شهر بیرم

شهر بیرم مرکز بخش بیرم در ۲۷,۲۵ عرض شمالی و ۵۳,۳۵ طول شرقی در دشت وسیع قرار گرفته و از دو سمت با رشته کوه محصور شده است. این شهر از طرف شمال به ارتفاعات با لنگستان از طرف جنوب و جنوب شرقی به کوههای دجرو و ارتفاعات گاوبست و از طرف شرق به ارتفاعات طهر و از طرف غرب به نواحی علا مردشت محدود می شود و با وسعت ۲۷۵/۷کیلومتر از بخشهای پهناور لارستان است.

جمعیت این شهر طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ برابر با ۷۳۰۰ نفر بوده است .این شهر به شهر امامزادگان هم مشهور است .

تاریخچه شهر بیرم

طبق روایتی بیرم بر گرفته از کلمه ترکی بایرام است. به این گونه که پس از حمله سپاهیان ترک به فرماندهی بیگلر خان ترک به ناحیه لارستان و مقاومت چهار ساله از سوی مردم این ناحیه بیگلر خان سرانجام مو فق به تسخیر این ناحیه گردید. فرمانده ترک ، مراسم جشن و پیروزی خود را در محل تنب( تل) شهرستان بر پا کرد واز آن پس کبه به بایرام و به مرور زمان به بیرم تغییر نام داده است. درفرهنگ لغت نیز آمده است بیرم بر گرفته از کلمه ترکی بایرام به معنی جشن و عید است.

در روایت دیگری که مربوط به روند اسلام پذیری و گسترش اسلام در نواحی جنوبی ایران است. بر این اساس سال ورود سپاهیان اسلام به فرماندهی سید عفیف الدین شاه زندو به این منطقه و تلاش د رجهت گسترش اسلام به سال ۲۵۲قمری است.که براساس ماده تاریخ بیرم خوانده می شود.آنچه از روایات و شواهد بر می اید ساکنان اولیه بیرم زرتشتی بوده اند. وجود قلاع هفت گانه در اطراف بیرم وآتشکده بزرگ آنان د رشهر تاریخی کبه در جنوب شرقی بیرم این امر به خوبی نشان می دهد بز رگترین حاکم زرتشتی این منطقه شاه سلنتور بوده که مرکز فرمانروایی او قلعه شهرستان بوده است که به وسیله قلاع هفت گانه سزاورز،کوه پیر (کپیر)،فاریاب ،گلرخ،لیدوودیده بان محافظت می شده است.در نیمه قرن چهارم نیرو های اسلام به فرماندهی سید عفیف الدین شاه زندو و از راه بندر کنگ به این ناحیه وارد شوند . تبلیغ و مجاهدت های چهل ساله نیرو های اسلام سبب پذیرش اسلام از سوی مردم نواحی مختلف لارستان بیخه ، بیرم ، لامرد ، خنج ، لار ، و … گردید. در قرن هفتم لارستان مورد حمله نیرو های مغول به رهبری جغتای خان قرار گرفت به گونه ای که حاکم لارستان قطب الدین موید دوم در تهاجم نیرو های مغول کشته شد و مغلان براین ناحیه مسلط شدند در این دوره بیرم با قرار گرفتن در مسیر تجاری و کاردانی لار ، بیرم ، کیش اهمیت اقتصادی ویژه ای یافت .

در دوران صفویه با رسمی شدن مذهب تشیع روحانیون شیعه جهت تبلیغ و اجرای احکام اسلامی روانه لارستان شدند با روی کار آمدن شاه عباس پادشاه تاجر پیشه صفوی و تغییر راههای تجاری سنتی از غرب به جنوب بیرم اهمیت ویژه ای یافت چنانکه راه کاروانی تجاری که لار از طریق بیرم با نواحی ساحلی ارتباط می یافت در سفر نامه ها و کتب تاریخی به خوبی ذکر شده است همزمان با دوره پر تلاطم حکومت نادر شاه منطقه لارستان شاهد شورش های گسترده خانه های محلی بود در نتیجه جنگ های داخلی که بیش از بیست سال به طول انجامید سر انجام یکی از سرداران محلی به نام نصیر خان از ناحیه کال (کل ) قدرت را در این ناحیه به دست گرفت فرزند او تا سال ۱۲۶۴ هجری قمری حاکم بلامنازع این منطقه بودند.در این اواخر دوران حکومت ناصر الدین شاه قاجار قتل و ناامنی آشوب غارت کاروانمهای تجاری در منطقه شورای تجار لاری سید عبد الحسین دزفولی لاری را به لارستان دعوت کردند تا حمایت از مردم در برابر ظلم حکام و تعدیات مالیاتی برقراری شرع اسلامی در این منطقه بر عهده گردید . این روحانی مبارز با تشکیل حوزه علمیه و تربیت شاگردانی به سرعت به گروهی از هواداران و حامیانی در سراسر لارستان دست یافت که در سالهای انقلاب مشروطه تحت عنوان بازو های نظامی – سیاسی مذهبی ، او را در رسیدن به اهدافش یاری رساندند .
بیرم از اولین نواحی لارستان بود در جریان انقلاب مشروطیت از فرمانهای سید عبد الحسین لاری اطاعت نمود و بسیاری از تفنگ چینان و فرماندهان نظامی این شهر او را در سر کوبی خوانین و اشرار لارستان یاری رساندند . برخی از امکانات ومتبرکه و تاریخی :زیارتگاه سید عفیف الدین (ع): حضرت سید عفیف الدین معروف به شاه زندو نسب او به امام هفتم( امام موسی کاظم (ع)) می رسد به دنبال عدم پذیرش اسلام در بخش های مختلف (لارستان کنونی ) و روشن ماندن آتش کده های آنان حضرت سید عفیف الدین در نیمه قرن سوم هجری از راه بندرکنگ وارداین ناحیه گردیدودورهای ازجنگ ودرگیری با زرتشتیان منطقه بیرم را رقم زد در نهایت در سال ۴۳۲ هجری قمری به روایتی در سال ۳۰۲ هجری قمری رحلت فرمود شرح مبارزات و تلاشهای سپاهیان اسلام در گسترش پذیری در این ناحیه در تذکره شاه زند یا غزوه نامه شاه زند و آمده است تذکره مذکور در نزد این منطقه نگهداری می شود .

جاهای دیدنی بیرم

میر ابول به (پیر بل ) : میر ابول به دختر زاده حضرت سید عفیف الدین شاه زندو است . او در راس گروهی از سپاهیان اسلام به جنگ با زرتشتیان قلاع شمالی ناحیه بیرم رفته که در انجا به شهادت رسیده است . میرزا مصطفی مستوفی بیرمی (صدر الملک ) پس از اینکه به مستوفی دیوان اعلا و تولید آستان قدس رضوی نایل آمد گنبد و بارگاهی باشکوهی بر تربت حضرت میر ابول به به ساخت . آرامگاه او در ۲۲ کیلومتری شمال شرقی بیرم واقع شده و دارای چشمه ، نخلستان ، استراحت گاه ، آشپز خانه و … است .آرامگاه شاه ابوالفتح :حضرت شاه ابوالفتح پسرحضرت سید عفیف الدین شاه زندو است . او فرمانده سپاهیان اسلام است که در درگیری های نخستین سپاه اسلام با زرتشتیان منطقه در ۵ کیلومتری جنوب بیرم به شهادت رسیده است . آرامگاه او در مسیر بیرم – بالاده واقع شده و دارای نخلستان ، چاه آب است و از مکانهای زیارتی و تفریحی به شمار می رود . دیگر اصحاب سید عفیف الدین (ع) عبارتند از : سعد ابن سعید – شاه ابوالحسن – شاه نور الدین و شاه جلال الدین که بقاع متبرکه آنها زیارتگاه مردم در طول سال می باشد . آسیاب فاریاب : در محل فاریاب بیرم در فاصله شش کیلو متری در شمال این شهر آسیاب آبی از دوران قبل از اسلام و احتمالاً از دوره ساسانیان باقی مانده است .

آب این آسیاب به وسیله دو رشته قنات تامین می شده است که در حال حاضر نیز جریان دارد و در بخش کشاورزی از آن استفاده می شود . قلعه کپیر(کوه پیر) : این قلعه بر بالای تپه ای بلند در شمال شرقی بیرم واقع شده است و دارای یک ساختمان دیده بانی ، حمام و چشمه ای است که در حال حاضر در جریان است و مربوط به دوران پیش از اسلام است .

قلعه خواجه علی : این قلعه به وسیله سید حاجی بابا بیرمی برای جلوگیری از حملات اشرار به منطقه و در دوره مشروطیت بنا شده است و دارای نخلستان وسیع ، آب انبار و حوض بزرگ آب است .ملا محمد باقر «صحبت» :آخوند محمد باقر متخلص به صحبت در سال ۱۱۶۲ هجری قمری در بیرم متولد شد .اوتحصیلات مقدماتی را در روستای رونیز فسا فرا گرفت و سپس به شیراز رفت و در آنجا به فراگیری علوم مختلف پرداخت .صحبت در جوانی در شیراز علاوه بر تسلت کامل بر ادبیات فارسی ، عربی ، شعر و شاعری در علوم فقهی و دینی نیز به درجه اجتهاد رسید . او در دوره حکومت علی خان و نصیر خان لاری می زیسته و بارها آنها را به رعایت عدالت و اجرای حق دعوت نموده است . صحبت از شعرا و سخن وران سده دوازدهم وسیزدهم هجری و معاصر با وصال وقاآنی از شعرای بزرگ دوره قاجار است . افزون بر دیوان اشعار تالیفات دیگری نیز داشته است و مانند آثار گرانبهای دانشمندان و نویسندگان این سرزمین ازبین رفته است . خود از دشتیم لیک اگر واثقی نه از فاسخندی نه از عاشقیقبیله به بیرم گروها گروه وطن کرده درویه وصحرا و کوه به دشت و که آنان که جا ساخته همه خیمه در خیمه افراخته به صحبت چو بسیار رغبت کنم تخلص هر آیینه صحبت کنمزین العباد درویش: زین العباد درویش مشهور به عابد شاه بیرمی صاحب دیوانی است که در کتابخانه مشهد مقدس نگهداری می شود .

ناهمواری های بیرم

چین خوردگیهای بخش بیرم جزئی از سلسله جبال زاگرس است که دردوره سوم زمین شناسی بوجودآمده است.هرچه از شمال به طرف جنوب حرکت کنیم چین خوردگیها فشرده تر می شودحدفاصل این چین خوردگیهادره های باز ونسبتا ً وسیع قرار داردکه ازمراکزاسکان جمعیت به شمار می رود.
آب وهوا: بیرم جزو مناطق گرم و خشک استان فارس است که میزان بارندگی در آن بین ۱۶۰تا ۲۰۰ میلیمتر در نوسان است. این بخش دارای تابستانی گرم و طولانی و زمستانی کوتاه ومعتدل است، هر چند گاهی اوقات حداقل مطلق درجه حرارت به زیر صفر می رسد. با رندگی د راین ناحیه بیشتر در فصل زمستان و منشا آن بادهای باران آور غربی است. این بخش در فصل تابستان تحت تاثیر بادهای باران آور موسمی قرار می گیرد که با رعد و برق و سیل همراه است. مهمترین پوشش گیاهی آن درختان ، نخل خرما ،گز ، کهور و درختچه های خار دار است.