آیین هه لاوه مه لاوه

آیین هه لاوه مه لاوه یکی از آئین های سنتی و باستانی کردستان در جشن نوروز است که با برگزاری مراسم های ویژه ای در این منطقه از ایران جشن گرفته می شود.
قوم کرد به عنوان یکی از اقوام اصیل ایرانی، این جشن باستانی و کهن را با شکوه خاصی همه ساله برگزار کرده و در بزرگداشت آن آداب و رسوم ویژه ای را برپا می دارد که نشانگر سابقه تاریخی و فرهنگی این قوم است.
مردم کردزبان این منطقه از یک ماه پیش از عید به پیروی از سنت گذشتگان با کاشت دانه هایی مانند گندم، نخود، عدس و کنجد در بشقاب ها و ظرف های گوناگون به استقبال از این عید می روند.

از جمله مهمترین آئین هائی که مردم این خطه در این ایام برگزار می کنند، آئین سنتی و کهن هه لاوه ملاوه است که چند سالی است با استقبال گسترده ای از سوی مردم در شهر و روستاهای مختلف برگزار می شود.آیین دیرینه هه لاوه ملاوه از جمله آئین هایی است که ویژه مناطق کردنشین است و در روزهای پایانی سال برگزار می شود به طوری که در این مراسم کودکان و نوجوانان بازیگران اصلی این آئین هستند.
این آیین که روز قبل از آغاز سال نو در بیشتر مناطق شهری و روستایی برگزار می شود، حال و هوای دیگری به این مناطق می بخشد.چند روز پیش از آغاز این آیین در بسیاری از مغازه های سطح شهرها و روستاهای مختلف وسایل مخصوص این آئین به فروش می رسد که اغلب شامل سبد، بیسکویت، آب نبات، شیرینی، تخم مرغ رنگ شده و سکه است.مراسم هه لاوه مه لاوه از ساعات اولیه صبح روز پایانی سال تا غروب ادامه دارد.

نحوه ی انجام مراسم

در این آئین اغلب کودکان به د ر خانه ها رفته و با کوبیدن آن به زبان کردی می گویند: هه لاوه ملاوه پسرتان داماد شود یا د خترتان عروس شود که پس از آن صاحبخانه هدیه ای به آنها می دهد که در قدیم بهترین هد یه ای که می توانستند بگیرند تخم مرغ بود.تخم مرغ به آن دلیل بهترین هدیه محسوب می شده و بسیار باارزش بود ه که نماد ی از نوزایی و زندگی دوباره است به طوری که حتی د ر غذایی که در آن ایام درست می کنند ، اغلب از تخم مرغ استفاده می شود .

هدیه‌ها درون یک سینی و یا سبد بسته‌بندی شده و زیبا پیش روی کودکان قرار می‌گیرند تا از میان آن‌ها با ذوق بچه‌گانه خود یکی را انتخاب کنند. گاهی بعضی از کودکان نیز کلمه هه لاوه مه لاوه که در اصطلاح به معنی درخواست عیدی است را چندین بار تکرار می‌کند تا سهم بیشتری داشته باشد. صاحبخانه نیز با بخشش بسیار هدیه‌ای دیگر به آن‌ها می‌دهد زیرا می‌داند برایش خیر و برکت در سال جدید به همراه دارد.

در این آیین اغلب دسته های دو و یا چند نفری از کودکان در خانه ها را می زنند و قبل از آن که صاحبخانه جویا شود که چه کسی است، همگی با هم فریاد می زنند: هه لاوه مه لاوه، بیستانی سوور و ساوا، کورتان ببی به زاوا، کچ تان نه بی به چاوا، شتیک مان بو بخنه بن تاوا (هه لاوه مه لاوه، بوستان تان سرسبز و آباد، پسرتان داماد شود، دخترتان چشم نخورد، چیزی برایمان بیاور )
در این آیین که هم اکنون بیشتر در مناطق روستایی دیده می شود و چند سالی است در مناطق شهری نیز رواج پیدا کرده است، کودکان حتی از خانه خودشان نیز می توانند هدیه بگیرند و سپس راهی سایر خانه ها شوند.
تفاوتی که اجرای این آئین در مناطق شهری و روستائی دارد آن است که در مناطق روستایی کودکان اغلب از روی پشت بام سبدی را با طناب به منازل مردم آویزان می کنند و پس از گفتن هه لاوه ملاوه از صاحبخانه درخواست هدیه می کنند بدون آنکه خود را به صاحبخانه نشان دهند و سپس سبد هدایا را بالا می کشند ولی در شهرها کودکان و نوجوانان که برخی از آنها صورت هایشان را پوشانده اند، پس از گفتن هه لاوه ملاوه از صاحبخانه درخواست هدیه می کنند که هدیه بیشتر آنها سکه و پول است.کودکان در این روز با کوله باری از هدایای مردمی به خانه می روند و هدایای جمع آوری شده را نشان دیگر افراد خانواده می دهند.