تپه عیدگاه سبزوار جزء یکی از دو تپه معروف و منحصر به فرد دنیاست و مشابه این تپه تنها در عشق آباد ترکمنستان با عنوان تپه نمازگاه وجود دارد.
سبزوار ایران اسلامی به جهت قدمت بسیار و تمدن کهن خود , همواره شاهد استقرار و زندگی اقوام مختلف بر گستره خویش بوده و در نتیجه دارای هزاران محوطه و بنای باستانی ارزشمند می باشد .
تپه های باستانی کوچک و بزرگ سهم عمده ای از این یادگارها را به خود اختصاص می دهند و به جهت قدمت گاه چندین هزار ساله و باقی ماندن نشانه های موجود از زندگی اقوام مختلف در دوره های متعدد تاریخی دارای اهمیت به سزایی می باشند و لزوم توجه هر چه بیشتر به حفاظت و در گامی بالاتر کاوش علمی این نمونه های کم نظیر را ضروری می سازند.
متاسفانه در شرایط فعلی این یادگارهای درخشان در معرض خطرات گوناگونی واقع شده اند و انواع تخریب ها از کند وکاوهای سودجویانه قاچاقچیان گرفته تا تخریبهای نابخردانه در اثر انجام پروژه های عمرانی و یا سوء استفاده روستاییان و جوامع محلی از خاک و زمین آنها ادامه حیات این نگینهای درخشان و ماندگار را دستخوش نابودی کرده است .
در این میان در استان خراسان رضوی نیز با دارا بودن تپه ها و محوطه های باستانی کوچک و بزرگ بسیاری همچون تپه عیدگاه که به عنوان نگین تاریخی این استان از آن یاد میشود نشان دهنده ی این کهن شهر تاریخی با تمدن هزاره می باشد .
تپه باستانی تحت عنوان ” تپه عیدگاه ” ( دامغانیها ) به معنای واقعی به منزله گنجی تاریخی در شمال شرق ایران است که می توان اطلاعات زیادی را از آن استخراج نمود و هرچند نزدیک به دو دهه از کشف و ثبت آن در فهرست میراث فرهنگی کشور می گذرد اما تا حدود یک سال قبل و پیش از استقرار رسمی تیم دکتر عمران گاراژیان یکی از دانشمندان باستان شناسی کشور در محل این تپه و انجام کاوش های علمی، تقریبا به حال خود رها شده بود تا این ثروت تمدنی ایران در جنوب شهرسبزوار به تدریج به زباله دانی متروک تبدیل شود.
بدون تردید با بررسیهای کارشناسانه و کاوش موشکافانه در خصوص این تپه باستانی از زوایای مختلف به این مهم دست می یابیم که این تپه جزو یکی از دو تپه معروف و منحصر به فرد دنیاست و مشابه این تپه تنها در عشق آباد ترکمنستان با عنوان تپه نمازگاه وجود دارد.
رییس اداره میراث فرهنگی شهرستان سبزوار افزود : تپه عیدگاه سبزوار به وسعت ۱۱۰ هکتار در سال ۱۳۸۰ به شماره ۳۷۴۹ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و از سال ۱۳۸۲ عملیات مطالعه، بررسی، لایهنگاری و گمانهزنی و تعیین حریم آن توسط کارشناسان به انجام رسیده است.
محمودرضا سلیمانی با بیان اینکه ۶ هکتار از مساحت این تپه مورد کاوش قرارگرفته است اظهار داشت : از سالیان گذشته ساخت و سازهای بسیاری در محدوده این تپه صورت گرفته است که این ساخت سازها آسیب های بسیاری را به این تپه وارد نموده است .
وی یاد آورد شد : قدمت این تپه باستانی معروف به تپه عیدگاه بالغ بر۷ هزار سال است ونتیجه مطالعات بر نمونه هایی از زغالها نشان میدهد که در تمام دوره عصر مفرغ از اوایل دوره پیش از میلاد تا حدود ۳۸۰۰ سال قبل از میلاد در این منطقه استقرار انسان وجود داشته است .
سلیمانی اضافه کرد : تپه عیدگاه که یکی از بزرگترین ظرفیتهای میراثی، باستانی و گردشگری شهرستان سبزوار ونیز در خراسان رضوی می باشد، و عملیات کاوش باهدف ایجاد سایت موزه عیدگاه آغازشده است.
سرپرست تیم کاوش تپه باستانی سبزوار با بیان اینکه متاسفانه این اثر باستانی مهم در این شهرستان کمی با تأخیر شناسایی شده است و در دوره های گذشته نیز کمی موردتخریب و تجاوز قرار گرفته است تصریح کرد : تا کنون بر اثر احداث خیابان ،جابجایی خطوط آب ، گاز ، تلفن و چند کاوش پراکنده و نیز … فعالیت های بسیار ناهمسو ، متفاوت و ناهمگنی در محدوده این تپه در سالیان گذشته اتفاق افتاده است که این امر موجب وارد شدن لطمه و تخریب به این اثر باستانی شده است .
این کارشناس باستانی خاطرنشان کرد : مسئله کاوش در تپه باستانی عیدگاه صرفا یک مسئله پژوهشی نیست بلکه مسئله ی کاربردی محسوب می شود .
وی همچنین با بیان اینکه اصلی ترین هدف در کاوش این تپه ایجاد سایت موزه است یاد آورشد : این سایت موزه دارای یک پروسه طولانی مدت ۲۰ ساله است که در ۵ فاز اجرا خواهد شد و تمام سعی ما از ابتدای دهه ۸۰ بر این بود تا به لحاظ قرار گیری تپه در محدوده شهری برای بحث پژوهشی آن کاری انجام شود.
عمده ترین آثار قابل توجه در تپه باستانی سبزوار از ۲۰ گمانه سال ۹۳ و گمانه های موجود مربوط به عصر مفرق است و در این سایت علاوه بر اشیاء ؛ آثاری از روستاهای اولیه با سفال و آثار روستاهایی که تبدیل به شهرک های اولیه شده اند از ۵ هزار سال قبل از میلاد نیز مشاهده شده اما با اطمینان نمی توان گفت که قابل نمایش هستند و قطعا این موارد در حوزه کار تحقیقاتی است .
دیدگاه ها :
*اگر نظری دارید یا این مطلب نیاز به اصلاح دارد و یا عکس یا ویدئوی مرتبط با آن دارید لطفا اینجا برای ما ارسال کنید.