خانه تقوی های گرگان

این مجموعه از بناهای دوره قاجار است که در مساحتی بیش از ۲۰۰۰ متر مربع ساخته شده و ساخت آن منسوب به حاج میرزا محمدتقی تقوی (تقی اف) می باشد. این مجموعه ی تاریخی شامل بیش از ده حیاط اصلی و فرعی بوده که تا کنون ۱۰ حیاط اصلی آن توسط سازمان میراث فرهنگی خریداری و بازسازی شده است. این حیاط ها عبارتند از: حیاط های بیرونی اول و دوم ، حیاط های اندرونی اول و دوم، حیاط مطبخ، حیاط سرطویله، هشتی ها و پشت حیاط ها و… مصالح به کار رفته در این ساختمان ها ، کچ ، خاک ، آهک ، آجر ، خشت خام و چوب می باشد. چوب های به کار رفته در ستون ها اغلب چوب درخت سرخدار و چوب های به کار رفته در درها اغلب چوب درخت ازدار (آزاد) می باشند.
ساختمان ها اغلب دو طبقه هستند و کف طبقه ی دوم با چوب، لمبه کوبی شده تا بار کمتری بر سقف طبقه ی تحتانی وارد شود. این ساختمان ها اغلب یک متر بالا تر از سطح زمین ساخته شده و زیر آن ها خالی می باشد تا از نفوذ رطوبت به داخل بنا جلوگیری شود.
در داخل حیاط ها ایوان ها یی طراحی شده که به آن ها “مهتابی” می گویند. این ایوان ها از تابش مستقیم نور خورشید در امان بوده و محل خوبی برای نگهداری برخی آذوقه ها بودند. در داخل یکی از حیاط های بیرونی، جلوی نمای ورودی ساختمان در طبقه ی بالا، کنسولی طراحی شده که به بنا زیبایی و ابهت خاصی بخشیده است که اصطلاحاً به این گونه بناها کلاه فرنگی گفته می شود. این ساختمان محل تجمع تجار و سیاستمداران بزرگ منطقه بوده و حتی در چند دوره هم دفتر انتخابات نمایندگان تجار بوده است.
در برخی قسمت های بنا هم، چوب های زیر “شیر سر” ها با نقوش اسلیمی ، اشعارفارسی به خط نستعلیق و آیات قرآن به خط نسخ تزیین شده اند. که علاوه بر زیبایی، به بنا ؛ تیمن ، تبرک و تقدس می دهند و نقش نگاه دارنده و محافظ در مقابل بلایا را هم ایفاء می کنند. داخل هر حیاط یک حوض طراحی شده که دسترسی ساکنین آن حیاط را به آب آسان می ساخته، آب حوض ها هم توسط جوی های روبازی که از خارج بنا آب را به داخل هدایت می کردند تأمین می شده است.