روستای کالج

از دیدنی های استان مازندران و شهرهای زیبای آن، روستا های سرسبز این دیار می باشد که قصد داریم به معرفی یکی از این روستا به نام روستای کالج بپردازیم. روستای کالج از توابع بخش مرکزی شهرستان نور در استان مازندران است. این روستا در دهستان میان‌بند قرار دارد. این روستا از دو محله به نام های بالامحله که به سلارمحله یا سالارمحله هم مشهور است و پایین محله که به کلاگرمحله شناخته می شود، تشکیل شده است.

روستای کالج در ۳۵ کیلومتری شهر رویان و ۴۰ کیلومتری شهر نور قرار دارد و برای رسیدن به این روستا، باید جاده جنگلی و کوهستانی نور به بلده که به جاده (آبشار) آب پری مشهور است را در پیش گرفت و پس از گذر از آبشار آب پری و همچنین آبشار حرام او، به مقصد رسید.این روستا در دهستان میان‌بند قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن نفر (خانوار) بوده‌است.
امروزه این روستا برخلاف گذشته‌اش، سکنه دائم ندارد و تنها در روزهای تابستان که هوای نور و رویان بسیار گرم و شرجی است، اهالی به خانه‌ها و ویلاهای‌شان در کالج پناه می‌آورند تا شب سرد تابستانی را زیر پتو و لحاف بگذرانند.
پیشینه این روستا دست‌کم تا هفت سده پیش می‌رسد؛ زمانی که در سال ۷۴۳ هـ.ق. امیر وجیه‌الدین سربداری در جنگ با پادوسپانان -پادشاهان محلی این منطقه- شکست خورد، دستگیر و کشته شد و نهایتاً جسدش در نزدیکی «کالج‌رود» به خاک سپرده شد. در بحرالانساب نوشته محمدعلی گلپایگانی نیز اطلاعاتی بسیار اغراق‌آمیز و غیرمستند درباره شکوه کالج در گذشته نوشته شده است. در گورستان قدیمی این روستا سنگ قبرهایی با خط کوفی بوده که برخی اهالی به آنها «گبری» می‌گویند و معتقدند متعلق به زردشتی‌ها بوده است. مهمترین شخصیت سیاسی برخواسته از این روستا، سالارفاتح است که در فتح تهران به دست مشروطه‌خواهان نقش به‌سزایی داشت. از میان چهره‌های مذهبی این روستا نیز می‌توان به شیخ تقی مجتهد کلاگر اشاره کرد که از روحانیون اواخر قاجار و جد پروفسور پیروز مجتهدزاده است.

کالجیها در گذشته برای رفتن به تهران از راهی استفاده می‌کردند که امروزه به‌ طور کامل متروکه شده و به جز کوهنوردان، کسی آن را نمی‌پیماید. این راه از بلده و یالرود، پس از گذشتن از چند کوه و تپه به فشم و لواسان می‌رسید که البته در زمستان به دلیل سرما و برف، کسی از آن استفاده نمی‌کرد.
کاروانسراهایی در این راه ساخته شده بود که هنوز آثاری از آنها باقی مانده است.

بیشتر افراد بر این باورند که کالج از «کاله» گرفته شده که در گویش مازنی هم به معنای منطقه سکونت است و هم به معنای پستان گاو شیرده. «ج» انتهای این واژه نیز برای انتساب است که در بسیاری از روستاهای این منطقه دیده می‌شود.
در این روستا چندین امامزاده و مکان مقدس مذهبی وجود دارد. امامزاده «احمد و مختار» مشهورترین‌شان است. امامزاده «طاهر و مطهر» نیز در این روستا است. همچنین بر روی کوه روبروی این روستا زیارتگاهی به نام «حلیمه خاتون» وجود دارد که دسترسی به آن نیاز به یک کوهنوردی نفس‌گیر یک‌ ساعته دارد.

در گورستان قدیمی این روستا سنگ قبرهایی با خط کوفی بوده که برخی اهالی به آنها «گبری» می‌گویند و معتقدند متعلق به زردشتی‌ها بوده است. مهمترین شخصیت سیاسی برخواسته از این روستا، سالارفاتح است که در فتح تهران به دست مشروطه‌خواهان نقش به‌سزایی داشت. از میان چهره‌های مذهبی این روستا نیز می‌توان به شیخ تقی مجتهد کلاگر اشاره کرد که از روحانیون اواخر قاجار و جد پروفسور پیروز مجتهد زاده است.

در کنار کشاورزی و دامداری که تقریباً در همه روستاهای ایران رایج بود، در کالج اهالی پایین‌محله به کوزه‌ گری هم می‌پرداختند و به‌ واسطه اینکه شغل بیشترشان کوزه‌ گری بود، پایین‌محله را به کوزه‌گرمحله یا کلاگر محله که همان معنا را می‌دهد می‌نامیدند. ساخته‌های سفالی این محله به شهرها و روستاهای اطراف برده و فروخته می‌شد

جاهای دیدنی روستای کالج

در این روستا چندین امامزاده و مکان مقدس مذهبی وجود دارد. امامزاده «احمد و مختار» مشهورترین‌شان است. این امامزاده گاهی به‌صورت احمدمختار و گاهی به صورت احمد و مختار تلفظ می‌شود و برای همین هنوز کسی نتوانسته با قطعیت درباره تعدادشان حرفی بزند. حتی برخی اهالی از امامزادگان «احمد و محمود و مختار» در اینجا حرف می‌زنند. بنای قدیمی این امامزاده که کاهگلی و به‌صورت اتاقی با درازای تقریبی ۱۵، پهنای ۶ متر و دارای سقف شیروانی بود تخریب و بنایی جدید به سبک سایر امامزاده‌های کشور با گنبد طلایی در حال ساخته شدن است. امامزاده «طاهر و مطهر» نیز در این روستا است و نامش همان مشکل و مسئله را دارد؛ یعین برخی آنرا طاهرِ مطهر و برخی طاهر و مطهر می‌نامند. همچنین بر روی کوه روبروی این روستا زیارتگاهی به نام «حلیمه خاتون» وجود دارد که دسترسی به آن نیاز به یک کوهنوردی نفس‌گیر یک‌ساعته دارد. امامزاده ابوطالب روستای دینکوه، امامزاده جعفر روستای پِس‌پِرِس، سیده خانم روستای کپ و همچنین امامزاده بیژن روستای کپ (که چند سالی است بحثهایی درباره امامزاده بودنش مطرح است) نیز جزو زیارتگاه‌هایی است که اهالی این روستا به آنها ارادت دارند. باور به این امامزاده‌ها در حدی است که چنانچه شکاری به آنها پناه می‌بُرد، کسی جرأت شلیک به آن حیوان را نداشت. همچنین اهالی این روستا می‌گویند سید شیرسوار از روستای ناتل تا اینجا سوار بر شیر می‌آمد تا قرآن آموزش بدهد و برگردد. همچنین به شخصی به نام سید حسین حسینی باور داشتند که در هنگام نماز، انگشتری از غیب به وی رسید و آن انگشتر بر هر درد بی‌درمانی دوا بود. به همین دلیل او «سید انگشتری» می‌نامیدند.

آداب و رسوم روستای کالج:

از مهمترین مراسم سالیانه خاص این منطقه می‌توان به «نرزما شو» و نیز «سیزده‌تیرماشو» اشاره کرد که زمان‌شان بر اساس گاه‌شماری تبری مشخص می‌شود. نرزما شو اکنون در آغاز تیرماه و سیزده‌تیرماشو در اوایل آبان برگزار می‌شود. همچنین هرگاه بارندگی زیادی صورت می‌گرفت، رسمی در این روستا به نام «مم‌ممه‌شو» وجود داشت که پیرزنی یک سه‌پایه فلزی بر سر می‌گذاشت و توی کوچه‌های روستا می‌گشت و همینطور که با انبر گل‌های جلوی خانه‌ها را به هم می‌زد می‌گفت: «تیل پِشپِشو کمِّه؛ مَم مَمِه شو کِمِّه» و اهالی خانه‌ها هم به او هدایایی می‌دادند که عمدتاً غذایی بود و همه اینها به امامزاده احمد و مختار روستا اهدا می‌شد، به این طریق درخواست بند آمدن باران می‌کردند.