شهر تاریخی ماداكتو

شهر تاریخی ماداکتو  با قدمتی بیش از ۱۴۰۰ ساله متعلق به دوران ساسانیان بوده دارای برجهای نگهبانی خیابان سیستم آبكشی و دفع فاضلاب بوده است كه بنا به قولی در اثر یك زلزله تخریب و از بین رفته بقایای این شهر مشهود و درحال حاضر به صورت بسیار ضعیف مورد حفاظت میراث فرهنگی میباشد .شهر تاریخی ماداكتو در سال ۱۳۱۰در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
دره شهر اولین شهر عیلامی بوده‌ است. عیلام یا به صورت جدیدتر ایلام نام یک تمدن در منطقه‌ بزرگی در جنوب غربی فلات ایران بوده است که در پایان هزاره سوم قبل از میلاد می‌زیستند. دره شهر محل شهر باستانی ماداکتو پایتخت عیلامیان بوده‌ است. عیلامیان که در دوره عهد باستان فرمانروای کوه‌های لرستان بودند؛‌ دره رودخانه و راه بزرگ ارتباطی منطقه و مرز شمالی را تصرف کردند و بناهای مستحکمی تاسیس کردند که ماداکتو پایتخت دوم آنان از آن جمله است. پس از حمله آشور این منطقه رو به ویرانی رفت و در زمان هخامنشیان از دوران اوج و رونق آن کاسته شد و اهمیت گذشته را نداشت. زمان اشکانیان دوره تجدید حیات این شهر و زمان ساسانیان دوران آبادانی و رونق آن بوده است.

در حقیقت نام پیشین دره شهر، سمیره و نام پیشین سمیره، ماداکتو بوده است. پس از ویرانی ماداکتو و افول آن در زمان هخامنشیان، این شهر با نام سمیره در دوران ساسانیان مجدد به اوج و شکوفایی رسید. سیمره شهری باستانی در حاشیه شرقی شهرستان کنونی دره‌شهر، غرب رودخانه سراب و در دامنه کبیرکوه واقع شده است. این شهر باستانی بزرگ‌ترین محوطه تاریخی استان ایلام است. قدمت این شهر باستانی حدودا به ۱۴۰۰ سال پیش به اوایل قرون اسلامی و اواخر دوران ساسانی بازمی‌گردد و مرکز ایالت مهرجان‌قذق یا مهرجان‌کدک بوده‌ است و به عبارتی پایتخت تابستانی حکومت آن دوران محسوب می‌شده است.
مساحت این شهر باستانی بالغ بر ۲۰۰ هکتار است. این شهر با نام‌های متعددی چون ماداکتو، مهرجان‌کده، مهرجان‌قذق و مهرگان‌کده شناخته می‌شود. در ویرانه‌های به جای مانده از این شهر در زمان ساسانیان، آثار شهرسازی که در آن دوره معمول بوده است به چشم می‌خورد. برخی بر این باورند که سمیره (ماداکتو) را خسرو پرویز پادشاه ساسانی ساخته است. گفته می‌شود اسکندر مقدونی هنگامی که از شوش حرکت کرده است از سمیره نیز گذر کرده است. احتمال داده می‌شود که این شهر باستانی در هنگام آبادانی بالغ بر ۵۰۰۰ خانه داشته است. خانه اربابی، بنای مسجد، اماکن حاشیه سیل‌بند و اماکن مسکونی حاشیه نشین شهر مکان‌های کاوش شده در ۹ فصل کاوش در این محوطه تاریخی است. همچنین این شهر باستانی دارای برج‌های نگهبانی، خیابان، سیستم آبکشی و دفع فاضلاب بوده است. در این شهر گچبری‌های منحصر به فردی به‌ دست آمده است که در نوع خود بی‌نظیر هستند. در اکتشافات باستان شناسی این منطقه سکه‌هایی نیز یافت شده است که آن‌ها را متعلق به خسرو سوم و جانشینان او می‌دانند.

یاقوت حموی، جغرافیدان و تاریخ‌نویس مشهور قرن هفتم هجری قمری درباره دره شهر این چنین می‌نویسد:

شهری است در نواحی جبل به سوی خوزستان و آن را مهرجان‌قذق خوانند و آن آبادان و دارای میوه‌ها و آب است.
شهر تاریخی ماداكتو از اولین آثار ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران است که در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ به شماره ۶ به ثبت ملی رسیده است. احتمال داده می‌شود این شهر به دلیل وقوع زلزله‌ای مهیب در سال ۳۲۵ هجری شمسی ویران و خالی از سکنه شده است. البته بقایای این شهر هنوز پابرجا است. دره سیمره (دره شهر) از دیرباز به لحاظ ویژگی‌های طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و موقعیت خاص خود همواره مورد توجه گروه‌های انسانی بوده‌ است. در حال حاضر نیز دره شهر دارای استعداد کشاورزی فراوان، منابع آب، مراتع سبز و جنگل‌های انبوه است و یکی از شهرهای باستانی و مهم استان ایلام محسوب می‌شود.