قلعه شوش، از آثار به جا مانده دوران قاجاریه، در خیابان طالقانی شهر شوش در استان خوزستان قرار دارد. قلعه شوش که به قلعه اکروپل یا قلعه فرانسوی‌ها نیز شهرت دارد. به دست هیئت باستان شناسی فرانسوی در سال ۱۸۹۷ میلادی روی بلندترین نقطه شهر شوش بنا شده است. این قلعه شباهت بسیار زیادی به زندان باستیل فرانسه دارد که با استفاده از آجرهای به دست آمده از کاخ داریوش و تعدادی از آجرهای منقوش به خط میخی چغازنبیل به دست معماران دزفولی بنا شده است. این قلعه بسیار زیبا یکی از منحصر به فردترین آثار تاریخی و دیدنی ایران و استان خوزستان است که روی تپه باستانی شوش و در کنار کاخ آکروپل ساخته شده است.قلعه تاریخی شوش در سال ۱۳۸۰ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۳۹۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
تاریخچه قلعه شوش
هنگامی که در سال ۱۸۸۴ میلادی مارسل دیولافوا، به منظور انباشتن موزه لوور از آثار هنری و فرهنگی ایران، به همراه همسر و دو نفر از همکارانش از فرانسه به شوش رسیدند، جز چند خانه کپری اطراف بقعه دانیال نبی و مکانی که بتوانند در آن زندگی کنند چیزی نیافتند. مخالفت های آشکار و نهان مردم باعث شد این هیئت اعزامی بر روی تپه ای همان نزدیکی مقبره دانیال نبی چادری بنا کنند. بعد از مدتی اطاقکی گلی در همان مکان ساختند و باغچه کوچکی نیز در کنار آن بر افراشتند. زندگی در چادر آنچنان که از نوشته های مادام دیولافوا بر می آید چندان مناسب نبود، مزاحمت های عشایر و مردم آن اطراف، و بلایایی همچون بیماری، سیل، طوفان و … را به خاطر بی حرمتی به آرامگاه دانیال نبی به آنها نسبت می دادند.
همچنین به خاطر وجود آثاری که کشف می شد این مکان محل امنی برای نگهداری از این وسایل نبود. هنگامی که در سال ۱۸۹۷ میلادی دومورگان به جای دیولافوا به شوش آمد. دولت فرانسه را متقاعد ساخت که بودجه ای برای ساخت محل مناسبی برای اسکان اعضای هیئت باستان شناسی قرار دهد. در این صورت علاوه بر اینکه اعضای هیئت در امنیت نسبی به سر می بردند. اشیای به دست آمده از کاوش نیز تا قبل از ارسال به فرانسه محافظت می شد. به همین سبب بلندترین نقطه تپه های شوش یعنی آکروپل را برای این منظور مناسب دانستند. طرحی از یک قلعه قرون وسطایی اروپا ریخته شد و با مصالح موجود یعنی خشت و با نظارت حاج مصطفی دزفولی معمار، بنای آن شروع شد. ظاهرا کارهای ساختمانی تا سال ۱۹۱۲ به طول انجامید.
معماری قلعه شوش
از آنجایی که قلعه شوش بر بلندای تپه قرار گرفته از این رو به صورت پلکانی ساخته شده است. بنابراین سبک معماری این قلعه همانند قلعه‌های زمان قرون وسطی در اروپا می‌باشد. همچنین وجود دو حیاط در ارتفاع‌های متفاوت، مصالحی چون خشت و آجر مهر تاییدی بر سبک معماری قلعه شوش است. پلکانی بودن این قلعه باعث شده بسیاری قلعه شوش را همانند زندان باستیل در فرانسه بدانند. اگر از بالا به این قلعه نگاه کنید همانند ذوزنقه‌ای می‌باشد که دورتادور آن به راهرویی احاطه شده است.
این قلعه دارای دو حیاط و سه ورودی می‌باشد. در بدو ورود به این قلعه طاق های رومی، تزئیناتی آجری، ورودی‌های قوسی شکل و آجرهایی که منقش به کتیبه هستند را ببینید. این کتیبه‌ها به زبان میخی همانند زیگورات چغازنبیل است بنابراین بسیاری این قلعه را نماینده کوچکی از چغازنبیل می‌دانند. وجود آجرهای بسیار در نمای قلعه شوش باعث شده این قلعه را به قلعه آجر معروف شود. از آنجایی که هر قلعه‌ای برای دیده‌بانی نیاز به برج دارد، قلعه شوش هم از این قاعده مستثنی نیست و دارای چندین برج است. برجی در وسط حیاط قرار گرفته که معروف به برج شمالی است، همچنین برج دیگری در قسمت غربی قرار گرفته که در گذشته دارای کاربری کبوترخانه بوده است.
علت ساخت قلعه شوش
هدف از ساخت این قلعه درواقع مکانی برای نگهداری از آثار باستانی بود که در منطقه شوش پیدا می‌شد. یک گروه باستان شناس فرانسوی بعد از تحقیق در منطقه شوش و به دست آمدن آثار با ارزشی که هیگونه تدابیر امنیتی برای آن لحاط نشده است، این مکان را برای حفاظت از آثار به دست آمده ایجاد کردند.
مرمت و صدمات قلعه شوش
متاسفانه قله شوش در زمان جنگ ایران و عرلق صدمات زیادی دید اما بعد از اتمام جنگ در سال های اول دهه ۷۰ مورد بازساری و مرمت قرار گرفت اما مرمت به صورت حرفه ای و اصولی انجام نشده و در بعضی از قسمت ها رنگ آمیزی ها در جلوه قلعه تاثیر گذاشته و به اصالت قلعه لطمه زده است. در حال حاظر قلعه شوش به دلیل عواملی چون نم و فرسایش خسارات جدی دیده است. از آنجایی که در زمان ساخت قلعه از پی استفاده نشده است احتمال خطرهایی چون ریزش بنا وجود دارد از این رو گاهی درهای این قلعه حتی در زمان‌های اوج گردشگران به روی بازدیدکنندگان بسته است.
نحوه دسترسی
این قلعه در نزدیکی محوطه های باستانی شهر شوش و در نزدیکی کاخ آپادانای شوش قرار دارد بنابراین اگر قصد دیدن این قلعه را دارید می توانید به سمت شهر شوش رفته و خود را به قسمت مرکزی شهر برسانید. موقعی که به این محوطه برسید این قلعه برا می بینید که در آنجا خود نمائی می کند.
تصاویر بیشتر : -->
دیدگاه ها :
*اگر نظری دارید یا این مطلب نیاز به اصلاح دارد و یا عکس یا ویدئوی مرتبط با آن دارید لطفا اینجا برای ما ارسال کنید.
واقعا بسيار زيبا ديدني است قلعه شوش معماري بي نظيري داره و متفاوت با ديگر قلعه ها