درک کردن پدیدههای آسمانی، بخشی از تلاش سیری ناپذیر انسان در راه درک و شناخت نظم حاکم بر تمام طبیعت بوده و هست. چراکه شرایط کیهانی و اقلیمی همواره بر زندگی او موثر بودند و برای استیلا بر آن علم اخترشناسی به عنوان شاخهای از علوم پیگیری شد. بر این اساس ستاره شناسی یکی از قدیمیترین علوم است و اولین انسانها به این موضوع توجه کردند که اجرام آسمانی به شکل دایرهای حرکت میکنند یا الگوهایی را در حرکتشان تکرار میکنند.
ستاره شناسان باستان عقیده داشتند که خورشید و سیارات، به دور زمین میگردند. اما در سال ۱۵۴۳ یک ستاره شناس لهستانی به نام «نیکلا کپرنیک» گفت که زمین و سیارات دیگر به دور خورشید میگردند. ستاره شناسان در گذشته تنها درباره اشیایی که میتوانستند با چشم غیر مسلح یا با تلسکوپهای ساده ببینند، چیزهایی را درک میکردند.
امروزه ستاره شناسان آلات و ابزار زیادی را مورد استفاده قرار میدهند تا جهان را مطالعه کنند. تلسکوپهای عظیم تصاویری از اشیای فضایی در اختیار فضانوردان میگذارند. این تلسکوپها به ستاره شناسان کمک میکنند تا درباره اشیایی که نسبتا به زمین نزدیک هستند مثل خورشید، سیارات و ستارههای دنبالهدار مطالعه کنند.
برای آموختن درباره اشیایی که دورتر هستند، از تلسکوپهای رادیویی و انرژی ساطع شده از اشیای فضایی بهره میگیرند. رایانهها نیز به ستاره شناسان کمک میکنند تا به اطلاعاتی که از همه این ابزار میگیرند، دست پیدا کنند.
این ابزارها در سازههایی به نام رصدخانهها به محققان عرضه میشود تا آنها دانشی را به دانش قبلی اخترشناسی اضافه کنند. رصدخانه های ایران جزء قدیمیترین و معروفترین رصدخانه های دنیا هستند که از قرنها پیش تا امروز میزبان علاقهمندان به نجوم شدهاند.
فهرست
اولین رصدخانه در ایران توسط چه کسی ساخته شد؟
اولین و بزرگترین رصدخانه ایران رصدخانه مراغه است که قدمتی حدود ۷ قرن دارد. این رصدخانه هفتصدساله توسط خواجه نصیرالدین طوسی تاسیس شد که بعد از گذشت این همه سال همچنان بزرگترین و مهمترین رصدخانه ایران است.
پیشنهاد می کنیم مطلب بهترین رصدخانه های ایران را نیز مطالعه بفرمایید.
بزرگ ترین رصدخانه دانشآموزی ایران
در روستای گورک سادات، روستایی که در ۳۰ کیلومتری شهر بوشهر واقع شده است، رصدخانهای قرار گرفته که متعلق به آموزشوپرورش است و نام آن را رصدخانه مهر بوشهر گذاشتهاند. در این رصدخانه که مجهز به یک تلسکوپ «اشمیت کاسگرین» ۱۶ اینچی است میتوان ۱۴۵ هزار جرم آسمانی را رصد کرد. رصدخانه مهر گنبدی به قطر شش متر دارد و بهعنوان بزرگترین رصدخانه دانشآموزی ایران شناخته میشود.
مدرنترین و پیشرفته ترین رصدخانه ایران
ایران در بسیاری از صنایع و نیز علوم مختلف در جهان میتواند حرفی برای گفتن داشته باشد. علم نجوم نیز یکی از این علوم جذاب و دوستداشتنی است که ما توانستهایم قدمهای بزرگی برای گسترش آن و کشف اسرار آسمان برداریم. رصدخانه کاسین که در ارتفاع ۱۷۰۰ متری از سطح دریا در شهر خرم آباد در سال ۱۳۹۳ ساخته شده است، پیشرفتهترین رصدخانه خاورمیانه است. این رصدخانه دارای شانزده تلسکوپ پیشرفته و مدرن و سه آسماننما است که یکی از آنها ثابت و دیجیتالی و دوتای دیگر متحرک هستند. رصدخانه ملی ایران نیز یکی دیگر از رصدخانه های مدرن و بسیار پیشرفته کشور است.
بزرگ ترین تلسکوپ ایران در کدام رصدخانه قرار گرفته است؟
در رصدخانه ملی ایران تلسکوپی با آینه ۳.۴ متری واقع شده است که آن را بهعنوان بزرگترین تلسکوپ ایران و حتی بزرگترین تلسکوپ غرب آسیا میشناسند. رصدخانه ملی ایران در ۳۳ کیلومتری جنوب غرب کاشان و در ارتفاع ۳۶۰۰ متری قله گرگش که دومین قله مرتفع رشتهکوه کرکس است، واقع شده است.
بهرهبرداری این رصدخانه با تلسکوپ پیشرفته خود در سال ۱۴۰۰ انجام شد. تلسکوپ این مجموعه بهمحض شروع به کار تصاویری از جفت کهکشان آرپ-۲۸۲ در فاصله ۳۲۰ میلیون سال نوری را شکار کرد و اینگونه تحسین بسیاری از فعالان حوزه نجوم را برانگیخت.
بزرگ ترین رصدخانه فعال ایران
کارشناسان نجوم بر سر این حقیقت که مدرنترین رصدخانه ایران کدام است، گاهی دچار شک و تردید میشوند. به گفته کارشناسان رصدخانه خواجه نصیرالدین طوسی در تبریز نیز یکی از مدرنترین رصدخانه های ایران است. علاوه بر این رصدخانه خواجه نصیرالدین طوسی در تبریز بزرگترین رصدخانه فعال ایران است که با تلسکوپهای ۴۰ و ۶۰ سانتیمتری و دو گنبد خود در حال رصد آسمان، ستارهها و حتی خورشید است.
در بین رصدخانه های ایران از قدیمیترین تا مجهزترینشان، در حال حاضر بازدید از بخشی از رصدخانه مراغه بهعنوان یک جاذبه توریستی و تاریخی امکانپذیر است. برای بازدید از سایر رصدخانه های ایران یا باید از اعضای انجمن نجوم ایران باشید اینکه مجوزهای لازم را در اختیار داشته باشید.
دیدگاه ها :
*اگر نظری دارید یا این مطلب نیاز به اصلاح دارد و یا عکس یا ویدئوی مرتبط با آن دارید لطفا اینجا برای ما ارسال کنید.