منفرد در تپههای اطراف که مسلط به هزار دره میباشد، قرار گرفتهاند.
مجموعه تاریخی – فرهنگی خالد نبی به علت کوهستانی بودن و دشواری مسیر دسترسی و دوری راه کمتر مورد بررسی و پژوهش قرار گرفتهاست. دیوید استروناخ در سال ۱۹۷۹ و ۱۹۸۰ بیش از ۶۰۰ سنگ ایستاده یافت که در چندین محل گسترش یافته بودند. سنگ مزارهای این گورستان از سنگهای یکپارچه تراشیده شده و به شکلهای استوانهای و صلیبی هستند. در رسانههای عمومی سنگها اغلب به عنوان نمونههایی از معماری وابسته به آلت جنسی معرفی میشود و یکی از جاذبههای مهم توریستی توصیف شدهاست. بازدید کنندهها، سنگ مزارهای استوانهای را به عنوان آلت مرد توصیف کردهاند. به گفته برخی، تشبیه این سنگ قبرها به آلت مردانه تشبیهی نادرست است و شکل ظاهری آن به این صورت است که کلاه خود در بالا، و شال کمری مردان در پایین توصیف شده و سنگ قبرهایی که دو حلقه در پایین دارند، نشانگر شال پهلوانی در آن دوره بودهاست که علاوه بر شالی که مردان به دور کمر میبستهاند، مورد استفاده قرار میگرفتهاست. همچنین، طول سنگ قبرها بسته به جایگاه آن شخص بلندتر یا کوتاهتر ساخته شدهاند، قبر زنها نیز به شکل سینه و سینه بند زنانه است و سطحی تخت دارد و همه گورهای زنانه رو به شمال قرار گرفتهاند. گفته میشود این گورستان متعلق به عصر پارینه سنگی میباشد.
ظاهراً برای نخستین بار در کتاب «یک مسافرت زمستانی از استانبول به تهران» اثر جیمز بیلی فریزر از آن گفتگو میشود. این کتاب در سال ۱۸۳۸ چاپ شدهاست.فریزر در جریان شرح مراسم خاکسپاری ترکمنان به قبرستان قدیمی گوکلان Goklan که بر بالای رودخانه اترک قرار گرفتهاست، اشاره میکند. او در این کتاب، تصمیم مردم را به انتقال و دفن مردگان خود از سرزمین خویش به مکان خالد نبی که جایگاه تدفین اجداد ایشان است، توضیح میدهد.نهایتاً در سال ۱۳۸۰ گورستان خالد نبی و مجموعههای وابسته به آن توسط کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان گلستان در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید. این گزارش حاصل بررسی و تحقیق در گزارشهای پژوهشگران یاد شده و مطالعه و پژوهش دقیق (کتابخانهای ومیدانی) نگارنده از دیدگاههای باستانشناسی، تاریخی و مردمشناسی است.
راه ارتباطی گورستان خالد نبی کوهستانی بوده، ولی از طریق کلاله و تمرقره قوزی تا آن محل راه دشواری نیست. به دلیل دوری راه و فقدان وسیله نقلیه و کمبود تسهیلات رفاهی در محل و همچنین گرمای شدید تابستان و سرمای زمستان، بهترین زمان برای دیدار از آن، ماههای فروردین و اردیبهشت است.
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.