غار «کیارام» در شهرستان گالیکش در شرق استان گلستان با دسترسی و مسیر آسان به عنوان قدیمی‌ترین غار مسکونی در شمال کشور شناخته شده است. این غار در ۶ کیلومتری روستای فرنگ از توابع دهستان فارسیان شهرستان گالیکش واقع است. غار در تیرماه و مرداد ماه ۱۳۴۲خورشیدی ( ۱۹۶۴ م ) توسط پرفسور «مک برنی» مورد بررسی، شناسایی و گمانه زنی باستان شناختی قرار گرفت. این هیأت در طول بررسی خود، ۲۵ دهانه غار را شناسایی کردند که تعداد ۱۰ دهانه آن ارزش گمانه زنی باستان شناختی داشتند، غار کیارام یک، با مختصات طول جغرافیایی ۴۷ – ۵۵ و عرض جغرافیایی ۱۷ – ۳۷ و غار کیارام ۲، با مختصات طول جغرافیایی ۴۷ – ۵۵ و عرض جغرافیایی ۱۴ – ۳۷ در استان گلستان قرار گرفته اند. در غار کیارام ۲ فقط دو عدد فسیل استخوان و چند قطعه سنگ چخماق پیدا کردند. بر اساس منابع تاریخی قدیمی‌ترین بقایای حضور انسان که در استان گلستان کشف شده مربوط به غار کیارام است که گفته می‌‌شود به حدود دوره پارینه سنگی میانه (موسترین) تعلق دارد. در جلوی در غار یک رودخانه فصلی وجود دارد که هفت متر پایین‌تر از کف غار است و اطراف آن پوشش جنگلی انبوه و متراکم وجود دارد.
دسترسی آسان، نزدیکی به منبع تأمین آب (رودخانه فصلی)، روشنایی نسبی داخل غار، امنیت و موقعیت جغرافیایی آن از جمله ویژگی‌هایی است که سبب برتری این غار و علت استفاده دراز مدت و پیوسته آن در طول تاریخ و استمرار در آن شده است. از سقف غار قطرات آب می‌‌چکد که در نتیجه آن یک بستر آهکی تشکیل شده است. کف غار صخره‌ای بوده و به علت استفاده مستمر برای سکونت دام (گوسفند و بز) پوشیده از فضولات است. نور کافی در غار وجود دارد و تقریباً تا انتهای آن روشن است، سقف غار از جنس رسوبات سنگ آهکی است و در آن نحوه قرارگیری رگههای زمین ساختی که به طرز جالبی روی هم قرار گرفته، بسیار مشخص است. بخشی از سقف غار فروریخته و آثار ریزش و آوار در کف غار کاملاً مشهود است و در دهانه غار رگههای سیاه رنگ براقی دیده می‌‌شود که در اثر استفاده مستمر و طولانی به وجود آمده است.
مطالب مرتبط :