جستجوی شهر به شهر :
رزرو هتل رزرو هتل های شهر وان ترکیه

قالی ترکمن

تاریخ بروزرسانی :
۳۱ فروردین ۱۳۹۶

قالی یا فرش ترکمن ، همان است که از دیرباز در میان مردم ایران زمین زبانزد بوده است و قالی بافی هنری است که در بین زنان این قوم جایگاه ویژه ای داشته است. هنر بافندگی زنان و دختران ترکمن در گذشته، جلوه ی خاص و زیبایی شایسته ی تحسینی به آلاچیق ها داده است و امروزه نیز زینت بخش خانه ها و اماکنی است که صاحبان آن یا ترکمن هستند ویا علاقه مند به فرهنگ و هنر این قوم ویا افرادی هستند بی هیچ گونه آشنایی با ترکمن ها و هنر و فرهنگشان وآنها کسانی هستند که از ذوق و سلیقه ای برخوردارند و روح هنر را در این دست بافته های زیبا مشاهده کرده اند. ترکمن ها از قدیم، تنها به بافت قالی اکتفا نکرده اند و در کنار قالی های بزرگ ، به بافت محصولاتی دیگر از جنس قالی پرداخته اند. این محصولات ، بنابه نوع و جایگاه استفاده ی آنها نام های خاص خود را دارند. آنها با زندگی روزمره ی مردم مرتبط بوده اند ، بنابراین ، نوع شکل و ظاهرآنها نیز طبق همین نیازهابوده است.اما در یک کلام می توان گفت که این بافته ها زینت آلاچیق های قدیم ترکمن ها بوده است . ـ إنگسی: پرده ای است از جنس فرش در آلاچیق های ترکمن که از قسمت بیرون آلاچیق آویخته می شده است. إنگسی فرش نسبتأ کوچک و دارای گوشه های راست است و قسمت نقوش دار پایین آن از قسمت بالا پهن تر است. نقوش إنگسی با نقوش فرش هایی که بر روی زمین پهن می شود ، متفاوت است. ـ قاپیلیق: محصولی دیگر از جنس فرش است که در داخل خانه به عنوان زینت درهااستفاده می شود.به گونه ای که آن را از هر دو طرف در می آویزند. قسمت پایین قاپیلیق دارای سچک است و به نوک سچک ها نیز قبه های کوچک (قوتازجیق لار) بسته می شود. ـ گرمچ: محصولی دیگر از جنس فرش است که برای تزیین ورودی خانه در قسمت بیرونی إنگسی نصب می گردد. ـ اومور – دومان: یکی دیگر از این تزیینات است که بسیار ظریف بافته می شود واز آن برای زینت سقف خانه استفاده می شود. قسمت پایین آن با سچک خاتمه می یابد. اومور – دومان جفت بوده و در داخل آلاچیق از بالا به پایین آویخته می شود. برای هر آلاچیق ۳ الی۴ اومور- دومان لازم است. ـ کجبه لیک . آسمالیق .: ترکمن های قدیم در هنگام برگزاری جشن عروسی پسران خود ، عروس را با شتر می آورده اند و آن شترها را با استفاده از انواع محصولات قالی ، برای خواستگار (گلین آلیجی / آت باشی) تزیین می کرده اند. یکی از این محصولات تزیینی «کجبه لیک» است که زیبایی خاصی دارد . محصول دیگر فرش به نام «آسمالیق» نیز باعث زیبایی هر چه بیشتر شکل کجاوه ی عروس می شده است. در روز عروسی به پاهای جلوی شتر ،بافته ای دیگر از جنس فرش به نام «دویه دیزلیقی» (زانو بند شتر) می بسته اند. قسمت بالای «آسمالیق» و «کجبه لیک» حالت سه گوش داشته است و قسمت پایین آن ،چهار گوشه بوده و از دو طرف آن سچک ها و قپه ها (قوتازها) آویخته بوده است که کجاوه ی عروس (آت باشی کجبه) را زیباتر می کرده است . در قدیم کجاوه ی عروس را چند نفر جوان اسب سوار همراهی می کردند در حالی که اسبهایشان با بافته هایی زیبا به نام های «آت خالی» ، «ایچیرگی» و «إیرلیک تزیین شده بود . ـ آت خالی را بر پشت اسب می اندازند. ـ ایچیرگی بر زیر زین پشت اسب انداخته می شود. ـ إیرلیک بر روی زین اسب انداخته می شود. واما از میان بافته هایی دیگر از جنس قالی که در میان مردم ترکمن استفاده از آن مرسوم بوده است ، می توان به این محصولات اشاره کرد : ـ خورجون لارخورجون ها (خورجین ها) بیشتر برای حمل وسایل در زمان مسافرت استفاده می شده است. قسمت روی آن با نقوش ظریف تزیین می شود. معمولأ خورجین به زین اسب محکم شده و در داخل آن مواد غذایی را برای مسافرت های طولانی می گذاشتند . خورجین را نوعی کیف از جنس فرش می توان دانست که دو قسمت دارد و برای این که از هر دو طرف اسب آویزان باشد ، قسمت مابین آن را به هم می بافته اند. ـ چوال لار جوال ها (در زبان ترکمنی «چوال») کیسه های بزرگی از جنس فرش هستند که هر دو سمت آن با الیاف دوخته می شود و در گذشته برای نگه داری وسایل خانه و لباس از آن استفاده می شده است. «چوال» چند نوع دارد: «خالی چوال» ، «آق چوال» ، «قزیل چوال». جوال های قالی که روی آن با نقوشی بافته شده است ، جفت هستند و در کناره ی دو سمت در آویزان می شوند. ـ آق چوال لار: گلیم سفیدی است که بر روی زمینه ی آن ، نقوشی به ردیف بافته شده اند و از این نظر با سایر محصولات دیگر متفاوت است. _ قیزیل چوال (چوال های قرمز)، جوالی است که بر روی آن نقوشی به ردیف بافته می شوند که در زمینه ی قرمز مستقر شده اند. علاوه بر این ، چوال های دارای نقوش پراکنده هم استفاده می شده اند . جوال ها ضمن هماهنگی با دیگر محصولات فرش ، زیبایی خاصی به خانه می داده اند. توربالار: یکی از محصولات قالی که در بین ترکمن های قدیم استفاده از آن رایج بوده است ، توربالار (توبره ها) است .توربالار به خاطر داشتن نقوش زیبا و ظریف ، زیبایی خاصی به خانه می داده است . همچنین توبره ها برای نگه داری لباس ، لوازم خانه و ظروف استفاده می شده است. در «چمچه توربا» (توبره ی قاشق) قاشق ها و در «چاناق توربا» (توبره های ظروف) ظروف نگه داری می شده است. علاوه بر این ، در هر خانه ی ترکمن «دوز توربالار» (توبره های نگه داری نمک) وجود داشته است. این توبره ها به عنوان وسیله ای مقدس برای حفظ برکت خانه ، تلقی می شده اند. همچنین ، «آشیق توربالار» (توبره های نگه داری) وجود داشته است که این امر نشان دهنده ی جایگاه خاص پسر در خانواده ها ی ترکمن است. هر کدام از توبره ها که اندازه های متفاوتی داشته اند ، نقوشی متفاوت با سایر توبره ها داشته اند. در انتهای توبره ها ، سچک بافته می شده است. هر کدام از تیره ها و طوایف ترکمن ،نقوش قالی مختص به خود را دارند و این تنوع در محصولات قالی نیز قابل مشاهده است ؛اما آنها را ویژگی های ملی، متحد می سازد و نقوش هر کدام از طوایف، مکمل همدیگر هستند.

7 1 قالی ترکمن

به این مطلب چه امتیازی می دهید؟
[امتیاز: 0 میانگین: 0]
           
برو بالا
 

نظر کاربران :

هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *