مسجد حاج میرزا کریم صراف شیراز

مسجد حاج میرزا کریم صراف شیراز درمحله اسحاق بیگ، ۲۰۰ متری مسجد نصیرالملک، دربافت قدیمی شیراز واقع گردیده است.این مسجد  ازآثار اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه محسوب می شود . شبستان اصلی مسجد درضلع شمالی قرار دارد که درطی سال های اخیر سه دهانه آن فروریخته است . بقایای تزیینات ساده کاشیکاری و آجرکاری دربنا مشهود است. به استناد سنگ نوشته ای که برسردر ورودی مسجد نصب شده، مسجد دردوره قاجار تعمیر شده است . این بنا در سال ۵۴ به شماره ۱۰۸۰/۳ به ثبت تاریخی رسیده است .

معماری مسجد

در این مسجد ۲ شبستان وجود دارد که در غرب و شمال مسجد واقع شده است. شبستان شرقی که کوچک تر است، چهار ستون سنگی یکپارچه و سقف گنبدی آجرکاری دارد و چهار طاق ایوانی با لچکی های آجری و ۲ اتاق تو در تو در آن به چشم می خورد.این شبستان بزرگتر است و ۹ ستون سنگی با طاق های گنبدی آجرکاری شده دارد. که یک فضای دنج و آرامبخش را به تصویر می کشد.در ضلع جنوبی مسجد، سه ردیف اتاق با سقف هلالی و یک هشتی به چشم می خورد که در ورودی مسجد به آن باز می شود. در غرب مسجد چند ردیف اتاق و راهروی کوچک وجود دارد.

اجرای درون گرایی در مساجد تاریخی

معماری مساجد با فرهنگ ایرانی – اسلامی درآمیخته است. فرهنگی که درون گرایی در آن تاثیر و اهمیت ویژه دارد.در میان بناهای تاریخی که امروز در شیراز وجود دارد و شامل مساجد و خانه های تاریخی و حتی ارگ «کریمخانی» و حمام «وکیل» نیز می شود، شاهد اجرای این شاخه درون گرایی هستیم که در عنصری به نام «هشتی» به اجرا درآمده است. که در مساجد تاریخی نیز شاهد اجرای آن هستیم.هشتی یکی از عناصر معماری سنتی در ایران است که اثری در معماری خانه های مدرن امروزی از آن نیست. در واقع به نوعی یک سالن انتظار کوچک است که وقتی شخصی وارد بنا شود پس از کسب اجازه از صاحبخانه وارد بنای اصلی شود.

این عنصر معماری یک فضای مکث یا یک فضای تقسیم است که بلافاصله پس از درگاه ورودی ایجاد شده است . که توسط آن مسیر ورودی خانه به ۲ یا چند جهت تقسیم و فضاهای اندورنی و بیرونی خانه از یکدیگر جدا می ‌شود.در مساجد تاریخی شهر شیراز که تلفیقی از هنر ایرانی و اسلامی است اغلب هشتی به زیبایی اجرا شده و یک ورودی ویژه و دارای فلسفه خاص را ایجاد کرده است.

با تشکر از دوست عزیزمون سرکار خانم مریم نوروزی بابت ارسال تصاویر این مسجد .
همانطور که از تصاویر پیداست مسجد در حال خراب شدن است امیدوارم مسئولین اقدام به مرمت این مسجد تاریخی نمایند .