گردشگری عشایری رونقی بر سفره‌های محلی

گردشگری فرهنگی در مناطق عشایری نوعی بهره گرفتن از زمینه های گردشگری یک منطقه است که می تواند باعث رونق سفره های هر چند کوچک ساکنان محلی باشد، ظرفیتی که در شهرستان بروجرد وجود دارد و توسعه آن رونق اقتصادی را به ارمغان می‌آورد.

به گزارش ایرنا، توسعه گردشگری فرهنگی با تاکید بر حفظ شیوه های زندگی متفاوت با آنچه هر روز با آن سر و کار داریم و با محوریت گردشگری از مناطق عشایری، دقیقا آن مسئله ای است که در هیاهوی تلاش برای یکسان شدن باید مورد توجه قرار گیرد، این مهم از نگاهی شاید کاری سخت و پیچیده به نظر بیاید و از نگاهی می تواند امیدوار کننده باشد که گردشگری فرهنگی به نوعی بازگشت به سادگی و اصالت های دست نخورده درون هر انسانی است و لاجرم بر دل می نشیند.

یکی از جنبه های گردشگری فرهنگی که هنوز می تواند جلب توجه کند، درنگ بر زندگی به شیوه عشایری است، نشستن پای سخنان زنان، دختران و مردانی که دل کوه و دشت و طبیعت زندگی خود را بین ییلاق و قشلاق جابجا می کنند برای گردشگرانی که بهترین هتل های دنیا را دیده اند می تواند، جذاب باشد.

این گردشگران در واقع از گردشگری مناطق عشایری انتظار تجربه بهترین و لوکس ترین هتل ها را ندارند بلکه همان نشستن زیر کپرها، سیاه چادرها و خانه های گلی بیشترین جذابیت را برای آنها دارد، این افراد طبیعت را خوب می شناسند و قدرش را به خوبی می دانند و حاضرند برای آن هزینه کنند و هزینه کردن آنها برای مردمان محلی نیز رونق در معیشت و درآمد را به دنبال دارد.

مسوولان مرتبط با امور عشایری در شهرستان بروجرد بر این باورند که تولیدات عشایر چه در زمینه دامی و صنایع دستی باید در یک مکان مشخص به عنوان تولیدات عشایری عرضه شود، که این موضوع باعث اتصال فرهنگ عشایر به سایر اقشار جامعه می شود، در همین راستا باید آموزش های لازم برای رونق گردشگری عشایری با همکاری سازمان فنی و حرفه ای و ارگان‌های مرتبط انجام شود.

در این خصوص رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بروجرد می گوید: گردشگری عشایری یکی از جاذبه های مهم و با رونق اقتصادی است که در شهرستان تاکنون محقق نشده ولی در سال جدید با هماهنگی امور عشایر شهرستان برنامه ریزی برای این مهم انجام شده است.

به گفته حجت اله یارمحمدی برای رونق گردشگری باید راه دسترسی و امنیت منطقه عشایری تامین شود، دست بافت های عشایری در کنار سایر تولیدات می تواند به رونق کسب و کار عشایری کمک کند.

در شهرستان بروجرد حدود ۷۰۰ خانوار عشایری با دارایی ۵۰ هزار راس دام سبک و سنگین وجود دارد که به تازگی اجرای طرح های گردشگری عشایری از سوی مسوولان شهرستان عنوان می شود، طرحی که گفته می شود ضمن جذابیت در جذب گردشگر درامد زایی نیز دارد.

مسوول امور عشایر بروجرد می گوید: ۱۱ گردشگر از کشورهای آلمان، اسپانیا، فرانسه، ونزولا و قبرس از مناطق عشایری بروجرد بازدید داشتند که مورد استقبال عشایر مهمان نواز شهرستان قرار گرفتند و این رفتار همراه با صمیمت و مهربانی عشایر مورد توجه گردشگران قرار گرفت.

نوراله مصطفی نژاد گفت: در این بازدید یک روزه سادگی و بی آلایشی زندگی عشایر از جمله دامپروری در مرتع و چرای آزاد، شیر دوشی، تهیه ماست، دوغ، کره، پنیر، صنایع دستی عشایر مورد توجه گردشگران قرار گرفت، مشک زنی استفاده از غذای سالم، پخت نان و همگونی پوشش و لباس زنان عشایر با طبیعت از دیگر جاذبه های این بازدید برای گردشگران بود.

وی با بیان اینکه باز شدن پای گردشگر به مناطق عشایری می تواند در زمینه فروش برخی تولیدات عشایری موثر باشد، بیان کرد: گردشگرانی که هفته قبل از مناطق عشایری بروجرد بازدید داشتند، اظهار امیدواری کردند که در فرصت‌های بعدی زمان بیشتری را برای ماندن در مناطق عشایری اختصاص خواهند داد.

بنا بر گفته وی هم اکنون عشایر شهرستان بروجرد ۵۰ هزار راس دام دارند که در کوه‌های گرین، ونایی، ورکوه و کولیدر و بخش های دیگر مستقر هستند و امسال ۲ میلیارد تومان برای بهسازی محورهای عشایری اختصاص داده شده که در حال انجام است، سال گذشته نیز ۹۰۰ میلیون تومان تسهیلات بانکی به ۱۸ خانوار عشایری داده شده است.

مناطق عشایری بروجرد بنا بر تایید مسوولان مرتبط به شبکه سراسری برق متصل است در همین راستا محمد علی خسروی رییس امور توزیع برق بروجرد می گوید: منطقه عشایری کولیدر با توجه به توزیع امکانات می تواند به منطقه گردشگری تبدیل شود، زیرا امکانات و زیر ساخت ها در این منطقه وجود دارد.

حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی یکی از نگرانی های پیرامون شیوه زندگی عشایری است و دستگاه های مرتبط را ضمن احترام به این شیوه از زندگی ملزم به انجام اقداماتی می کند که لازمه آن همراهی و همکاری عشایر است.

رییس اداره حفاظت محیط زیست بروجرد گفت: عشایر با محیط زیست همکاری خوبی دارند و تاکنون نیز پرونده ای از شکار و صید ممنوع برای جامعه عشایر تشکیل نشده است.

مسعوده سعادت فر می افزاید: عشایر شهرستان بروجرد حافظ محیط زیست هستند و در بسیاری از مواقع با شکارچیان غیر مجاز نیز مقابله می کنند.

در هر حال اینگونه به نظر می رسد که با توسعه گردشگری مناطق عشایری زمینه ای برای فروش تولیدات مردم محلی فراهم می شود و همین سرآغازی برای رونق گرفتن اقتصاد آنها خواهد شد و احتمال تعرض آنها به طبیعت را که در بسیاری مواقع ریشه در فقر و ناتوانی در تامین معیشت دارد هم کاسته می شود.

رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری بروجرد می گوید: یک هزار و ۳۰۰ خانوار عشایری به صورت سیار و غیر سیار در شهرستان وجود دارد، که با توجه به خشکسالی باید اعتبارات ویژه برای تامین علوفه و نهاده های دامی آنها اختصاص داده شود.
امیر ثقلینی افزود: منابع طبیعی چهار آبشخور آب دام برای عشایر ایجاد کرده است و چهار هزار هکتار از مراتع توسط عشایر منطقه قرق شده تا پوشش گیاهی آن حفظ شود، همچنین با کمک عشایر بذر پاشی مراتع برای تامین پوشش گیاهی هر ساله انجام می شود.

گردشگری عشایری و اشتغال پایدار

تلاش برای توسعه گردشگری مناطق عشایری علاوه براینکه باعث حفظ این شیوه از زندگی می شود به نوعی در کاهش آسیب های شهری و اجتماعی هم کمک می کند که کارشناسان حوزه اجتماعی می توانند در این خصوص روایت گران خوبی باشند.

توسعه گردشگری از مناطق عشایری علاوه بر رونق اقتصادی از نظر اجتماعی گامی رو به جلو است، با یادآوری اینکه اگر خواسته ها و مطالبات ساکنان این مناطق که متاثر از شرایط اقتصادی موجود شده است به موقع پاسخ داده نشود آنها را راهی شهرها و مهاجرت به حاشیه ها می کند و در حوزه آسیب های اجتماعی تبعات خاص خود را در پی دارد.

رییس انجمن جامعه شناسی لرستان در این باره گفت: با هدف ایجاد شیوه زندگی عزت مندانه برای کوچ نشینان زنده نگه داشتن سبک زندگی ایلی به عنوان یک میراث فرهنگی قابل توجه است.

مجتبی ترکارانی افزود: گردشگری فرهنگی می‌تواند یکی از راهکارها برای اشتغال پایدار در مناطق عشایری باشد که لازمه آن تامین خواسته ها و برخی مطالبات خانواده های عشایری برای حفظ این شیوه زندگی است، توجه به مشکلات اقتصادی مناطق عشایری و کوچ نشینان تعلق این افراد را برای ماندن در این نوع سبک زندگی بیشتر می کند تا این افراد هم بتوانند نقش خود را در تولید ناخالص ملی ایفا کنند.

وی در خصوص برخی کارکردهای گردشگری فرهنگی می گوید: این نوع گردشگری در توسعه فرهنگ جامعه میزبان کمک کننده است، از یک طرف گردشگران در مواجه با جامعه میزبان تفاوت های فرهنگی را بهتر درک می کنند و میزان مدارای آنها با تفاوت های فرهنگی بیشتر می شود از سوی دیگر جامعه میزبان هم در یک رابطه تعاملی با گردشگران سطح آگاهی ها و دانش خود را ارتقا می دهد و عناصر فرهنگی خود را اصلاح می کند.

ترکارانی افزود: شکوفایی فرهنگی در یک جامعه باز و در یک داد و ستد فرهنگی امکان پذیر است.

وی با بیان اینکه گردشگری ایلی و عشایری به بالا بردن درآمد اقتصادی هم کمک می کند، بیان کرد: این نوع گردشگری به خودی خود باعث رونق اقتصادی جوامع محلی می شود به شرطی که بتوان در عین حال که بافت فرهنگی و طبیعی چنین مناطقی حفظ می شود آنها بتوانند درآمد اقتصادی تولید کنند.
درنگ و ماندن در کنار عشایر هر منطقه برای بسیاری از گردشگران در شمار جذابیت های اجتماعی و فرهنگی به شمار می آید و توسعه آن می تواند رونقی بر اقتصاد مردم محلی نیز باشد، این مقوله زمانی اهمیت بیشتری پیدا می کند که گردشگری فرهنگی نوعی تمرکز بر داشته های فرهنگی داشته باشد آن هم در شرایط زندگی های یکسان شده امروزی که در سایه شبکه های اجتماعی روز به روز این شباهت ها بیشتر می شود، تفاوت ها زیبایی بیشتری دارند.