مسجد جامع سه قلعه، شاخص ترین اثر تاریخی شهرستان سرایان است که معماری زیبای به کار رفته در آن نشان از ذوق و هنر معماری دیار خراسان جنوبی است. مسجد جامع سه قلعه در داخل محدوده بافت قدیمی شهر سه قلعه از توابع شهرستان سرایان قرار گرفته و به عنوان شاخص ترین بنای تاریخی شهر کاملا قابل تشخیص است. مسجد جامع سه قلعه شامل ایوان و شبستان است و سایر قسمت های آن دچار تغییرات فراوانی شده است. این بنای تاریخی در سال ۸۵ با شماره ۱۶۴۶۹ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
این بنا فاقد سنگ لوح یا سندی است که دارای تاریخ ساخت باشد، اما با توجه به شباهتهایی که با بعضی از مسجد دیگر متعلق به دوران صفوی دارد تاریخ این بنا نیز به احتمال فراوان به دوران صفوی برمی گردد که در دوره های بعد به خصوص قاجار تغییراتی در آن صورت گرفته است.
بنای تاریخی مسجد جامع سه قلعه از دو بخش تابستانی و زمستانی تشکیل شده و از مسجدهای تک ایوانی متعلق به دوره صفوی است. ایوان بنا در ضلع جنوب غرب صحن واقع شده و دارای پوشش طاق و تونده است. عرض این بنا پنج متر و عمق آن ۹ متر است، انتهای ایوان محراب قرار دارد که با کاربندی های گچی تزئین شده و از ویژگی های منحصر به فرد آن آجرکاری هایی است که در ایوان به کار رفته است. بنای مسجد جامعه سه قلعه بخشی به نام بخش زمستانی دارد که شامل ۳۰ ستون است و بار سقف را به زمین منتقل می کند، قطر ستون ها در حدود ۵/۱ متر است و مصالح به کار رفته در بنا نیز شامل آجر، خشت، گِل و گچ است.
این مکان معنوی اکنون در لحظات ملکوتی اذان پذیرای نمازگزاران بوده و در گوشه ای از قسمت زمستانی خود کتابخانه ای به منظور دسترسی اهالی سه قلعه به کتب مورد نیازشان تشکیل داده است.فاصله سه قلعه از ۲ مسیر دسترسی ۳۷ کیلومتر است، شهر سه قلعه بهشت منجمان و کویرنوردان ایران در مرکز بخش سه قلعه در محدوده سیاسی شهرستان سرایان در شمال خراسان جنوبی واقع است و بیش از پنج هزار نفر جمعیت دارد. فاصله این شهر با مرکز شهرستان سرایان ۲۴ کیلومتر، با مرکز استان ۱۲۳ کیلومتر و با مرکز کشور از مسیر بردسکن- سبزوار – شاهرود ۹۹۰ کیلومتر است.
با توجه به اطلاعات موجود سابقه سکونت گزینی در این منطقه به قرن ها پیش می رسد، وجود ۲ محوطه تاریخی « خازمین» و « خوشاب» در ۲ کیلومتری جنوب شهر و آثار تاریخی موجود از گذشته پر افتخار این سرزمین حکایت دارد. شرایط توپوگرافی شهر به گونه ای است که ارتفاع کمتر آن از مناطق همجوار شرایط را برای استفاده از منابع آب زیرزمینی به شکل قنات برای شهروندان مهیا کرده و در طول قرن های متمادی سه قلعه انبار غله خراسان جنوبی در آن روزگاران بوده است.
و چون غلات منطقه را تامین می کرده است به سرغله معروف بوده است و یا چون در مقایسه با سکونتگاه های اطراف معروف تر بود به سرقلعه مشهور شده است. در روایتی دیگر به دلیل جود سه قلعه کنار هم(خوشاب، خازمین و قلعه فعلی جنب میدان امام حسین(ع)) به سه قلعه شهرت یافته است.
منابع:خبرگزاری ایسنا
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.