آمریکایی های اغلب به کویرهای خیس و باتلاقی پلایا می گویند. هم کویرهای شور باتلاقی و هم برخی کویرهای قلیایی در فصل زمستان و اوایل بهار به صورت باتلاقی هستند که اگر انسان یا حیوان بزرگ جثه و همچنین اتومبیلی در کویرهای قلیایی خیس که خاک های آن باتلاقی شده بیفتد، در آن فرو می رود و محو می شود.بنابراین از این ویژگی کویرهای باتلاقی می توان درجهت جلب گردشگر و مسابقات مختلف ( عبور با موتور سیکلت، اتومبیل، شتر، الاغ و …)به منظور عبور و نجات از کویرهای تحت تأثیر آب زائد موجود در آنها و خاصیت باتلاقی بودن آنها استفاده کرد.
جاذبه های گردشگری ریگ ها( رشته تپه های عظیم ماسه ای مانند ریگ جن و …)
۱) عظمت این ماسه ها خود بسیار دیدنی است. آن هم با ناهمواری های متنوعی که در سطح آنها، در مناطق مختلف مشاهده می شود.
۲) فراهم شدن امکان چرا و پراکندگی شترها و اعضای خانواده آنها با سنین و اندام متفاوت در آنجا: دیدن این شترهای و اعضای گوناگون خانواده آن در سطح تپه های عظیم ماسه ای بسیار جالب است که با سوار شدن بر آنها تپه های عظیم ماسه ای جذاب تر و دیدنی تر نیز می شوند.
شنیدن صدای جن ها! برخی از افراد بر این باورند که در این تپه ها ی عظیم ماسه ای شب ها، جن ها به صحبت و عیش و طرب می پردازند و براین اساس، رشته تپه های عظیم واقع در جنوب دشت کویر ( به تقریب شمال شهرستان نایین)، را ریگ جن می نامند. اما علت این امر را می توان در ویژگی های ماسه بادی به ویژه در منطقه ای که به شکل انبوه متمرکز باشد (ریگ ها) جست وجو کرد که شب های به هنگام وزیدن باد مختصر جابه جایی ماسه ها صورت می گیرد و این جابه جایی و برخورد به موانع، ایجاد صداهایی می کند که دارای آهنگ است و بنابراین ترتیب دادن تور و بردن گردشگر به این مناطق و گذراندن حداقل یک شب، سبب آشنایی با صداها در منطقه تپه های ماسه ای می شود، در ضمن خوابیدن در منطقه ماسه ای در شب های تابستان و پاییز بسیار خنک و لذت بخش نیز می باشد. ریگ ( رشته تپه های عظیم ماسه ای) در منطقه ای دیگر (خارج از حاشیه کویر مرکزی) نیز، وجود دارد که به ریگ های دهلی معروف است، یعنی شب ها جن ها در این تپه های ماسه ای دهل می زنند؟ این ریگ در جنوب شرق کرمان در کنار جاده بروات به بزمان بلوچستان واقع شده است.
آشنایی با پلایا (Playa)
پلایا مهمترین حوضه رسوبی در محیط تبخیری است. پلایا حوضه رسوبی بسته ایست که در پست ترین نقطه بیابانی و یا فرورفتگیهای طبیعی به وجود می‌آید. در پلایا زهکش مشخصی وجود نداشته و شیب توپوگرافی آن نزدیک به صفر است.با اینکه در پلایا سطح آب بالاست ولی به علت اقلیم خشک و ویژگی قلیایی زیاد، پوشش گیاهی بسیار کم بوده و یا اصلاً وجود ندارد. پلایاها در فصلهای مرطوب پر آب می‌شوند ولی در فصل خشک آب خودرا از دست می‌دهند. برخی پلایاها نیز همیشه خشک هستند.
پلایا میزبان خاکهای ناتراوا همچون گل (mud)– فورش، ماسه ریزدانه و نمک محلول است و در بیشتر آنها کفسنگ در ژرفای زیاد و بدون ارتباط با پلایا قرار دارد.
پلایا پهنه یی یکدست و یکنواخت نبوده و از نظر ویژگیهای ریختاری، میزان نمک و رطوبت، بخشهای متفاوتی را می‌توان در آن تشخیص داد. پلایا از بیرون به سوی مرکز شامل بخشهای زیر می‌باشد:
(۱) بخش آبرفتی: با ریخت‌شناسی متفاوت و بافت ریزدانه – متوسط و بیرونی‌ترین بخش پلایا را تشکیل می‌دهد.
(۲) ناحیه مرطوب (wet zone): این ناحیه اگر چه در سطح خشک به نظر می رسد ولی در زیر سطح زمین مصالح اشباع از آب هستند. درفصل‌های بارش، رطوبت به سطح زمین می‌رسد.
(۳) کفه رسی (clay flat): شامل پهنه کاملاً صاف و هموار بدون هیچ عارضه توپوگرافی، گاه سطح قابل توجهی را زیر پوشش خود دارد. کفة رسی در برخی از پلایاها جای خود را به پهنه‌های نمکی می‌دهد.
(۴) ناحیه با پوسته نمکی (salt crusted zone): به صورت زمینهای پف کرده و گاه به صورت کفه های نمکی (salt pan) دیده می‌شود .
(۵) دریاچه فصلی: در فصل بارش آبدار و در فصل خشک بدون آب است .در هر دو حالت مصالح زمینی آن شامل گل و نمک اشباع از آب می‌باشد. این بخش نیز در برخی از پلایاها وجود ندارد.
(۶) دریاچه دایمی: در مرکز هرپلایا، دریاچه‌یی دایمی با آب شور وجود دارد. خط کرانه این دریاچه نسبت به فصول، میزان بارندگیها و دوره های خشکی تغییر می‌کند.
در مورد شکل گیری پلایا نیزنظریات متفاوتی وجود دارد برخی از پژوهشگران پلایا را باقیماندة دریاچه‌های بارانی (pluvial lake) می‌دانند که در دوره های یخچالی و به دلیل بارش فراوان تشکیل شده اند و سپس با شروع هولوسن که با افزایش دما و کاهش باران همراه بوده، این گونه دریاچه‌ها، به تدریج تحلیل رفته و در نهایت به پلایا تغییر شکل داده اند.
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.