آرامگاه پورداود

آرامگاه پورداود در داخل بازارچه ی سبزه میدان شهر رشت قرار دارد و در گذشته مکتب خانه ی استادپور داوود بوده است . استاد ابراهیم پور داوود در پانزدهم اسفند ۱۲۶۴ هـ.ش در محله ی سبزه میدان رشت بدنیا آمد . وی در سال ۱۳۱۰ خورشیدی در دانشگاه تهران استاد رشته حقوق در ایران باستان و همچنین صاحب کرسی ادبیات در زمینه ی اوستا و فرهنگ ایران و پارسی باستانی شد . معماری آرامگاه خانوادگی استان پور داوود مستطیل شکل و با ابعاد ۷× ۲×۴ متر بوده و ارتفاع آن از زمین تا زیر شیروانی ۴۵/۴ سانتی متر است . این بنا دارای یک در و ۶ پنجره است .

آرامگاه استاد پور داود مربوط به دوره قاجار است و در رشت، بازارچه سبزه میدان واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۸۷۸۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
ابراهیم پورداوود (زادهٔ ۲۰ بهمن ۱۲۶۴، رشت – مرگ ۲۶ آبان ۱۳۴۷، تهران) ایران‌شناس معاصر، اوستاشناس، نخستین مترجم فارسی اوستا و استاد فرهنگ ایران باستان و زبان اوستایی در دانشگاه تهران بود. او در سال ۱۲۶۴ خورشیدی در رشت به دنیا آمد و پس از تحصیلات مقدماتی فارسی‌ و عربی به تهران و از آن¬جا به بیروت رفت. در سال ۱۲۸۸، برای فراگرفتن علم حقوق، عازم پاریش شد و در آن‌جا بود که برای اولین بار با مباحث تازه¬ای درباره¬ فرهنگ کهن ایران و اوستا آشنا شد و اولین جرقه‌های عشق به فرهنگ باستانی ایران در قلبش درخشید. استاد پورداوود پس از تحصیلات فراگیر در فرانسه و آلمان، ادبیات اوستا، پهلوی و کهن ایران را زیر نظر دانشمندان بزرگ آموخت. هنگامی که استاد پورداوود به ایران بازگشت، کرسی ادبیات باستان و زبان اوستا برای اولین بار در دانشگاه تهران به او سپرده شد. ترجمه¬ اوستا بزرگترین تالیف اوست. هم‌چنین از وی، گزارش اوستا در ده جلد، ایران‌شاه، خرم‌شاه، پوراندخت، گفت و شنود پارسی‌، فرهنگ ایران باستان، هرمزدنامه و بیش از پنجاه مقاله به یادگار مانده است.

گفته می شود که وی اولین واردکننده بذر بادام زمینی از بیروت به ایران بوده است.آرامگاه استاد پورداوود در کوچه‌ آفخرا در سبزه‌میدان رشت قرار دارد؛ میدانی قدیمی که دورتادور و در حوالی آن، بناهای تاریخی بسیاری قرار گرفته است که هر کدام به نوعی حافظه تاریخی این شهر محسوب می‌شوند.
این آرامگاه، در زمانه خود، مکتب‌خانه¬ محله¬ تاجرِ رشتی، حاجی داوود بود. زمانی که هنوز مدرسه‌ای برای آموزش اطفال وجود نداشت،بخشی از حیاط خانه حاجی داوود مکتب خانه ای برای تحصیل فرزندانش شده بود. در آن دوران که مدرسه نبود پدر برای رفاه پسرانش، مکتب خانه ای در خانه دایر کرد و میرزایی را برای آموزش پسران خود گمارد. همین مکتب خانه، بعدها محل تحصیل بچه های سبزه میدان شد و سرآخر آرامگاه خانوادگی پدر و پسران.
استاد پورداوود، خود در مورد این مکتب‌خانه نوشته بود: «پارینه‌ای چند است که مقبره پدران و برادرانم است. من هم پس از نوردیدن این همه سال‌های بلند در آن‌جا آرام خواهم گرفت. گمنامی پورداوود در زادگاه با اینکه مقبره ابراهیم پورداوود جزو آثار میراث فرهنگی کشور بوده و به ثبت ملی رسیده است، در زادگاهش خاک غربت می خورد.

نخستین دانشجو و استاد زبان های ایران باستان نیکویه درباره تلاش پورداوود در آموختن و شناساندن فرهنگ ایران می گوید: پورداوود فرزند یک مالک و تاجر بود، ولی ۴۰ سال ثروت پدرش را خرج تحصیل و پژوهش در شناخت فرهنگ ایران در کشورهای اروپایی و غیر اروپایی کرد. وی اولین دانشجوی ایرانی است که به تحصیل زبان و ادبیات اوستایی و همچنین زبان پهلوی (فارسی میانه) پرداخت و بعد از بازگشت به ایران در دانشگاه تهران زبان های باستانی را تدریس کرد.»
معماری آرامگاه خانوادگی استاد پورداوود، شکلی مستطیلی دارد که به محض ورود به کوچه، توجه هر عابری را به خود جلب می‌کند. ابعاد این بنای قدیمی ۷×۲×۴ متر است و در میان ساختمان‌ها و خانه‌های جدید کوچه، چون نگینی قدیمی و پربها می‌درخشد. این بنای قجری با نمای آجری و متفاوت از دور، سازه‌ای شاخص به حساب می‌آید. آرامگاه یک در و ۶ پنجره بلند پوشیده شده با نرده‌های آهنی دارد و سالیان سال است در گوشه کوچه آفخرا آرام نشسته است.
روی سردر ورودی آرامگاه، بر کتیبه‌ای سنگی نوشته شده: «آرامگاه استاد پورداوود» و کمی پایین‌تر، بر روی پلاکی عدد ۵۸ درج شده است. در آرامگاه سال‌هاست که بسته مانده و جز برای مراسم‌هایی معدود، باز نمی‌شود. از پنجره به سختی می‌توان داخل آرامگاه را دید. گویی آرامشی توام با سکوتی قدیمی فضا را فراگرفته است. در داخل آرامگاه سه قبر قرار دارد: قبر حاج داوود، تاجر رشتی و دو پسرش: ابراهیم و برادر وی. در اتاقک چند تابلوی عکس قدیمی، چندین کتاب و صندلی‌های زیبای لهستانی دیده می‌شوند که خود حکایت‌های بسیاری از تاریخ دارند.

مردم هرروزه از کنار این آرامگاه می‌گذرند و درصد بسیاری نمی‌دانند چه مرد بزرگی در این ساختمان قدیمی و فراموش‌شده آرمیده است.

مردی که ایران و ایرانی مدیون تلاش‌ها و پژوهش‌های بسیارش است.