مسجد ملارستم مراغه

این بنا در قسمت جنوبی خیابان اوحدی و در محل میدان ملا رستم واقع گردیده و یکی ازمساجد تاریخی دوره صفوی در مراغه است . بنای اصلی مسجد، ازسه واحد مختلف تشکیل می شود: شبستان اصلی ، شبستان کوچک زمستانی و محل خرج دادن . شبستان اصلی به طول و عرض ۴۰/۱۹×۶۰/۲۵ متر، دارای ۳۵ستون و سقف چوبی است . این ستون ها در پنج ردیف ۷ تایی قرار گرفته و فاصله هرکدام ازدیگری، ۱۰/۳متر است . درجهات مختلف شبستان، برای تامین روشنایی، پنجره هایی تعبیه کرده اند . در دیوار شمالی شبستان، چهار در بزرگ چوبی قرار دارد که دروسط آن، پنجره های مستطیل شکلی ترتیب داده اند . این درها و پنجره ها، درعین حال، ضلع جنوبی شبستان زمستانی را تشکیل می دهند . نکته قابل توجه دراین شبستان، تزیینات زیبای ستون ها، سرستون ها و زیر سقف است . ستون های این مسجد، از تنه درخت سپیدار بر پایه های ساده سنگی چند ضلعی استوار شده و بر فراز آنها، سرستون هایی زیبا به صورت سه ردیف قطار یا مقرنس که از پایین به بالا بر حجمشان افزوده می شود، قرار دارد . بر فراز ردیف سوم، یک بخش مکعب شکل قرار گرفته است . روی ستون ها و در جهت طولی ، تیرهای حمال استوار شده که روی آنها را با صندوقه ای به شکل مکعب پوشانده اند . فاصله تیرهای حمال را هم با تنه درختان تیرریزی کرده و روی آنها را با تخته های کوچک(پردو) پوشانده اند . برروی این سطوح و سطح صدوقه تیرهای حمال و سرستون ها ، تزییات نقاشی غنی و پرکاری صورت گرفته است . این نقوش، به گونه های مختلف و درعین حال متناسب و هماهنگ اجرا شده اند . رنگ های به کاررفته ، آبی ، سبز، قرمز، نارنجی ، سیاه و زرد هستند . شبستان کوچک نیز به صورت مستطیل شکل ساخته شده و درگذشته به علت مساحت کم و سقف کوتاه ، تنها درزمستان ها از آن استفاده می شده است؛ اما ازهنگام متروک شدن شبستان بزرگ، درتمام مدت سال مورد استفاده قرار می گیرد . این شبستان به طول وعرض ۴۰/۷×۴۰/۲۶ متر درهر طرف دارای پنج جرز به پهنای ۱۴۵ و ضخامت ۷۰ سانتی متر است . فاصله میان هر دو جرز در طول شبستان، ۳ متر است که در این فاصله ها، پنجره های بزرگی ترتیب داده اند . در وسط تالار، شش ستون برپاست که تیر حمال میانی سقف برروی آنها گذاشته شده است . یکی از ستون ها تماما از سنگ مرمر است . پایه این ستون ، همانند دیگر ستون ها ، ازسنگ سیاه با تراش ساده است؛ ولی سرستون آن در دو ردیف دارای تراش مقرنس است و ساقه آن نیز مانند بدنه ستون های چوبی ساده، هشت ضلعی است . سرستون ها را به صورت قطاربندی چهار طبقه ترتیب داده اند . طرح روی طبقه ها عبارت است از قطارها یا نیم کا سه هایی که دور تا دور به صورت فرو رفته ایجاد شده اند . بر روی این قسمت، مکعبی قرار گرفته است که برسطوح چهارگانه آن، ترنج های تزیینی نقش بسته است . شیوه ساخت سقف، همانند شبستان بزرگ است . تنها ستون سنگی این شبستان به نظر می رسد که مربوط به بنای قدیمی این مسجد بوده باشد . محل خرج دادن نیز با طرح مستطیل ساخته شده و در پشت دیوار شمالی شبستان بزرگ و زیر شبستان کوچک واقع گشته و بر این اساس، طول آن برابر طول شبستان است . دروسط این تالار، چهار ستون مدور قطور آجری قرار دارد که تیرهای حمال برروی آنها گذاشته شده است . دردیوار شمالی تالار، پنج ورودی قرار دارد که مستقیما به میدان مقابل مسجد راه دارد . این تالار فاقد هرگونه تزیینی است و تنها به هنگام دادن خرجی یا نذری درماه محرم و صفر استفاده می شود . ظروفی که در این محل مورد استفاده قرار می گیرد، مسین و غالبا عتیقه و قدیمی اند . نمای خارجی مسجد بسیار ساده و مشتعل برسردری بزرگ درآخرین حد غربی دیوار و سردری کوچک مربوط به تالار خرجی در آخرین حد شرقی دیوار است . سردر اصلی مسجد در بالا به صورت طاقنمایی با قوس تیزه دار ساخته شده و درون آن را با گچبری مقرنس بندی کرده اند . برروی حاشیه سردر، ازگچبری های شبکه ای و تزیینات هندسی ستاره ای شکل استفاده شده و کتیبه سنگ مرمری نیز درکنار این سردر نصب شده است . با توجه به شیوه ساخت و تزیینات به نظر می رسد که این بنا در اوایل دوره شاه تهماسب صفوی ساخته شده باشد . این بنا به شماره ۱۶۱۴/۳ به ثبت تاریخی رسیده است .